Bài 57. Tuyến tụy và tuyến trên thận

KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ GIÁO
Người thực hiện: Ngô Thu
CHÀO CÁC EM HỌC SINH
PHÒNG GIÁO DỤC - ĐÀO TẠO ĐẠI LỘC
TRƯỜNG THCS KIM ĐỒNG
KIỂM TRA BÀI CŨ
Bệnh Bazơđô
Bệnh bướu cổ
1. Phân biệt bệnh Bazơđô với bệnh biếu cổ do thiếu i-ốt?
Nguyên nhân do thiếu iốt trong khẩu phần ăn, tirôxin không tiết ra được (vì không có iốt) buộc tuyến giáp phải hoạt động mạnh để tạo tirôxin. Do hoạt động mạnh, tuyến nở to gây bệnh biếu cổ.
Tuyến giáp hoạt đông mạnh tiết nhiều tirôxin làm tăng cường quá trình trao đổi chất, tăng tiêu dùng ôxi nhịp tim tăng, người bệnh luôn ở trạng thái hồi hộp căng thẳng, mất ngủ sút cân nhanh. Mặt khác do tích nước phù nề ở các tổ chức sau cầu mắt nên mắt bị lồi ra.
Bệnh bướu cổ
Bệnh Bazơđô
I. Tuyến tụy:
- Hãy nêu chức năng của tuyến tuỵ mà em biết?
- Tuyến tuỵ là một tuyến pha: vừa là nội tiết vừa là ngoại tiết.
- Phần ngoại tiết có các tế bào tiết dịch tuỵ đổ vào tá tràng bởi một ống dẫn chung với dịch mật, trong dịch mật có đủ các loại enzim phân giải tất cả các loại thức ăn thành các chất dinh dưỡng mà tế bào hấp thụ được. Trong dịch mật còn có muối mật NaHCO3 làm cho dịch mật có tính kiềm (pH = 7,8 — 8,4).
Gan
Mật
Tá tràng
Tụy
Dạ dày
1. Chức năng của tuyến tuỵ:
Tiết 60 – Bài 57: TUYẾN TỤY VÀ TUYẾN TRÊN THẬN
- Phần nội tiết có các tế bào tập hợp thành các đảo tuỵ có chức năng tiết các loại hoocmôn điều hoà lượng đường glucôzơ trong máu.
- Dựa vào hình 57-1 nêu đặc điểm của đảo tuỵ, vị trí của các loại tế bào, chức năng của từng loại.
- Những tế bào tập trung thành khối tế bào gọi là đảo tuỵ.
- Đảo tuỵ có 2 loại tế bào
+ Các Tế bào β: Nằm giữa tiết insulin.
+ Các Tế bào α: ở xung quanh tiết ra glucagôn.
2. Vai trò của hoócmôn tuyến tụy:
Nghiên cứu phần thông tin SGK hãy trình bày tóm tắt quá trinh điều hoà lượng đường huyết giữ được mức ổn định.
+ Khi đường huyết giảm
+ Khi đường huyết tăng
TB β tiết ra insulin
có tác dụng chuyển
glucozơ
glicôzen
có tác dụng chuyển glicogen
TB α tiết ra glucagôn
- Glicôzen được tích lại trong gan và cơ
- Tỷ lệ đường huyết chiếm 0,12%
- Sự rối loạn nội tiết của tuyến tụy sẽ dẫn tới tình trạng bệnh lí:
- Bệnh tiểu đường hoặc chứng hạ đường huyết.
glucôzơ
2. Vai trò của hoócmôn tuyến tụy:
- Có 2 loại hoocmôn là insulin và glucagôn có tác dụng điều hoà lượng đường trong máu luôn ổn định:
+ Insulin làm giảm đường huyết khi đường huyết tăng.
+ Glucagôn làm tăng đường huyết khi đường huyết khi đường huyết giảm.
I. Tuyến tụy:
- Tuyến tuỵ là một tuyến pha: vừa là nội tiết vừa là ngoại tiết.
1. Chức năng của tuyến tuỵ:
Tiết 60 – Bài 57: TUYẾN TỤY VÀ TUYẾN TRÊN THẬN
Người mắc bệnh tiểu đường thường đi tiểu nhiều (lượng nước tiểu hàng ngày gấp khoảng 10 lần so với người bình thường), khát và uống nhiều nước, ăn nhiều mà vẫn đói. Bệnh nặng có thể dẫn tới tổn thương động mạch vành tim (viêm tắc) động mạch màng lưới dẫn tới mù loà, ảnh hưởng tới chức năng thận không chữa trị kịp thời có thể dẫn đến tử vong.
Triêu trứng và các biến chứng của bệnh tiểu đường
I. Tuyến tụy:
Tiết 60 – Bài 57: TUYẾN TỤY VÀ TUYẾN TRÊN THẬN
II. Tuyến trên thận:
Dựa vào hình 57.2 hãy trình bày khái quát cấu tạo của tuyến trên thận
Vị trí:
Thận
Tuyến trên thận
Tuyến trên thận gồm một đôi nằm ở trên 2 quả thận
Mỗi tuyến gồm 2 phần:
Phần vỏ tuyến
Phần tuỷ tuyến
Phần vỏ tuyến và phần tuỷ tuyến
Đọc phần thông tin, thảo luận nhóm và hoàn thành bảng sau
- Cấu tạo và chức năng của tuyến trên thận
- Cấu tạo và chức năng của tuyến trên thận
- Tuyến chia làm 3 lớp:
- Lớp ngoài (lớp cầu), lớp giữa (lớp sợi) lớp trong (lớp lưới)
- Tiết các hoocmôn điều hoà, trao đổi Na và K, thúc đẩy sự biến đổi Prôtêin và Lipít thành gluxit, điều hoà sinh dục nam, Ngoài ra còn tăng cường khả năng miễn dịch cho cơ thể.
- Tiết các chất ađrênalin và nôrađrênalin.
- Ađrênalin có tác dụng điều hoà trao đổi chất, đắc biệt là trao đổi gluxit, làm tăng đường huyết đồng thời có tác dụng đối với hệ tim mạch. Nôrađrênalin có tác dụng gây co mạch và làm tăng huyết áp.
I. Tuyến tụy:
Tiết 60 – Bài 57: TUYẾN TỤY VÀ TUYẾN TRÊN THẬN
II. Tuyến trên thận:
- Phần vỏ: Tiết các hoocmôn điều hoà, trao đổi Na và K, thúc đẩy sự biến đổi Prôtêin và Lipít thành gluxit, điều hoà sinh dục nam, Ngoài ra còn tăng cường khả năng miễn dịch cho cơ thể.
- Phần tủy: Tiết các chất ađrênalin và nôrađrênalin.
+ Ađrênalin có tác dụng điều hoà trao đổi chất, đắc biệt là trao đổi gluxit, làm tăng đường huyết đồng thời có tác dụng đối với hệ tim mạch.
+ Nôrađrênalin có tác dụng gây co mạch và làm tăng huyết áp.
Tuyến tuỵ là (1)…………… vừa tiết dịch tiêu hoá, vừa tiết hoocmôn.
Có 2 loại hai loại hoocmôn là insulin và glucagôn có tác dụng điều hoà lượng đường trong máu luôn ổn định: insulin làm (2)…………………….. khi đường huyết tăng, glucagôn làm (3)…………….......... khi lượng đường trong máu giảm.
- Tuyến trên thận gồm phần vỏ và (4)………. .... Phần vỏ tiết các hoocmôn có tác dụng (5)…………………
điều hoà các muối natri, kali trong máu và làm thay đổi các đặc tính sinh dục nam
- Phần tuỷ tiết (6)………………. và norađrênalin có tác dụng điều hoà hoạt động tim mạch, hô hấp, góp phần cùng glucagôn điều chỉnh lượng đường trong máu.
Chọn từ hoặc cụm từ thích hợp để điền vào chỗ trống:
tuyến pha
giảm đường huyết
tăng đường huyết
phần tuỷ
điều hoà đường huyết
ađrênalin
1
2
3
4
5
Một chức năng của hoocmôn tuyến trên thận?
TRÒ CHƠI Ô CHỮ
HÀNG 1: GỒM 9 CHỮ CÁI
Nếu tế bào beta tiết không đủ insulin người đó mắc bệnh này?
HÀNG 2: GỒM 7 CHỮ CÁI
Tên gọi sản phẩm của tuyến nội tiết ?
HÀNG 3: GỒM 7 CHỮ CÁI
Bộ phận tuyến trên thận tiết ađrênalin?
HÀNG 4: GỒM 12 CHỮ CÁI
Vai trò tế bào anpha của đảo tụy?
HÀNG 5: GỒM 6 CHỮ CÁI
Bộ phận của tuyến tụy thực hiện chức năng nội tiết?
Ô CHÌA KHÓA: GỒM 17 CHỮ CÁI
Điều hoà đường huyết
Bài tập: Hãy chọn ý đúng nhất
1. Lớp ngoài cùng của vỏ tuyến trên thận tiết hoocmôn:
Biến đổi prôtein thành glucôzơ
Điều hoà sinh dục nam
Điều hoà muối natri,kali trong máu.
Phân giải lipit thành axit amin và axit béo
Tiết 60 – Bài 57: TUYẾN TỤY VÀ TUYẾN TRÊN THẬN
2. Insulin có vai trò giảm đường huyết bởi các hoạt động:
A. Biến đổi lipit, protetin thành glucôzơ
B. Biến đổi glucôzơ thành glucôgen
C. Biến đổi glucôgen thành glucôzơ
D. Điều chỉnh đường huyết khi đường huyết bị hạ
3. Hoạt động nội tiết của tuyến tuỵ bị rối loạn sẽ dẫn đến:
A. Bệnh tiểu đường
B. Bệnh Bazơđô
C. Bệnh tăng huyết áp
D. Khả năng tiêu hoá thức ăn giảm
DẶN DÒ
- Học thuộc bài, trả lời các câu hỏi:1, 2, 3 (SGK)
- Xem trước bài 58 và làm bài tập bảng 58.1, 58.2
- Bài tập điền từ trang 182, 183
Chào tạm biệt
Chúc các thầy cô giáo mạnh khoẻ
Chúc các em học sinh chăm ngoan học giỏi