Bài 56. Tuyến yên, tuyến giáp

TRƯỜNG PTDT NỘI TRÚ EA SÚP
XIN KÍNH CHÀO CÁC QUÍ THẦY CÔ VÀ CÁC EM
Giáo viên: Nguyễn Thị Hường
Năm học: 2009 - 2010
Bài 56: TUYẾN YÊN, TUYẾN GIÁP
* Kiểm tra bài cũ
Câu 1: So sánh cấu tạo và chức năng của tuyến nội tiết và tuyến ngoại tiết?Chúng giống và khác nhau ở điểm nào?
Ống dẫn chất tiết.
- Mạch máu.
-Chất tiết theo ống
dẫn tới cơ quan tác động
Chất tiết ngấm thẳng vào máu tới cơ quan đích
Các tế bào tuyến đều tạo ra sản phẩm
tiết
Câu 2:Nêu tính chất và vai trò của hoóc môn?
+ Tính chất: Tính đặc hiệu, hoạt tính sinh học cao,không mang tính đặc trưng cho loài.
+ Vai trò: Duy trì được tính ổn định của môi trường bên trong cơ thể. Điều hòa các quá trình sinh lí diễn ra bình thường
Bài 56: TUYẾN YÊN, TUYẾN GIÁP.
1. Tuyến yên.
+ Quan sát hình bên và kết hợp với đọcTT SSK
trang 176 hãy cho biết vị trí cấu tạo của tuyến yên?
Tuyến yên nhỏ bằng hạt đậu nằm ở nền sọ, có
liên quan tới vùng dưới đồi ( thuộc não trung gian)
+ Quan sát hình bên và đọc TTSGK/176 hãy cho biết tuyến yên gồm có mấy thùy?
- Gồm 3 thùy
Thùy trước
Thùy sau
Thùy giữa: Chỉ phát triển ở
trẻ nhỏ, có tác dụng đối với sự phân bố sắc tố da
Thùy sau
Thùy trước
Động mạch
Mao mạch
Hốc tuyến yên
Bài 56: TUYẾN YÊN, TUYẾN GIÁP
1. Tuyến yên.
+ Đọc bảng 56.1 hãy cho biết hooc môn thùy trước
của tuyến yên tác đông tới những cơ quan nào?
* Thùy trước tác động đến các cơ quan:
+ Cơ quan sinh dục: Buồng trứng và tinh hoàn:.
Kích tố nang trứng( FSH): Nữ phát triển bao noãn,
tiết ơstrôgen. Nam sinh tinh.
Kích tố thể vàng :Nữ (LH) rụng trứng, tạo và duy
trì thể vàng. Nam (ICSH) tinh hoàn tiết testôstêrôn
+ Tuyến giáp: Kích tố tuyến giáp(TSH) Tiết hoocmôn
tirôxin
+Tuyến trên thận: Kích tố vỏ tuyến trên thận:
Tiết nhiều hoóc môn điều hòa hoạt đông sinh dục,
TĐC đường , chất khoáng.
- Tuyến sữa: Kích tố tuyến sữa( PRL) tiết sữa.
+ Hệ cơ xương: Kích tố tăng trưởng ( GH)
Bài 56: TUYẾN YÊN, TUYẾN GIÁP
1. Tuyến yên.
+ Đọc bảng 56.1 hãy cho biết hooc môn thùy sau của tuyến yên tác động tới những cơ quan nào?
Thận: Kích tố chống đái tháo nhạt ( Kích tố chống đa niệu) ( ADH) :Tác dụng giữ
nước ( chống đái tháo nhạt).
Dạ con và tuyến sữa: Tiết hooc môn Ôxitôxin: Tác dụng tiết sữa và co bóp dạ con
lúc đẻ.
* Vậy qua phần trên em hãy nêu vai trò chung của tuyến yên?
+ Tiết hooc môn kích thích hoạt động của nhiều tuyến nội tiết khác.
+ Tiết hoóc môn ảnh hưởng một số quá trình sinh lí trong cơ thể.
*Vậy qua phần trên em hãy cho biết hoạt động của tuyến yên chịu sự điều khiển của hệ cơ quan nào?
+ Hoạt động của tuyến yên chịu sự chỉ điều khiển trực tiếp hoặc gián tiếp của HTK
* Thùy sau tác động đến các cơ quan:
- Vai trò của tuyến yên:
Bài 56: TUYẾN YÊN, TUYẾN GIÁP.
1. Tuyến yên.
2. Tuyến giáp.
Quan sát hình bên hãy cho biết vị trí,cấu tạo của tuyến giáp?
+ Vị trí : Nằm trước sụn giáp của thanh quản nặng 20 – 25 gam
+ Cấu tạo: Gồm có nang tuyến và TB tuyến.
- Hãy nêu vai trò của tuyến giáp?
+ Hooc môn tuyến giáp là tirôxin (TH) trong
thành phần có iốt có vai trò quan trọng trong quá trình trao đổi chất và quá trình chuyể hóa các chất trong TB.
Hãy nêu ý nghĩa của cuộc vận động toàn dân “ Toàn dân dùng muối iốt”.
+ Nếu trong khẩu phần ăn hàng ngày thiếu iốt tirôxin không tiết ra, tuyến yên sẽ tiết hooc môn thúc đẩy tuyến giáp tăng cường hoạt động gây phì đại tuyến, gây bệnh bướu cổ, trẻ em chậm lớn, trí não kém phát triển, người lớn hoạt đông TK kém, trí nhớ kém
Bài 56: TUYẾN YÊN, TUYẾN GIÁP
1. Tuyến yên.
2. Tuyến giáp.
- Hãy phân biệt bệnh Bazơđô và bệnh bướu cổ do thiếu i ốt?
+ Bệnh Ba za đô: Do tuyến giáp hoạt động mạnh tiết nhiều hoóc môn làm tăng cường quá trình TĐC, tăng tiêu dùng O2 ,nhịp tim tăng, bướu cổ lồi mắt.
* Nguyên nhân:
+ Bệnh bướu cổ: Nếu trong khẩu phần ăn hàng ngày thiếu iốt tirôxin không tiết ra, tuyến yên sẽ tiết hooc môn thúc đẩy tuyến giáp tăng cường hoạt động gây phì đại tuyến, gây bệnh bướu cổ.
* Hậu quả:
Bệnh Bazađô: Người bệnh trong trạng thái hồi hộp, căng thẳng mất ngủ, sút cân nhanh.
Bệnh bướu cổ : Trẻ em chậm lớn, trí thông minh kém, phát triển, . Người lớn hoạt động TK giảm sút, trí nhớ kém,
* Vậy muốn phòng bệnh bướu cổ và bệnh Bazađô các em phải làm gì?
- Trong khẩu phần ăn hàng ngày cần dùng muối i ốt bổ sung.
Bài 56: TUYẾN YÊN, TUYẾN GIÁP
1. Tuyến yên.
2. Tuyến giáp.
Ngoài tiết hoóc môn tirôxin tuyến giáp còn tiêt loại hoóc môn nào nữa?
+ Tuyến giáp còn tiết hoóc môn Canxitônin.
+ Hooc môn canxitônin cùng với hoóc môn tuyến cận giáp tham gia điều hòa can xi và phốt pho trong máu
Bài 56: TUYẾN YÊN, TUYẾN GIÁP
1. Tuyến yên.
2. Tuyến giáp.
* Qua bài học em hãy nêu vị trí vai trò của tuyến yên và tuyến giáp theo bảng sau:

Tuyến yên nhỏ bằng hạt đậu nằm ở nền sọ, có liên quan tới vùng dưới đồi (thuộc não trung gian)
+ Tiết hooc môn kích thích hoạt động của nhiều tuyến nội tiết khác.
+ Tiết h óc môn ảnh hưởng một số quá trình sinh lí trong cơ thể.
Nằm trước sụn giáp của thanh quản nặng 20 – 25 gam
+ Hooc môn tuyến giáp là tirôxin (TH) trong thành phần có iốt có vai trò quan trọng trong quá trình trao đổi chất và quá trình chuyển hóa các chất trong TB.
Bài 56: TUYẾN YÊN, TUYẾN GIÁP
* Một số hình ảnh người bị ưu năng tuyến yên gây tiết nhiều GH
* Dặn dò
- Về nhà các em học bài cũ theo câu hỏi SGK/178.
- Đọc: Em có biết SGK/178
- Đọc trước bài 57 SGK/ 179
GIỜ HỌC ĐÃ HẾT XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN CÁC QUÍ THẦY CÔ VÀ CÁC EM