Bài 59. Sự điều hòa và phối hợp hoạt động của các tuyến nội tiết

ĐÁP ÁN
Câu
H?i :
Tại sao nói tuyến yên là một tuyến quan trọng chỉ đạo hầu hết các tuyến nội tiết khác?
Tuyến yên là một tuyến quan trọng nhất tiết các hoócmôn kích thích hoạt động của nhiều tuyến nội tiết khác ( tuyến giáp, tuyến trên thận ,tuyến sinh dục…)
TR? L?I C�U H?I :
1/ Ñieàu hoøa hoaït ñoäng cuûa caùc tuyeán noäi tieát :
Trả lời các câu hỏi :
Haừy keồ teõn caực tuyeỏn noọi tieỏt chũu aỷnh hửụỷng cuỷa caực hoocmon tieỏt ra tửứ tuyeỏn yeõn ?
Caực tuyeỏn : tuyeỏn giaựp, tuyeỏn treõn thaọn, tuyeỏn sinh duùc.
Em coự nhaọn xeựt gỡ ve� vai troứ cuỷa tuyeỏn yeõn ủoỏi vụựi hoaùt ủoọng cuỷa caực tuyeỏn noọi tieỏt ?
Tuyến yên tiết hoócmôn điều khiển sự hoạt động của các tuyến nội tiết .
1/ Ñieàu hoøa hoaït ñoäng cuûa caùc tuyeán noäi tieát :
* Ñieàu hoøa hoaït ñoäng cuûa tuyeán giaùp :
Tuyến giáp
Tuyến giáp tiết loại hoocmôn nào?
Trả lời: Hoocmôn tuyến giáp là tirôxin( TH) trong thành phần có iốt .
Dòng máu
TSH
-
+
Vùng dưới đồi
Tế bào đích
Tirôxin
TSH
Quan sát sơ đồ hình 59-1 hãy giải thích cơ chế điều hoà hoạt động của tuyến giáp ?
-
+

Th?o lu?n nhúm : 2 phuựt
Dòng máu
TSH
+
+
-
-
Vùng dưới đồi
Tế bào đích
Tirôxin
TSH
Hoocmon theo dòng máu đến tb đích.Khi Tirôxin tiết quá nhiều lượng hoocmôn này theo máu :
+Lên vùng dưới đồi, dưới tác dụng của loại hooc môn thừa này vùng dưới đồi tiết ra một chất ức chế thuỳ trước tuyến yên.
+Lên thẳng thuỳ trước tuyến yên ức chế tuyến yên tiết TSH.
Kết quả : Không có TSH tới tuyến giáp ngừng tiết tirôxin lượng chất này trở về trạng thái cân bằng.
Dưới tác dụng của TSH do thuỳ trước tuyến yên sinh ra →Tuyến giáp tiết tirôxin
Vùng dưới đồi
Tuyến yên
Dòng máu
TSH
Tế bào
đích
+
+
-
-
Tirôxin
Tirôxin kìm hãm
tiết TSH
Tuyến giáp
Hãy trình bày sự điều hòa hoạt động của tuyến giáp ?
1/ Ñieàu hoøa hoaït ñoäng cuûa caùc tuyeán noäi tieát :
* Ñieàu hoøa hoaït ñoäng cuûa tuyeán giaùp :
- Tuyến yên tiết hoocmon TSH
tuyến giáp tăng tiết hoocmon Tiroxin
Tb đích
- Nếu lượng hoocmon TH tiết ra nhiều
ức chế sự tiết hoocmon TSH của tuyến yên
Nguyên nhân do thiếu iốt trong khẩu phần ăn ,tirôxin không tiết ra được ( vì không có iốt ) buộc tuyến giáp phải hoạt động mạnh để tạo tirôxin. Do hoạt động mạnh , tuyến phình to gây bệnh biếu cổ .
Tuyến giáp hoạt đông mạnh tiết nhiều tirôxin làm tăng cường quá trình trao đổi chất ,tăng tiêu dùng ôxi nhịp tim tăng, người bệnh luôn ở trạng thái hồi hộp căng thẳng, mất ngủ sút cân nhanh. Mặt khác do tích nước phù nề ở các tổ chức sau cầu mắt nên mắt bị lồi ra
Bệnh bướu cổ
Bệnh Bazơđô
Nếu không có sự điều hòa giữa tuyến yên và tuyến giáp có thể gây ra 1 số bệnh lý .
1/ Ñieàu hoøa hoaït ñoäng cuûa caùc tuyeán noäi tieát :
* Ñieàu hoøa hoaït ñoäng cuûa tuyeán giaùp :
* Ñieàu hoøa hoaït ñoäng cuûa voû tuyeán treân thaän :
Dòng máu
ACTH
Vỏ tuyến trên thận
Cooctizôn
Thuỳ trước tuyến yên
Vùng dưới đồi
Góp phần điều hoà đường huyết
Cooctizôn kìm hãm tiết ACTH
-
-
+
+
Theo sơ đồ 59-2 hãy giải thích sự điều hoà và hoạt động của phần vỏ tuyến trên thận

Th?o lu?n nhúm : 2 phuựt
Dòng máu
ACTH
Vỏ tuyến trên thận
Cooctizôn
Thuỳ trước tuyến yên
Vùng dưới đồi
Góp phần điều hoà đường huyết
Cooctizôn kìm hãm tiết ACTH
-
-
+
+
Cơ chế điều hoà
Dưới tác dụng của hoocmôn ACTH do thuỳ trước của tuyến yên tiết ra , vỏ tuyến trên thận sản sinh hooc môn cooctizôn điều hoà Na+, K+ trong máu,
Khi lượng hoocmôn trong máu nhiều chất này theo máu :
+Về vùng dướil đồi làm vùng này tiết chất kìm hãm thuỳ trước tuyến yên tiết ACTH
+Về thẳng thuỳ trước tuyến yên kìm hãm sự tiết ACTH của tuyến yên
Kết quả : không có ACHT tới vỏ tuyến trên thận ngừng tiết cooctizôn ,lượng hoocmôn này được cân bằng .
Vùng dưới đồi
Tuyến yên
Dòng máu
TSH
Tế bào
đích
+
+
-
-
Tirôxin kìm hãm
tiết TSH
Như vậy, hoạt động của tuyến yên tăng cường hay kìm hãm chịu sự chi phối của yếu tố nào ?
Hoạt động của tuyến yên tăng cường hay kìm hãm chịu sự chi phối của các hoocmon do các tuyến nội tiết tiết ra
Cơ chế tự điều hòa các tuyến nội tiết nhờ các thông tin ngược
1/ Ñieàu hoøa hoaït ñoäng cuûa caùc tuyeán noäi tieát :
* Ñieàu hoøa hoaït ñoäng cuûa tuyeán giaùp :
* Ñieàu hoøa hoaït ñoäng cuûa voû tuyeán treân thaän :
Các em vừa tìm hiểu điều hòa hoạt động của các tuyến nội tiết .Vậy các tuyến nội tiết này sẽ có sự phối hợp hoạt động như thế nào ? Ch�ng ta s? tìm hi?u qua ph?n ti?p theo
1/ Ñieàu hoøa hoaït ñoäng cuûa caùc tuyeán noäi tieát :
* Ñieàu hoøa hoaït ñoäng cuûa tuyeán giaùp :
* Ñieàu hoøa hoaït ñoäng cuûa voû tuyeán treân thaän :
2/ Söï phoái hôïp hoaït ñoäng cuûa caùc tuyeán noäi tieát :
1/ Ñieàu hoøa hoaït ñoäng cuûa caùc tuyeán noäi tieát :
2/ Söï phoái hôïp hoaït ñoäng cuûa caùc tuyeán noäi tieát :
Lửụùng ủửụứng trong maựu tửụng ủoỏi oồn ủũnh do ủaõu ?
Sự phối hợp hoạt động của các tế bào ? và ? của đảo tụy trong tuyến tụy .
β
α
Insulin
Glucagôn
Glucôzơ
Glucôzơ
Glucôgen
tăng
giảm
Dựa vào sơ đồ hình 29-3 hãy trình bày sự phối hợp của vỏ tuyến trên thận và tuyến tuỵ (khi đường huyết giảm)?
Trong thửùc teỏ khi lửụùng ủửụứng trong maựu giaỷm maùnh, ngoaứi sửù phoỏi hụùp hoaùt ủoọng cuỷa caực teỏ baứo ? vaứ ?, coứn coự nhie�u tuyeỏn noọi tieỏt cuứng phoỏi hụùp hoaùt ủoọng ? Taờng ủửụứng huyeỏt
Thảo luận nhóm:
Glucôzơ
Máu giảm
Glucagôn
Glicôgen
Glucôzơ
Glucôzơ
Glucôzơ
Thuỳ trước tuyến yên
Glicôgen
ACTH
ACTH
Axit lactic
Và Axít amin
Glucôzơ
(Mỡ) Glixêrin
Vùng dưới đồi
Coóctizôn
Tuyến trên thận
Tuyến tụy
Mỡ
1/ Ñieàu hoøa hoaït ñoäng cuûa caùc tuyeán noäi tieát :
2/ Söï phoái hôïp hoaït ñoäng cuûa caùc tuyeán noäi tieát :
Ngoài sự phối hợp hoạt động của các tế bào ? và ? của đảo tụy trong tuyến tụy .Còn có sự phối hợp của :
+ Glucagon ( Tuyến tụy)
+ Cooctizon ( Vỏ tuyến trên thận)
+ Adrenalin và No-adrenalin ( phần tủy tuyến)
? Làm tăng đường huyết
Sửù phoỏi hụùp hoaùt ủoọng cuỷa caực tuyeỏn noọi tieỏt theồ hieọn nhử theỏ naứo ?
Caực tuyeỏn noọi tieỏt trong cụ theồ coự sửù phoỏi hụùp hoaùt ủoọng ? ủaỷm baỷo caực quaự trỡnh sinh lyự trong cụ theồ dieón ra bỡnh thửụứng
1/ Ñieàu hoøa hoaït ñoäng cuûa caùc tuyeán noäi tieát :
- Tuyến yên tiết hoócmôn điều khiển sự hoạt động của các tuyến nội tiết .
- Hoạt động của tuyến yên tăng cường hay kìm hãm chịu sự chi phối của các hoocmon do các tuyến nội tiết tiết ra  Cơ chế tự điều hòa các tuyến nội tiết nhờ các thông tin ngược
2/ Söï phoái hôïp hoaït ñoäng cuûa caùc tuyeán noäi tieát :
Caực tuyeỏn noọi tieỏt trong cụ theồ coự sửù phoỏi hụùp hoaùt ủoọng ? ủaỷm baỷo caực quaự trỡnh sinh lyự trong cụ theồ dieón ra bỡnh thửụứng
Chọn đáp án đúng :
A
B
C
D
Câu 1: Các tuyến nội tiết nào chịu ảnh hưởng của các hoocmon tiết ra từ tuyến yên?
Tuyến nước bọt, Tuyến sữa, tuyến tụy
Tuyến giáp, Tuyến sữa, tuyến trên thận
Tuyến nước bọt, Tuyến sữa, tuyến trên thận
Tuyến sinh dục, Tuyến ruột, tuyến tụy
Tuyến giáp, Tuyến sữa, tuyến trên thận
8
BÀI
TẬP
TRẮC
NGHIỆM
A
B
C
D
Câu 2:Tham gia làm tăng đường huyết là :
Tế bào ? và ? của đảo tụy
Glucagon ( Tuyến tụy)
Cooctizon ( Vỏ tuyến trên thận)
Cả a, b và c
Cả a, b và c
8
BÀI
TẬP
TRẮC
NGHIỆM
5.............
1........
Glucô
Máu giảm
glucozơ
4..........
3.............
glucozơ
Axit lacticvà
Axit amin
2........
glicôgen
6...........
glucagôn
Hãy điền tên các chất tương ứng với các số trên hình vẽ
ACTH
glucozơ
glicôgen
cootizôn
glucozơ
Glixêrin




DAËN DOØ :

+ Học bài cũ
+ Làm hai câu hỏi trong sách giáo khoa trang 186
Chuẩn bị kĩ bài mới:
+ Tên, vị trí, chức năng các cơ quan sinh dục nam
+ Cấu tạo và đặc điểm tinh trùng