Bài 57. Tuyến tụy và tuyến trên thận

Tuyến tụy và tuyến trên thận có vai trò quan trọng trong điều hòa lượng đường trong máu. Vậy hoạt động của hai tuyến này như thế nào? Chúng ta cùng nghiên cứu Tiết 60:TUYẾN TỤY VÀ TUYẾN TRÊN THẬN
Tiết 60: TUYẾN TỤY VÀ TUYẾN TRÊN THẬN
I.Tuyến tụy
Quan sát hình vẽ sau đây, xác định vị trí của tuyến tụy trong cơ thể.
Quan sát H57-1, kết hợp thông tin mục I / SGK, hãy nêu chức năng của tuyến tụy mà em biết.
Bài 57: Tuyến tụy và tuyến trên thận
I – Tuyến tụy
- Tuyến tụy là tuyến pha:
+ Chức năng ngoại tiết: ………………
+ Chức năng nội tiết: ………………
+ Chức năng ngoại tiết: do các tế bào tiết dịch tụy theo ống dẫn đổ vào tá tràng giúp ruột non tiêu hóa thức ăn.
+ Chức năng nội tiết: do các tế bào đảo tụy thực hiện.
Đọc thông tin mục I – Vai trò của các hoocmôn tuyến tụy, thảo luận nhóm và hoàn chỉnh sơ đồ tóm tắt quá trình điều hòa đường huyết.
Insulin
Glicôgen
Glucagôn
Glucôzơ
Bài 57: Tuyến tụy và tuyến trên thận
I – Tuyến tụy
- Tuyến tụy là tuyến pha
+ Chức năng ngoại tiết
+ Khi đường huyết tăng……
+ Chức năng nội tiết
- Vai trò của các hoocmôn tuyến tụy:
+ Khi đường huyết giảm……
Tác dụng đối lập của 2 loại hoocmôn insulin và glucagôn có vai trò gì?
+ Nhờ tác dụng đối lập của 2 loại hoocmôn này mà tỉ lệ đường huyết luôn ổn định  đảm bảo hoạt động sinh lí trong cơ thể diễn ra bình thường.
+ Khi đường huyết tăng, tế bào β tiết insulin chuyển glucôzơ  glicôgen
+ Khi đường huyết giảm, tế bào α tiết glucagôn chuyển glicôgen  glucôzơ
Bệnh tiểu đường
Bệnh tiểu đường là do hàm lượng đường trong máu cao làm cho thận không hấp thu hết nên đái tháo đừơng ra ngoài. Bệnh tiểu đường là do tế bào β rối loạn nên không tiết hoocmôn insulin hoặc do tế bào gan, cơ không tiếp nhận insulin.
Sự rối loạn trong hoạt động nội tiết của tuyến tụy sẽ dẫn tới tình trạng bệnh lí: bệnh tiểu đường, chứng hạ đường huyết.
Bệnh nhân tiểu đường rất dễ bị cao huyết áp, xơ cứng động mạch, nhiễm trùng da, suy thận, mù mắt, nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu não gây bại liệt  tử vong.
Các biến chứng của bệnh tiểu đường
Chứng hạ đường huyết: hàm lượng đường trong máu giảm xuống, do tế bào α không tiết hoocmôn glucagôn
Bài 57: Tuyến tụy và tuyến trên thận
I – Tuyến tụy
II – Tuyến trên thận
- Vị trí: gồm 1 đôi nằm trên đỉnh 2 quả thận.
Quan sát hình ảnh và trả lời câu hỏi sau:
Nêu vị trí, số lượng của tuyến trên thận.
 Dựa vào hình 57-2, hãy trình bày khái quát cấu tạo của tuyến trên thận.
?
?
?
?
?
?
Vỏ tuyến
Tủy tuyến
Vỏ tuyến
Lớp cầu
Lớp sợi
Lớp lưới
Tủy tuyến
Bài 57: Tuyến tụy và tuyến trên thận
I – Tuyến tụy
II – Tuyến trên thận
- Vị trí: gồm 1 đôi nằm trên đỉnh 2 quả thận.
Dựa vào thông tin mục II / tr180, nêu chức năng của các hoocmôn tuyến trên thận.
- Vai trò:
 Lớp ngoài (lớp cầu): tiết hoocmôn điều hòa các muối natri, kali trong máu.
 Lớp giữa (lớp sợi): tiết hoocmôn điều hòa đường huyết (tạo glucôzơ từ prôtêin và lipit).
 Lớp trong (lớp lưới): tiết các hoocmôn điều hòa sinh dục nam, gây những biến đổi đặc tính sinh dục ở nam.
+ Vỏ tuyến:
+ Tủy tuyến: tiết ađrênalin và norađrênalin có tác dụng điều hòa hoạt động tim mạch và hô hấp, góp phần cùng glucagôn điều chỉnh lượng đường trong máu.
Hội chứng Cushing
Do lớp giữa tuyến trên thận tiết nhiều hoocmôn gây rối loạn chuyển hóa gluxit và prôtêin làm đường huyết tăng, huyết áp cao, cơ yếu và phù nề. Khối lượng của xương và cơ bị giảm do prôtêin bị phân giải. có trường hợp bệnh nhân tích mỡ ở vai hoặc mặt gây vai u, mặt phị.
Hình 57-3. Bệnh nhân mắc hội chứng Cushing (sau 4 tháng)
Câu 1: Trình bày chức năng của các hoocmôn tuyến tụy
Câu 2: Trình bày chức năng của các hoocmôn tuyến trên thận?
SƠ ĐỒ TƯ DUY
H­ƯỚNG DẪN HS TỰ HỌC:
*ĐỐI VỚI BÀI HỌC Ở TIẾT HỌC NÀY:
- Học bài và trả lời câu hỏi 1, 2, 3 trang 181 SGK.
Đọc mục “Em có biết”
*ĐỐI VỚI BÀI HỌC Ở TIẾT HỌC TIẾP THEO: Tuyến sinh dục
- Tìm hiểu:Hoocmôn sinh dục nam, nữ và những biến đổi cơ thể nam, nữ.
- Thực hiện các lệnh  mục I, II.