Bài 59. Sự điều hòa và phối hợp hoạt động của các tuyến nội tiết

TRƯỜNG THCS THỊ TRẤN
GV: Nguyễn Thị Thu Hà
BỘ MÔN SINH HỌC





Tiết 62
Bài 59: SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HỢP HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT

I. Điều hòa hoạt động các tuyến nội tiết:
II.Sự phối hợp hoạt động của các tuyến nội tiết
SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HỢP HOẠT ĐỘNG
CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT
I- Điều hòa hoạt động của
các tuyến nội tiết.
Tuyến giáp tiết ra loại hoocmôn nào? Nhờ đâu mà tuyến giáp tiết ra được loại hooc môn này ?
Tuyến giáp tiết hoocmôn tirôxin dưới tác dụng của TSH do thùy trước tuyến yên tiết ra
Dưới tác dụng của hoocmôn ACTH do thùy trước tuyến yên tiết ra, vỏ tuyến trên thận tiết ra hoocmôn cooctizôn điều hòa ion natri, kali trong máu, điều hòa đường huyết…
Vỏ tuyến trên thận tiết ra loại hoocmôn nào? Nhờ đâu mà vỏ tuyến trên thận tiết ra được loại hooc môn này ?
Vùng dưới đồi
Tuyến yên
Dòng máu
TSH
Tế bào đích
+
+
-
-
Tirôxin
Tirôxin kìm hãm tiết TSH
Tuyến giáp
Dòng máu
Vùng dưới đồi
Tuyến yên
ACTH
+
+
-
-
cootizôn
Cootizôn kìm hãm tiết
ACTH
Góp phần điều hòa đường
huyết
Vỏ tuyến trên thận
Quan sát hình 59-1 , 59-2 và tiến hành thảo luận nhóm 5’để giải thích cơ chế điều hòa hoạt động của tuyến giáp và tuyến trên thận

Vùng dưới đồi
Tuyến yên
Dòng máu
TSH
Tế bào đích
+
+
-
-
Tirôxin
Tirôxin kìm
hãm tiết TSH
Tuyến giáp
Vùng dưới đồi
Tuyến yên
Dòng máu
ACTH
+
Vỏ tuyến trên thận
Cooc ti zon
Góp phần điều
đường
huyết
Cootizôn kìm hãm tiết
ACTH
Cơ chế điều hòa hoạt động của tuyến giáp
Khi hooc môn tiroxin tiết ra quá nhiều, lượng hoocmôn này theo máu:
Lên vùng dưới đồi:dưới tác dụng của loại hoocmôn tirôxin ,vùng dưới đồi tiết ra một chất ức chế tuyến yên không tiết hoocmôn TSH
Lên thẳng thùy trước tuyến yên, ức chế tuyến yên không tiết TSH
Khi không có TSH tới, tuyến giáp ngừng tiết tirôxin, lượng hoocmôn này trở lại trạng thái cân bằng
Khi lượng hoocmôn cooctizôn trong máu nhiều, chất này theo máu:
Chảy về vùng dưới đồi làm vùng này tiết ra chất kìm hãm thùy trước tuyến yên tiết ACTH
Về thẳng thùy trước tuyến yên kìm hãm sự tiết ACTH của tuyến yên
Khi không có ACTH tới, phần vỏ tuyến thượng thận ngừng tiết cooctizôn, lượng hoocmôn này cân bằng
Sự điều hòa hoạt động của vỏ tuyến trên thận
I- Điều hòa hoạt động của các tuyến nội tiết
Tuyến yên tiết hooc môn điều khiển sự hoạt động của các tuyến nội tiết
Hoạt động của tuyến yên tăng cường hay kìm hãm lại chịu sự chi phối của các hooc môn do các tuyến nội tiết tiết ra
Đó là cơ chế tự điều hòa các tuyến nội tiết nhờ thông tin ngược
II.Sự phối hợp hoạt động của các tuyến nội tiết
Lượng đường huyết trong máu được tương đối ổn định là do đâu?
Lượng đường huyết trong máu được ổn định là nhờ:
Sự phối hợp hoạt động của các tế bào α và β của đảo tụy trong tuyến tụy
Sự phối hợp của 2 tuyến trên thận. Tuyến này tiết hoocmôn cooctizôn để góp phần vào sự chuyển hóa lipit và prôtêin làm tăng đường huyết khi lượng đường trong máu giảm
Quan sát hình 59-3và thảo luận nhóm4P
Giải thích sự phối hợp hoạt động của các tuyến nội tiết khi đường huyết giảm
Khi lượng đường huyết giảm thì:
Dưới tác dụng của hoocmôn ACTH do thùy trước tuyến yên tiết ra, làm cho vỏ tuyến trên thận tiết ra hoocmôn cootizôn để chuyển hóa lipit(trong mỡ) và prôtêin (trong cơ) thành glucôzơ, làm tăng đường huyết
Tuyến tụy tết ra hoocmôn glucagôn phân giải glicôgen ở gan và cơ thành glucôzơ, làm tăng đường huyết
II- Sự phối hợp hoạt động của các
tuyến nội tiết
II- Sự phối hợp hoạt động của các
tuyến nội tiết
Các tuyến nội tiết trong cơ thể có sự phối hợp hoạt động với nhau có tác dụng duy trì tính ổn định môi trường bên trong cơ thể đảm bảo cho các quá trình sinh lí diễn ra bình thường.
Tổng kết
1.Chọn câu trả lời đúng nhất
Những tuyến nào tham gia vào quá trình điều hòa lượng đường huyết?
a. Tuyến yên, tuyến tụy nội tiết, tuyến trên thận
b. Tuyến yên, tuyến sinh dục, tuyến tụy ngoại tiết
c. Tuyến giáp, tuyến trên thận, tuyến yên
d. Tuyến sinh dục, tuyến giáp, tuyến tụy nội tiết
5.............
1........
Glucô
Máu giảm
glucozơ
4..........
3.............
glucozơ
Axit lacticvà
Axit amin
2........
glicôgen
6...........
glucagôn
Hãy điền tên các chất tương ứng với các số trên hình vẽ
ACTH
glucozơ
glicôgen
cootizôn
glucozơ
Glixêrin
Hướng dẫn học tập
1.Đối với bài học ở tiết học này :
+ Học bài
+ Trả lời hai câu hỏi trong sách giáo khoa trang 186
2.Đối với bài học ở tiết học sau:
Chuẩn bị kĩ bài mới:
+ Tên, vị trí, chức năng các cơ quan sinh dục nam , nữ
+ Cấu tạo và đặc điểm tinh trùng, trứng
TIẾT HỌC ĐẾN ĐÂY LÀ KẾT THÚC
CHÚC CÁC EM HỌC TỐT
CHÚC QUÝ THẦY CÔ DỒI DÀO SỨC KHỎE