Bài 56. Tuyến yên, tuyến giáp

BỘ MÔN SINH HỌC
TRƯỜNG THCS LONG MỸ
GV: Nguyễn Kim Muội
KIỂM TRA BÀI CŨ
Cho biết tầm quan trọng của tuyến nội tiết đối với đời sống con người?
Nêu tên các tuyến nội tiết trong cơ thể mà em biết?
 Tuyến tụy, tuyến yên, tuyến giáp,….
BÀI 56. TUYẾN YÊN, TUYẾN GIÁP
I. TUYẾN YÊN:
II. TUYẾN GIÁP:
Tuyến yên nằm ở đâu?
I. TUYẾN YÊN:
BÀI 56. TUYẾN YÊN, TUYẾN GIÁP
Tuyến yên: nằm ở nền sọ có liên quan tới vùng dưới đồi (não trung gian), nặng 60,65g gần bằng 1/70.000 trọng lượng cơ thể, nhỏ bằng hạt đậu trắng.
Tuyến yên
Tuyến yên có cấu tạo như thế nào?
Thùy trước
Thùy giữa
Thùy sau
I. TUYẾN YÊN:
BÀI 56. TUYẾN YÊN, TUYẾN GIÁP
Thùy giữa và phần gò tuyến chỉ phát triển ở trẻ nhỏ, có tác dụng phân bố sắc tố da.
- Vị trí: nằm ở nền sọ, có liên quan đến vùng dưới đồi.
- Cấu tạo gồm 3 thùy: thùy trước, thùy giữa, thùy sau.
I. TUYẾN YÊN:
BÀI 56. TUYẾN YÊN, TUYẾN GIÁP
Quan sát bảng 56.1SGK cho biết:
Hooc môn tuyến yên tác động tới những cơ quan nào?
Tuyến vú
Gan
Tuyến giáp
Tuyến trên thận
Buồng trứng
Tinh hoàn
Tuyến Yên tác dụng đến hoạt động của những tuyến (cơ quan) nào?
I. TUYẾN YÊN:
BÀI 56. TUYẾN YÊN, TUYẾN GIÁP
Buồng trứng
Tinh hoàn
Tuyến giáp
Tuyến trên thận
I. TUYẾN YÊN:
BÀI 56. TUYẾN YÊN, TUYẾN GIÁP
Tuyến vú
Gan
Tuyến yên:
1. Hoạt động của tuyến yên chịu sự điều khiển của hệ cơ quan nào?
CÂU HỎI
 Hoạt động của tuyến yên chịu sự điều khiển trực tiếp hoặc gián tiếp của hệ thần kinh.
- Vị trí: nằm ở nền sọ, có liên quan đến vùng dưới đồi.
- Cấu tạo gồm 3 thùy: thùy trước, thùy giữa, thùy sau.
I. TUYẾN YÊN:
BÀI 56. TUYẾN YÊN, TUYẾN GIÁP
- Hoạt động của tuyến yên chịu sự điều khiển trực tiếp hoặc gián tiếp của hệ thần kinh.
CÂU HỎI
2. Tại sao khẳng định tuyến yên là một tuyến nội tiết quan trọng?
 Vì Tuyến yên tiết các hooc mon kích thích các hoạt động của nhiều tuyến nội tiết khác. Đồng thời tiết ra các hoocmon ảnh hưởng đến sự tăng trưởng, trao đổi Glucozo, các chất khoáng, trao đổi nước và co thắt các cơ trơn ở tử cung.
Kích tố tuyến sữa (OT) → Tuyến sữa → Tiết sữa
VD
Kích tố (OT) → dạ con → Co bóp tử cung lúc sinh con.
He Pingping cao 73cm
I. TUYẾN YÊN:
BÀI 56. TUYẾN YÊN, TUYẾN GIÁP
Tuyến yên ảnh hưởng đến sự tăng trưởng của cơ thể.
Điều gì xảy ra khi hooc môn tăng trưởng GH (tuyến yên) tiết nhiều hoặc tiết ít?
- Nếu trước tuổi dậy thì GH tiết nhiều (ưu năng)  là người lớn rất nhanh  người khổng. Khi giai đoạn trưởng thành chấm dứt, ưu năng tuyến yên  to đầu xương ngón chân, ngón tay và xương mặt  bàn tay và bàn chân tăng rõ rệt, xương hàm dưới rộng một cách không bình thường  người bệnh, cơ thể thô kệch.
- Nếu tuyến yên hoạt động yếu  GH tiết ra ít (nhược năng) làm cho người lùn.
Hoocmon tăng trưởng GH tiết ít- nhiều
Tuyến yên ảnh hưởng đến sự tăng trưởng của cơ thể.
- Vị trí: nằm ở nền sọ.
- Cấu tạo gồm 3 thùy: thùy trước, thùy giữa, thùy sau.
 * Vai trò:
- Tiết hoocmôn kích thích hoạt động của nhiều tuyến nội tuyến khác.
- Tiết hoocmôn ảnh hưởng tới một số quá trình sinh lí quan trọng trong cơ thể.
I. TUYẾN YÊN:
BÀI 56. TUYẾN YÊN, TUYẾN GIÁP
- Hoạt động của tuyến yên chịu sự điều khiển trực tiếp hoặc gián tiếp của hệ thần kinh.
I. TUYẾN YÊN:
BÀI 56. TUYẾN YÊN, TUYẾN GIÁP
II. TUYẾN GIÁP:
Nêu vị trí
của tuyến giáp?
Eo tuyến giáp
Tuyến giáp
Sụn giáp
Sụn khí quản
Nêu cấu tạo
của tuyến giáp?
I. TUYẾN YÊN:
BÀI 56. TUYẾN YÊN, TUYẾN GIÁP
II. TUYẾN GIÁP:
- Vị trí: nằm trước sụn giáp của thanh quản, nặng 20-25g.
Cấu tạo: có các nang tuyến và các tế bào tiết.
I. TUYẾN YÊN:
BÀI 56. TUYẾN YÊN, TUYẾN GIÁP
II. TUYẾN GIÁP:
Tuyến giáp tiết ra hoocmon gì? Nêu vai trò của hoocmon tuyến giáp?
Châu Á (750 triệu), châu Phi (230 triệu), châu Mỹ La Tinh (60 triệu) & cộng đồng châu Âu rất ít (20-30 triệu), các cụm dân cư miền núi: 35/100
 Các bệnh về tuyến giáp hiện đang ảnh hưởng đến xấp xỉ 10 triệu người dân Châu Mĩ và xuất hiện ở phụ nữ nhiều hơn gấp 8 lần so với nam giới.
Vai trò của Tuyến giáp?
Nguyên nhân dẫn đến bướu cổ là gì?
BÀI 56. TUYẾN YÊN, TUYẾN GIÁP
II. TUYẾN GIÁP:
Điều hòa quá trình trao đổi chất và chuyển hóa các chất trong tế bào.
Bệnh bướu cổ
Hậu quả của phì đại tuyến giáp
BỆNH BƯỚU CỔ
- Vai trò: Hoocmon tuyến giáp là Tiroxin, có vai trò quan trọng trong trao đổi chất, chuyển hóa vật chất và năng lượng ở tế bào.
- Vị trí: nằm trước sụn giáp của thanh quản, nặng 20-25g.
- Cấu tạo: có các nang tuyến và các tế bòa tiết.
Vậy để phòng bệnh bướu cổ ta phải làm gì?
I. TUYẾN YÊN:
BÀI 56. TUYẾN YÊN, TUYẾN GIÁP
II. TUYẾN GIÁP:
Bổ sung Iốt trong khẩu phần ăn hằng ngày
Rong biển
Rau diếp biển
Cá biển
Hải sản
Bổ sung Iốt trong khẩu phần ăn hằng ngày
Các loại ốc biển
Bổ sung muối Iốt trong khẩu phần ăn hằng ngày
Hậu quả của thiếu hụt Iốt ở người
Trẻ bị suy đần, chậm lớn
Người lớn bị giảm trí nhớ
Hãy nêu ý nghĩa của cuộc vận động “Toàn dân dùng muối Iốt” ?
BÀI 56. TUYẾN YÊN, TUYẾN GIÁP
II. TUYẾN GIÁP:
Phân biệt bệnh Bazơđô với bệnh bướu cổ do thiếu Iốt?
Bệnh Bazơđô
Bệnh bướu cổ
Do thiếu hụt Iốt  Tiroxin không tiết ra  tuyến yên sẽ tiết hoocmon thúc đẩy tuyến giáp tăng cường hoạt động  phì đại tuyến giáp  bệnh bướu cổ.
Do tuyến giáp hoạt động mạnh  tiết nhiều Tiroxin  Tăng dùng oxi  cơ thể căng thẳng  mất ngủ, sút cân  tích nước, phù nề ở tổ chức sau cầu mắt  mắt lồi ra.
Vai trò của
tuyến cận giáp?
BÀI 56. TUYẾN YÊN, TUYẾN GIÁP
II. TUYẾN GIÁP:
Ngoài hoocmon Tiroxin, tuyến giáp còn tiết ra hocmon nào khác?
 Hoocmon Canxitonin
* Tuyến giáp cùng với tuyến cận giáp có vai trò điều hòa trao đổi Canxi và Photpho trong máu.
* Tuyến giáp cùng với tuyến cận giáp có vai trò điều hòa trao đổi Canxi và Photpho trong máu.
BÀI 56. TUYẾN YÊN, TUYẾN GIÁP
II. TUYẾN GIÁP:
- Vai trò: Hoocmon tuyến giáp là Tiroxin, có vai trò quan trọng trong trao đổi chất, chuyển hóa vật chất và năng lượng ở tế bào.
- Vị trí: nằm trước sụn giáp của thanh quản, nặng 20-25g.
- Cấu tạo: có các nang tuyến và các tế bòa tiết.
1. Trong các tuyến nội tiết, tuyến nào là lớn nhất?
Tuyến yên
Tuyến giáp
Tuyến tụy
Tuyến trên thận
BÀI TẬP
BÀI TẬP
2. Tuyến giáp có những tác động nào đối với cơ thể?
A. Kích thích quá trình dị hóa ở tế bào dẫn đến sự sinh nhiệt của cơ thể.
B. Điều hòa sự sinh trưởng và phát triển của cơ thể.
C. Hoạt động không bình thường của tuyến giáp dẫn đến cơ thể bị bệnh bướu cổ.
D. Cả A, B, C đúng
Hướng dẫn về nhà:
- Làm bài tập 1: Kể tên các tuyến nội tiết và xác định vị trí và vai trò của từng tuyến ghi vào bảng 56-2 SGK.
- Học bài
- Đọc mục em có biết SGK/178.
- Xem trước bài 57. Ôn lại chức năng của tuyến tụy đã học.
TIẾT HỌC ĐẾN ĐÂY LÀ KẾT THÚC
CHÚC CÁC EM HỌC TỐT