Bài 57. Tuyến tụy và tuyến trên thận

Chào mừng quý thầy cô
đến dự giờ thăm lớp
UBND THÀNH PHỐ PHAN THIẾT
TRƯỜNG THCS TRẦN PHÚ
GV: TỪ LÊ HỒNG TRÚC
Kiểm tra bài cũ
- Trình bày vị trí, cấu tạo và vai trò của tuyến yên?
- Tuyến yên nằm ở nền sọ, có liên quan đến vùng dưới đồi.
- Cấu tạo gồm 3 thùy:
+ Thùy trước
+ Thùy giữa
+ Thùy sau
- Vai trò:
+ Tiết hoocmôn kích thích hoạt động của các tuyến nội tiết khác.
+ Tiết hoocmôn ảnh hưởng đến một số quá trình sinh lý trong cơ thể.
Tiết 60: TUYẾN TỤY VÀ TUYẾN TRÊN THẬN
I – TUYẾN TỤY:
4
Tuyến tụy



Xác định vị trí của tuyến tụy trong cơ thể người?
- Nằm phía dưới dạ dày, kéo dài từ tá tràng đến lá lách.
Tiết 60: TUYẾN TỤY VÀ TUYẾN TRÊN THẬN
I – TUYẾN TỤY:
Vị trí: nằm phía dưới dạ dày, kéo dài từ tá tràng đến lá lách
Hãy cho biết chức năng của tuyến tụy
Tiết 60: TUYẾN TỤY VÀ TUYẾN TRÊN THẬN
Tuyến tụy là tuyến pha
+ Chức năng ngoại tiết: ………………
+ Chức năng nội tiết: ………………
+ Chức năng ngoại tiết: tiết dịch tiêu hoá
+ Chức năng nội tiết: do các tế bào đảo tụy thực hiện.
.
I – TUYẾN TỤY:
Vị trí
Chức năng
Khi đưuờng huyết
(Sau bữa ăn)
Khi đuường huyết
(Xa bữa ăn, cơ thể hoạt động)
Tế bào ?
Tế bào ?
Đảo tuỵ
Glucôzơ
Glucôzơ
Đuường huyết giảm xuống mức bình thưu?ng
Đuường huyết tăng lên
mức bình thưu?ng
+
: Kích thích
-
: Kìm hãm
+
+
-
-
Insulin
Glucagôn
Glicôgen
...1....
...2......
3
4
5
tăng ( > 0,12% )
giảm ( < 0,12% )
Sơ đồ quá trình điều hoà luượng đưuờng trong máu
Quá trình điều hòa tỉ lệ đường huyết luôn ổn định
Tiết 60: TUYẾN TỤY VÀ TUYẾN TRÊN THẬN
- Tuyến tụy là tuyến pha
+ Chức năng ngoại tiết
+ Khi đường huyết tăng……
+ Chức năng nội tiết
- Các hoocmôn:
+ Khi đường huyết giảm……
Tác dụng đối lập của 2 loại hoocmôn insulin và glucagôn có vai trò gì?
Vai trò :
Nhờ tác dụng đối lập của 2 loại hoocmôn này mà tỉ lệ đường huyết luôn ổn định  đảm bảo hoạt động sinh lí trong cơ thể diễn ra bình thường.
+ Khi đường huyết tăng, tế bào β tiết insulin chuyển glucôzơ  glicôgen
+ Khi đường huyết giảm, tế bào α tiết glucagôn chuyển glicôgen  glucôzơ
I – TUYẾN TỤY:
Bệnh tiểu đường
Bệnh tiểu đường là do hàm lượng đường trong máu cao làm cho thận không hấp thu hết nên đái tháo đường ra ngoài. Bệnh tiểu đường là do tế bào β rối loạn nên không tiết hoocmôn insulin hoặc do tế bào gan, cơ không tiếp nhận insulin.
Sự rối loạn trong hoạt động nội tiết của tuyến tụy sẽ dẫn tới tình trạng bệnh lí: bệnh tiểu đường
Bệnh nhân rất dễ bị cao huyết áp, xơ cứng động mạch, nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu não gây bại liệt hoặc tử vong. Theo các số liệu thống kê cho thấy 65 % tỉ lệ tử vong ở bệnh tiểu đường là do tai biến mạch máu.
Bệnh tiểu đường trường hợp nặng có thể dẫn tới tổn thương động mạch vành tim( viêm tắc) động mạch màng lưới dẫn tới mù loà , ảnh hưởng tới chức năng thận không chữa trị kịp thời có thể dẫn đến tử vong .
Các biến chứng của bệnh tiểu đường
Bệnh lí: Chứng hạ đường huyết

Hàm lượng đường trong máu giảm xuống, do tế bào α không tiết hoocmôn glucagôn
Tiết 60: TUYẾN TỤY VÀ TUYẾN TRÊN THẬN
II – TUYẾN TRÊN THẬN:
Vị trí: gồm 1 đôi nằm trên đỉnh 2 quả thận.

Vị trí, số lượng của tuyến trên thận?
I – TUYẾN TỤY:
 Dựa vào hình 57-2, hãy trình bày khái quát cấu tạo của tuyến trên thận.
?
?
?
?
?
?
Vỏ tuyến
Tủy tuyến
Vỏ tuyến
Lớp cầu
Lớp sợi
Lớp lưới
Tủy tuyến
Tiết 60: TUYẾN TỤY VÀ TUYẾN TRÊN THẬN
I – TUYẾN TỤY:
II – TUYẾN TRÊN THẬN:
Vị trí :
Cấu tạo : Gồm 2 phần: lớp ngoài (lớp cầu)
+ Phần vỏ tuyến chia làm 3 lớp: lớp giữa (lớp sợi)
lớp trong ( lớp lưới)
+ Phần tuỷ tuyến
Lớp cầu
Lớp sợi
Lớp lưới
Tiết hoocmon điều hoà các muối natri, kali trong máu
Tiết hoocmon điều hoà
đường huyết
Tiết hoocmon điều hoà
sinh dục nam
Tiết Ađrênalin và Norađrênalin
Chức năng của các hoocmôn tuyến trên thận?
Tiết 60: TUYẾN TỤY VÀ TUYẾN TRÊN THẬN
I – TUYẾN TỤY:
II – TUYẾN TRÊN THẬN:
Vị trí
Cấu tạo
Chức năng:
+ Phần vỏ tuyến: tiết các hoocmôn điều hoà các muối natri, kali trong máu, điều hoà đường huyết, làm thay đổi các đặc tính sinh dục nam
+ Phần tuỷ tuyến: tiết ađrênalin và norađrênalin điều hoà hoạt động tim mạch và hô hấp, góp phần cùng glucagôn điều chỉnh lượng đường trong máu.
Hội chứng Cushing
Do lớp giữa tuyến trên thận tiết nhiều hoocmôn gây rối loạn chuyển hóa gluxit và prôtêin làm đường huyết tăng, huyết áp cao, cơ yếu và phù nề. Khối lượng của xương và cơ bị giảm do prôtêin bị phân giải. có trường hợp bệnh nhân tích mỡ ở vai hoặc mặt gây vai u, mặt phị.
Hình 57-3. Bệnh nhân mắc hội chứng Cushing (sau 4 tháng)
22
TUYẾN TỤY VÀ
TUYẾN TRÊN THẬN
Chức năng
Cấu
tạo
Chức năng
Vai trò của
hoocmon
Vị trí
Vị trí
Tuyến tuỵ là (1)…………… vừa tiết dịch tiêu hoá, vừa tiết hoocmôn.
Có 2 loại hai loại hoocmôn là insulin và glucagôn có tác dụng điều hoà lượng đường trong máu luôn ổn định: insulin làm (2)…………………….. khi đường huyết tăng, glucagôn làm (3)…………….......... khi lượng đường trong máu giảm.
- Tuyến trên thận gồm phần vỏ và (4)………. .... Phần vỏ tiết các hoocmôn có tác dụng (5)…………………
điều hoà các muối natri, kali trong máu và làm thay đổi các đặc tính sinh dục nam
- Phần tuỷ tiết (6)………………. và norađrênalin có tác dụng điều hoà hoạt động tim mạch, hô hấp, góp phần cùng glucagôn điều chỉnh lượng đường trong máu.
Chọn từ hoặc cụm từ thích hợp để điền vào chỗ trống:
tuyến pha
giảm đuường huyết
tăng đưuờng huyết
phần tuỷ
điều hoà đuường huyết
ađrênalin
24
TRÒ CHƠI Ô CHỮ
TUYẾN TUỴ VÀ TUYẾN TRÊN THẬN
25
1
2
3
4
5
26
HÀNG 1: GỒM 9 CHỮ CÁI
Nếu tế bào beta tiết không đủ insulin ngưu?i đó mắc bệnh này?
27
HÀNG 2: GỒM 7 CHỮ CÁI
Tên gọi sản phẩm của tuyến nội tiết ?
28
HÀNG 3: GỒM 7 CHỮ CÁI
Bộ phận tuyến trên thận tiết ađrênalin v� noađrênalin?
29
HÀNG 4: GỒM 12 CHỮ CÁI
T? bào anpha của đảo tụy ti?t hoocmon gì?
30
HÀNG 5: GỒM 6 CHỮ CÁI
Bộ phận của tuyến tụy thực hiện chức năng nội tiết?
31
Ô CHÌA KHÓA: GỒM 17 CHỮ CÁI
Một chức năng của hoocmôn
tuyến trên thận ?
ĐIỀU HÒA ĐƯỜNG HUYẾT
32
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ

- Học, trả lời các câu hỏi:1,2,3 (SGK/181)
- Soạn trước bài 58:
Tuyến sinh dục
+ làm bài tập điền từ trang 182,183
+ làm bài tập bảng 58.1,58.2

33
Bài học kết thúc
Chúc quý thầy cô
nhiều mạnh khỏe
Chúc các em chăm ngoan học tốt !