Bài 57. Tuyến tụy và tuyến trên thận

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ GIÁO
VỀ DỰ GIỜ THĂM LỚP
Giáo viên thực hiện : Trịnh Văn Thuận Năm học: 2011-2012
Môn: sinh học 8
SINH HỌC 8
Bài 57: TUYẾN TỤY, TUYẾN TRÊN THẬN
I – TUYẾN TỤY:
Quan sát
hình vẽ sau đây, xác định vị trí và nêu vai trò của tuyến tụy trong cơ thể.
Chúng ta đã học tuyến tụy ở đơn vị kiến thức nào?
Quan sát H57-1, kết hợp thông tin mục I / SGK
Xác định: - vị trí tuyến tụy thực hiện chức năng ngoại tiết
- Vị trí thực hiện chức năng nội tiết .
Vai trò của tế bào α và tế bào β là gì?
Nêu chức năng của tuyến tụy ?
Bài 57: TUYẾN TỤY, TUYẾN TRÊN THẬN
- Tuyến tụy là tuyến nội tiết vừa là tuyến ngoại tiết
+ Chức năng ngoại tiết: ………………
+ Chức năng nội tiết: ………………
+ Chức năng ngoại tiết: do các tế bào tiết dịch tụy theo ống dẫn đổ vào tá tràng giúp ruột non tiêu hóa thức ăn.
+ Chức năng nội tiết: do các tế bào đảo tụy thực hiện.
 Tế bào α tiết hoocmôn glucagôn.
 Tế bào β tiết hoocmôn insulin.
I – TUYẾN TỤY:
Đọc thông tin mục I – Vai trò của các hoocmôn tuyến tụy,
1.Thảo luận nhóm và hoàn chỉnh sơ đồ tóm tắt quá trình điều hòa đường huyết.
Insulin
Glicôgen
Glucagôn
Glucôzơ
tăng (> 0,12%)
giảm < 0,12%
2. Trình bày tóm tắt quá trình điều hòa lượng đường huyết giữ được mức ổn định.
7
Khi đường huyết tăng (sau bữa ăn)`
Khi đường huyết giảm
(xa bữa ăn, cơ thể hoạt động)
Tế bào β
Tế bào α
Đảo tụy
Glucôzơ
Glucôzơ
đường huyết giảm xuống mức bình thường
đường huyết tăng lên mức bình thường
+
: kích thích
-
: kìm hãm
+
+
-
-
Insulin
Glucagôn
Glicôgen
sơ đồ quá trình điều hòa đường huyết
( > 0,12% )
< (0,12%)
Bài 57: TUYẾN TỤY, TUYẾN TRÊN THẬN
- Tuyến tụy là tuyến nội tiết vừa là tuyến ngoại tiết
+ Chức năng ngoại tiết
+ Khi đường huyết tăng……
+ Chức năng nội tiết
- Các hoocmôn:
+ Khi đường huyết giảm……
Tác dụng đối lập của 2 loại hoocmôn insulin và glucagôn có vai trò gì?
- Vai trò: nhờ tác dụng đối lập của 2 loại hoocmôn này mà tỉ lệ đường huyết luôn ổn định  đảm bảo hoạt động sinh lí trong cơ thể diễn ra bình thường.
+ Insulin làm giảm đường huyết khi đường huyết tăng
+ glucagôn làm giảm đười huyết khi đường huyết tăng.
I – TUYẾN TỤY:
Bài 57: TUYẾN TỤY, TUYẾN TRÊN THẬN
II – TUYẾN TRÊN THẬN:
- Vị trí: gồm 1 đôi nằm trên đỉnh 2 quả thận.
Quan sát hình ảnh và trả lời câu hỏi sau:
Nêu vị trí, số lượng của tuyến trên thận.
I – TUYẾN TỤY:
 Dựa vào hình 57-2, hãy trình bày khái quát cấu tạo của tuyến trên thận.
?
?
?
?
?
?
Vỏ tuyến
Tủy tuyến
Vỏ tuyến
Lớp cầu
Lớp sợi
Lớp lưới
Tủy tuyến
Bài 57: TUYẾN TỤY, TUYẾN TRÊN THẬN
- Vị trí: gồm 1 đôi nằm trên đỉnh 2 quả thận.
Dựa vào thông tin mục II / tr180, nêu chức năng của các hoocmôn tuyến trên thận.
- Vai trò:
 Lớp ngoài (lớp cầu): tiết hoocmôn điều hòa các muối natri, kali trong máu.
 Lớp giữa (lớp sợi): tiết hoocmôn điều hòa đường huyết (tạo glucôzơ từ prôtêin và lipit).
 Lớp trong (lớp lưới): tiết các hoocmôn điều hòa sinh dục nam, gây những biến đổi đặc tính sinh dục ở nam.
+ Vỏ tuyến:
+ Tủy tuyến: tiết ađrênalin và norađrênalin có tác dụng điều hòa hoạt động tim mạch và hô hấp, góp phần cùng glucagôn điều chỉnh lượng đường trong máu.
II – TUYẾN TRÊN THẬN:
I – TUYẾN TỤY:
Hội chứng Cushing
Do lớp giữa tuyến trên thận tiết nhiều hoocmôn gây rối loạn chuyển hóa gluxit và prôtêin làm đường huyết tăng, huyết áp cao, cơ yếu và phù nề. Khối lượng của xương và cơ bị giảm do prôtêin bị phân giải. có trường hợp bệnh nhân tích mỡ ở vai hoặc mặt gây vai u, mặt phị.
Hình 57-3. Bệnh nhân mắc hội chứng Cushing (sau 4 tháng)
Kiểm tra đánh giá
DẶN DÒ
- Học bài và trả lời câu hỏi 1, 2, 3 trang 181 SGK.
Đọc mục “Em có biết”
Chuẩn bị bài 58: Tuyến sinh dục, thực hiện các lệnh  mục I, II.
Các biến chứng của bệnh tiểu đường
Bệnh tiểu đường
Bệnh tiểu đường xẩy ra khi tỉ lệ đường trong máu liên tục vượt qua bình thường, quá ngưỡng của thận, nên bị thải ra ngoài.
- Do các tb của đảo tụy tiết không đủ lượng insulin cần thiết đã hạn chế quá trình chuyển hóa glucôzơ -> lượng đường huyết tăng cao.
Do các tb không tiếp nhận insulin, mặc dù các tb β của đảo tụy hoạt động bình thường, làm cản trở hấp thụ glucôzơ để chuyển hóa glycôgen trong tb, cũng làm lượng đường huyết tăng cao và bị thải ra theo nước tiểu
Sự rối loạn trong hoạt động nội tiết của tuyến tụy sẽ dẫn tới tình trạng bệnh lí:
bệnh tiểu đường, chứng hạ đường huyết.
Chứng hạ đường huyết: hàm lượng đường trong máu giảm xuống, do tế bào α không tiết hoocmôn glucagôn