Bài 56. Cây phát sinh giới Động vật

1
2
4
6
3
5
TK
Thể lệ: mỗi HS được chọn một ô chữ hàng ngang bất kì, dựa vào gợi ý để đoán kết quả, HS nào đoán đúng ô chữ hàng dọc trước khi mở tất cả các ô chữ hàng ngang sẽ chiến thắng
1. Những di tích và di thể (xác) của sinh vật được bảo tồn trong các lớp đá được gọi là gì?
2. Lớp động vật chiếm tỉ lệ cao nhất về số lượng trong các ngành, các lớp động vật.
3. Lớp động vật nào có đặc điểm chung là có lông vũ bao phủ cơ thể?
4. Trong chương trình sinh học 7, các em đã được tìm hiểu 8 ……… động vật.
5. Một loài bò sát không chân.
6. Lớp động vật thích nghi với đời sống vừa ở nước vừa ở cạn.
TIẾT 59 - BÀI 56:
CÂY PHÁT SINH GIỚI ĐỘNG VẬT
I-Bằng chứng về mối quan hệ giữa các nhóm động vật
II-Cây phát sinh giới Động vật
I- Bằng chứng về mối quan hệ giữa các nhóm động vật
Những di tích và di thể (xác) của sinh vật được bảo tồn trong các lớp đá được gọi là hóa thạch.
Hóa thạch của
một loài khủng long
Hóa thạch của một loài chim cổ
Hóa thạch chim cổ được phục chế
Một số loài cá cổ đại
Cá vây chân cổ
Tổ 1
Tổ 2
Quan sát hình ảnh về HT cá vây chân cổ, HT lưỡng cư cổ và lưỡng cư ngày nay. Đánh dấu (x) vào đặc điểm có ở loài này với loài kia để hoàn thành nội dung phiếu học tập sau:
Quan sát hình ảnh về HT bò sát cổ, HT chim cổ và chim ngày nay. Đánh dấu (x) vào đặc điểm có ở loài này với loài kia để hoàn thành nội dung phiếu học tập sau:
Lưỡng cư ngày nay
Lưỡng cư cổ
Cá vây chân cổ
2. Những đặc điểm giống nhau đó nói lên điều gì về mối quan hệ họ hàng giữa lưỡng cư cổ và cá vây chân cổ, chim cổ và bò sát cổ?
1. Liệt kê những điểm giống nhau giữa:
- Lưỡng cư cổ với cá vây chân cổ
- Lưỡng cư cổ với lưỡng cư ngày nay
- Chim cổ với bò sát ngày nay
Chim cổ
THẢO LUẬN
Chim ngày nay
Bò sát cổ
Vây đuôi
Lưỡng cư cổ
Cá vây chân cổ
Nắp mang
(di tích của nắp mang)
Vảy
1. Những điểm giống nhau giữa:
- Lưỡng cư cổ với cá vây chân cổ:
có di tích của nắp mang, có vảy, có vây đuôi
KẾT QUẢ
Lưỡng cư ngày nay
Lưỡng cư cổ
Chi năm ngón
1. Những điểm giống nhau giữa:
- Lưỡng cư cổ với cá vây chân cổ: có di tích của nắp mang, có vảy, có vây đuôi
- Lưỡng cư cổ với lưỡng cư ngày nay:
chi có 5 ngón
KẾT QUẢ
1. Những điểm giống nhau giữa:
- Lưỡng cư cổ với cá vây chân cổ: có di tích của nắp mang, có vảy, có vây đuôi
- Lưỡng cư cổ với lưỡng cư ngày nay: chi có 5 ngón
- Chim cổ với bò sát ngày nay:
Chim cổ
Xương đuôi dài
Hàm có răng
hàm có răng, ngón có vuốt, có xương đuôi dài
KẾT QUẢ
Ngón có vuốt
Bò sát cổ
1. Những điểm giống nhau giữa:
Chim ngày nay
Chim cổ
Chân: 3 ngón trước, 1 ngón sau
Cánh và lông vũ
KẾT QUẢ
1. Những điểm giống nhau giữa:
- Lưỡng cư cổ với cá vây chân cổ: có di tích của nắp mang, có vảy, có vây đuôi
- Lưỡng cư cổ với lưỡng cư ngày nay: chi có 5 ngón
- Chim cổ với bò sát cổ: hàm có răng, ngón có vuốt, có xương đuôi dài
2. Những đặc điểm giống nhau đó nói lên:
cá vây chân cổ có thể là tổ tiên của lưỡng cư cổ, bò sát cổ có thể là tổ tiên của chim cổ.
Bò sát cổ
Lưỡng cư cổ
Chim cổ
I- Bằng chứng về mối quan hệ giữa các nhóm động vật
Các loài động vật đều có quan hệ .......1...... với nhau. Người ta đã chứng minh ……..2…….. bắt nguồn từ cá vây chân cổ, …...3........ bắt nguồn từ lưỡng cư cổ, …...4…….. bắt nguồn từ bò sát cổ…
họ hàng
lưỡng cư cổ
II- Cây phát sinh giới Động vật
bò sát cổ
chim cổ
Các loài động vật có mối quan hệ họ hàng với nhau.
Các ngành, lớp động vật đã học được thể hiện qua sơ đồ sau:
Lớp bò sát
Lớp lưỡng cư
Lớp cá
Ngành chân khớp
Ngành thân mềm
Các ngành giun
Ngành ruột khoang
Ngành ĐVNS
NGÀNH ĐVCXS
NGÀNH ĐVKXS
Lớp thú
Lớp chim
CÁC NGÀNH ĐỘNG VẬT
II- CÂY PHÁT SINH GIỚI ĐỘNG VẬT
Cây phát sinh giới động vật được hình thành dựa trên thuyết tiến hóa của Đacuyn (nhà bác học người Anh): Sinh vật do ảnh hưởng của điều kiện sống và chọn lọc tự nhiên mà có quá trình biến đổi từ thấp đến cao, từ đơn giản đến phức tạp.
Charlees Darwin (Dacuyn) (1809- 1882)
Vì sao trên cùng một cây nhưng các nhánh có kích thước khác nhau? Chúng thể hiện điều gì?
Kích thước của nhánh càng lớn thì số loài càng nhiều.
Vì sao khoảng cách giữa các nhánh của các lớp trong ngành ĐVCXS lại gần hơn các nhánh của các lớp giáp xác, nhện và sâu bọ?
Các nhóm có cùng nguồn gốc thì vị trí càng gần nhau thể hiện quan hệ họ hàng gần với nhau hơn.
Quan sát cây phát sinh, cho biết chim và thú có quan hệ gần với nhóm nào nhất?
Chim và thú có quan hệ gần với nhóm bò sát nhất vì chúng có cùng một nguồn gốc chung và nằm gần nhau.
3. Cây phát sinh giới động vật phản ánh quan hệ
2. nguồn gốc, họ hàng, mức độ tiến hóa của các ngành, các lớp động vật:
4. vị trí tiến hóa của các ngành hay các lớp động vật này so với các ngành hay lớp động vật khác.
1. so sánh được nhánh nào có nhiều hoặc ít loài hơn nhánh khác
TIẾP SỨC
Thể lệ: mỗi đội có 1 phút chuẩn bị, sau 1 phút mỗi đội sẽ cử 4 đại diện tiếp sức nhau hoàn thành bài tập. Đội nào hoàn thành trước, có đáp án đúng là đội chiến thắng.
Sắp xếp các đoạn sau đây thành một câu hoàn chỉnh
Cây phát sinh giới động vật phản ánh quan hệ nguồn gốc, họ hàng, mức độ tiến hóa của các ngành, các lớp động vật: vị trí tiến hóa của các ngành hay các lớp động vật này so với các ngành hay lớp động vật khác; so sánh được nhánh nào có nhiều hoặc ít loài hơn nhánh khác .
I-Bằng chứng về mối quan hệ giữa các nhóm động vật
Các loài động vật đều có quan hệ họ hàng với nhau. Người ta đã chứng minh lưỡng cư cổ bắt nguồn từ cá vây chân cổ, bò sát cổ bắt nguồn từ lưỡng cư cổ, chim cổ và thú cổ bắt nguồn từ bò sát cổ…
II-Cây phát sinh giới Động vật
Cây phát sinh giới động vật phản ánh quan hệ nguồn gốc, họ hàng, mức độ tiến hóa của các ngành, các lớp: từ thấp đến cao, từ chưa hoàn thiện đến hoàn thiện cơ thể thích nghi với điều kiện sống, thậm chí còn so sánh được số lượng loài giữa các nhánh khác nhau.
Giữa các loài có sự thay đổi những đặc điểm cấu tạo theo hướng thích nghi với thay đổi của điều kiện sống (ví dụ như hươu cao cổ) do tất cả sinh vật đều chịu dưới tác động của sự chọn lọc tự nhiên.
Tiến hóa được hiểu như sự thay đổi một số đặc điểm di truyền của một loài qua nhiều thế hệ nối tiếp nhau.
Ý nghĩa, tác dụng của cây phát sinh giới động vật:
A. Cho biết nguồn gốc chung của giới động vật.
B. Cho biết số lượng của từng loài động vật.
C. Cho biết quá trình phát sinh, tiến hóa của giới động vật.
D. Cho biết đặc điểm chung của động vật.
E. Cho biết mối quan hệ họ hàng giữa các ngành động vật.
F. Cho biết mức độ phong phú và đa dạng của các nhóm loài.
BÀI TẬP
X
X
X
X
BÀI TẬP
Hãy sắp xếp các nhóm động vật dưới đây theo trật tự tiến hóa trên cây phát sinh giới Động vật.
Ngành Chân khớp
Ngành Giun đốt
Ngành Động vật nguyên sinh
Ngành Thân mềm
Ngành Động vật có xương sống
1
3
5
2
4
4
5
7
6
2
3
1
8
Thể lệ: mỗi đội thay phiên nhau chọn một ngôi sao, mỗi ngôi sao ẩn chứa một câu hỏi, trả lời đúng câu hỏi trong 15 giây sẽ được 10 điểm, trả lời sai không có điểm (nếu đội còn lại trả lời đúng sẽ được 5 điểm), chọn đúng ngôi sao may mắn sẽ được 20 điểm. Đội nào có số điểm cao hơn là đội chiến thắng
1
Câu hỏi: Cá voi có quan hệ họ hàng gần với hươu sao hơn hay với cá chép hơn?
Cá voi có quan hệ họ hàng gần với hươu sao hơn.
15
BẮT ĐẦU
14
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
2
Câu hỏi: Trai sông có quan hệ họ hàng gần với giun đất hơn hay với ốc sên hơn?
Trai sông có quan hệ họ hàng gần với ốc sên hơn.
15
BẮT ĐẦU
14
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
3
Câu hỏi: Chim cổ và thú cổ bắt nguồn từ đâu?
Chim cổ và thú cổ bắt nguồn từ bò sát cổ
15
BẮT ĐẦU
14
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
4
Câu hỏi: Lưỡng cư cổ có tổ tiên là loài nào?
Lưỡng cư cổ có tổ tiên là cá vây chân cổ
15
BẮT ĐẦU
14
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
5
Câu hỏi: Lưỡng cư cổ và lương cư ngày nay có điểm gì giống nhau?
Lưỡng cư cổ và lưỡng cư ngày nay có điểm giống nhau là chi năm ngón.
15
BẮT ĐẦU
14
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
6
Câu hỏi: Cơ thể chim cổ được phủ bởi lông mao, lông vũ hay vảy sừng?
Cơ thể chim cổ được phủ bởi lông vũ
15
BẮT ĐẦU
14
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
7
Chúc mừng bạn đã nhận được
8
Câu hỏi: Ngành Động vật có xương sống hay ngành Chân khớp có số lượng loài nhiều hơn?
Ngành Chân khớp có số lượng loài nhiều hơn
15
BẮT ĐẦU
14
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
Tại sao ngày nay vẫn còn tồn tại những động vật có cấu tạo phức tạp như động vật có xương sống bên cạnh động vật nguyên sinh có cấu tạo rất đơn giản ?
VẬN DỤNG
Khi một nhóm động vật mới xuất hiện, chúng phát sinh biến dị cho phù hợp với môi trường và dần dần thích nghi. Ngày nay do khí hậu ổn định, mỗi loài tồn tại có cấu tạo thích nghi riêng với môi trường.
DẶN DÒ
Học thuộc bài.
Trả lời các câu hỏi SGK.
- Đọc mục "em có biết"
Chuẩn bị trước bài: Đa dạng sinh học
- Tìm hiểu sự đa dạng sinh học và nguyên nhân suy giảm đa dạng sinh học hiện nay.