Bài 57. Tuyến tụy và tuyến trên thận

1
Tuyến tụy và tuyến trên thận có vai trò quan trọng trong điều hòa lượng đường trong máu. Vậy hoạt động của hai tuyến này như thế nào?
TUYẾN TỤY
TUYẾN TRÊN THẬN
2
BÀI 57: TUYẾN TỤY VÀ TUYẾN TRÊN THẬN
I. TUYẾN TỤY:
3
BÀI 57: TUYẾN TỤY VÀ TUYẾN TRÊN THẬN
I. TUYẾN TỤY:
Vị trí của tuyến tụy trong cơ thể
* Vị trí:
- Ở khoang bụng, dưới dạ dày, kéo dài từ tá tràng đến lá lách.
4
5
I. TUYẾN TỤY:
Hoàn thành bảng: chức năng của tuyến tụy:
BÀI 57: TUYẾN TỤY VÀ TUYẾN TRÊN THẬN
Chức năng khác
*Vị trí:
- Ở khoang bụng, dưới dạ dày, kéo dài từ tá tràng đến lá lách.
6
I. TUYẾN TỤY:
BÀI 57: TUYẾN TỤY VÀ TUYẾN TRÊN THẬN
C/năng khác
C/năng nội tiết
2 loại tế bào ở đảo tụy tiết hoocmôn
+Tế bào β: tiết hoocmôn insulin.
+Tế bào α: tiết hoocmôn glucagon.

- Ở khoang bụng, dưới dạ dày, kéo dài từ tá tràng đến lá lách.
*Vị trí:
*Chức năng:
C/năng đã biết
C/năng ngoại tiết
Đáp án: chức năng của tuyến tuỵ
7
8
I. TUYẾN TỤY:
BÀI 57: TUYẾN TỤY VÀ TUYẾN TRÊN THẬN
* Chức năng của tuyến tuỵ:
- Chức năng ngoại tiết: tiết dịch tụy.
- Chức năng nội tiết: TB ở đảo tụy tiết hoocmôn điều hoà lượng đường trong máu
+ Tế bào β: Tiết hoocmôn insulin
+ Tế bào α: Tiết hoocmôn glucagon

Tuyến tuỵ là tuyến pha
* Vị trí:
* Vai trò của các hooc môn tuyến tuỵ:
9
Khi đường huyết
(Sau bữa ăn)
Khi đường huyết
(Xa bữa ăn, cơ thể hoạt động)
Tế bào ?
Tế bào ?
Đảo tuỵ
Glucôzơ
Glucôzơ
Đường huyết giảm xuống mức bình thường
Đường huyết tăng lên
mức bình thường
+
: Kích thích
-
: Kìm hãm
+
+
-
-
Insulin
Glucagôn
Glicôgen
...1....
...4......
2
5
3
tăng ( > 0,12% )
giảm ( < 0,12% )
Sơ đồ quá trình điều hoà lượng đường trong máu
Hoàn thành sơ đồ sau:
10
I. TUYẾN TUỴ:
BÀI 57: TUYẾN TỤY VÀ TUYẾN TRÊN THẬN
* Vai trò của các hooc môn tuyến tuỵ:
+ Insulin: Chuyển hoá glucozo thành glicogen dự trữ trong gan và cơ.
+ Glucagôn: Chuyển hoá glicogen thành glucozo
- Giúp điều hòa lượng đường trong máu ở mức ổn định
* Chức năng của tuyến tuỵ:
* Vị trí:
11
Bệnh tiểu đường
Bệnh tiểu đường là do hàm lượng đường trong máu cao làm cho thận tái hấp thu không hết nên đái tháo đường ra ngoài. Bệnh tiểu đường là do các tế bào β rối loạn nên không tiết hoocmôn insulin hoặc do tế bào gan, cơ không tiếp nhận insulin.
Sự rối loạn trong hoạt động nội tiết của tuyến tụy sẽ dẫn tới tình trạng bệnh lí: bệnh tiểu đường, chứng hạ đường huyết.
12
Bệnh nhân tiểu đường rất dễ bị cao huyết áp, xơ cứng động mạch, nhiễm trùng da, suy thận, mù mắt, nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu não gây bại liệt  tử vong.
Các biến chứng của bệnh tiểu đường
13
I. TUYẾN TUỴ:
II. TUYẾN TRÊN THẬN:
BÀI 57: TUYẾN TỤY VÀ TUYẾN TRÊN THẬN
Vị trí của tuyến trên thận
* Vị trí:
- Nằm trên đỉnh 2 quả thận
14
1-
2-
3-
4-
5-
Vỏ tuyến
Tủy tuyến
Lớp cầu
Lớp sợi
Lớp lưới
Chú thích vào cấu tạo của tuyến trên thận :
15
I. TUYẾN TUỴ:
BÀI 57: TUYẾN TỤY VÀ TUYẾN TRÊN THẬN
II. TUYẾN TRÊN THẬN:
Cấu tạo của tuyến trên thận
Vỏ tuyến
Tủy tuyến
Lớp cầu
Lớp sợi
Lớp lưới
- Gồm 2 phần:
+ Vỏ tuyến
. lớp cầu
. lớp sợi
. lớp lưới
+ Tủy tuyến
*Cấu tạo:
* Vị trí:
16
Tìm các chức năng tương ứng của các hooc môn tuyến trên thận cho phù hợp?
a,b,d
c,e
17
Bài 57: TUYẾN TỤY VÀ TUYẾN TRÊN THẬN
Lớp cầu
Lớp sợi
Lớp lưới
Tiết hoocmon điều hoà các muối natri, kali trong máu
Tiết hoocmon điều hoà
đường huyết
Tiết hoocmon điều hoà
sinh dục nam
Tiết ađrênalin và noađrênalin điều hòa tim mạch, hô hấp, dãn phế quản và điều chỉnh lượng đường huyết khi đường huyết hạ.
II. TUYẾN TRÊN THẬN:
I. TUYẾN TUỴ:
18
I. TUYẾN TUỴ:
BÀI 57: TUYẾN TỤY VÀ TUYẾN TRÊN THẬN
II. TUYẾN TRÊN THẬN:
Cấu tạo của tuyến trên thận
Vỏ tuyến
Tủy tuyến
Lớp cầu
Lớp sợi
Lớp lưới
*Cấu tạo: gồm 2 phần
+ Vỏ tuyến chia 3 lớp
lớp cầu (lớp ngoài)
lớp sợi (lớp giữa)
lớp lưới (lớp trong)
+ Tủy tuyến
* Chức năng của các hoocmôn tuyến trên thận: SGK
19
Hội chứng Cushing
Do lớp giữa tuyến trên thận tiết nhiều hoocmôn gây rối loạn chuyển hóa gluxit và prôtêin làm đường huyết tăng, huyết áp cao, cơ yếu và phù nề. Khối lượng của xương và cơ bị giảm do prôtêin bị phân giải. có trường hợp bệnh nhân tích mỡ ở vai hoặc mặt gây vai u, mặt phệ.
Hình 57-3. Bệnh nhân mắc hội chứng Cushing (sau 4 tháng)
20
Tuyến tuỵ là (1)…………… vừa tiết dịch tiêu hoá, vừa tiết hoocmôn.
Có 2 loại hai loại hoocmôn là insulin và glucagôn có tác dụng điều hoà lượng đường trong máu luôn ổn định: insulin làm (2)…………………….. khi đường huyết tăng, glucagôn làm (3)…………….......... khi lượng đường trong máu giảm.
- Tuyến trên thận gồm phần vỏ và (4)………. .... Phần vỏ tiết các hoocmôn có tác dụng (5)…………………
điều hoà các muối natri, kali trong máu và làm thay đổi các đặc tính sinh dục nam
- Phần tuỷ tiết (6)………………. và noađrênalin có tác dụng điều hòa hoạt động tim mạch, hô hấp, góp phần cùng glucagôn điều chỉnh lượng đường trong máu
Chọn từ hoặc cụm từ thích hợp để điền vào chỗ trống:
tuyến pha
giảm đường huyết
tăng đường huyết
phần tuỷ
điều hoà đường huyết
ađrênalin
21
Trò chơI lật ô tìm chân dung
1
3
2
4
22
Hãy chọn ý đúng nhất:

1. Lớp ngoài cùng (lớp cầu) của vỏ tuyến trên thận tiết hoocmôn :
A. Bi?n d?i prụtein th�nh glucụzo
Di?u ho� sinh d?c nam.
Di?u ho� mu?i natri v� kali trong mỏu.
D. Phõn gi?i lipit th�nh axit amin v� axit bộo
23
2. Insulin có vai trò giảm đường huyết bởi các hoạt động :
A. Biến đổi lipit, protetin thành glucôzơ
B. Biến đổi glucôzơ thành glicôgen
C. Biến đổi glicôgen thành glucôzơ
D. Điều chỉnh đường huyết khi đường huyết bị hạ
24
3. Hoạt động nội tiết của tuyến tuỵ bị rối loạn sẽ dẫn đến :
A. Bệnh tiểu đường
B. Bệnh Bazơđô
C. Bệnh tăng huyết áp
D. Khả năng tiêu hoá thức ăn giảm
25
4- Hooc môn có tính chất:
A. Có hoạt tính sinh học rất cao.
Không mang tính đặc trưng cho loài.
Tác dụng nên một số cơ quan, một số quá trình nhất định.
Cả A, B và C đều đúng
26
DẶN DÒ
Học thuộc bài, trả lời các câu hỏi:1,2,3,(SGK)
Xem trước bài 58 và làm bài tập bảng 58.1, 58.2
Bài tập điền từ trang 182,183