Bài 55. Tiến hoá về sinh sản

KIỂM TRA BÀI CŨ
Nêu sự phân hóa và chuyên hoá của hệ hô hấp, hệ tuần hoàn trong quá trình tiến hóa của các ngành động vật đã học ?
- Hệ hô hấp: chưa phân hóa  trao đổi khí qua mang  trao đổi khí qua da và phổi  trao đổi khí qua phổi.
- Hệ tuần hoàn: chưa có tim  Có tim không ngăn  tim 2 ngăn  tim 3 ngăn  tim 4 ngăn.
Đáp án :
Bài 55:
TIẾN HÓA VỀ SINH SẢN
NỘI DUNG BÀI HỌC
Sinh sản vô tính
Sinh sản hữu tính
Sự tiến hóa các hình thức sinh sản hữu tính
1. Sinh sản vô tính
Các bước sinh sản ở trùng roi
Trùng roi sinh sản bằng cách nào ?
Quan sát các hình sau:
Trùng roi sinh sản bằng cách phân đôi cơ thể
Sinh sản vô tính
Quan sát các hình sau:
Thuỷ tức
Các bước sinh sản ở thủy tức
Thủy tức sinh sản bằng cách nào ?
Thủy tức sinh sản bằng cách mọc chồi
Thế nào là sinh sản vô tính ?
Sinh sản vô tính
- Là hình thức sinh sản không có sự kết hợp của tế bào sinh dục đực và tế bào sinh dục cái.
Cơ thể mới
Một cơ thể
(không có sự kết hợp giữa tinh trùng và trứng)
Có mấy hình thức sinh sản vô tính ?
- Có 2 hình thức sinh sản vô tính:
+ Phân đôi cơ thể: trùng roi
+ Mọc chồi: thủy tức
Kiểu sinh sản
Tên động vật
Phân đôi
Mọc chồi
Trùng biến hình
Trùng giày
Trùng roi
Trùng giày
San hô
Thuỷ tức
Các loài động vật sau sinh sản bằng hình thức nào?
2. Sinh sản hữu tính
Hoạt động giao phối ở bọ ngựa
Hoạt động giao phối ở
giun đất
2. Sinh sản hữu tính
Hoạt động giao phối ở
rắn
Hoạt động giao phối ở
ốc sên
Hình bên là quá trình thụ tinh của trứng và tinh trùng ở động vật.
Quan sát hình thức giao phối và thụ tinh trên và cho biết thế nào là sinh sản hữu tính? Sinh sản hữu tính xẩy ra ở những ở những loài động vật nào ?
- Là hình thức sinh sản có sự kết hợp của tế bào sinh dục đực (tinh trùng) và tế bào sinh dục cái (trứng). Trứng được thụ tinh sẽ phát triển thành phôi.
- Sinh sản hữu tính xẩy ra ở cả động vật đơn tính và động vật lưỡng tính.
2. Sinh sản hữu tính
- Là hình thức sinh sản có sự kết hợp của tế bào sinh dục đực (tinh trùng) và tế bào sinh dục cái (trứng). Trứng được thụ tinh sẽ phát triển thành phôi.

- Sinh sản hữu tính diễn ra ở cá thể đơn tính hay lưỡng tính.

Hoạt động giao phối ở ếch
Hoạt động giao phối ở cánh cam
Quan sát hai hình bên hãy cho biết có những hình thức thụ tinh nào ?
- Có 2 hình thức thụ tinh : thụ tinh trong và thụ tinh ngoài .
- Có 2 hình thức thụ tinh:
+ Thụ tinh trong: cánh cam, thỏ…
+ Thụ tinh ngoài: cá, ếch…
2. Sinh sản hữu tính
(?) Hãy so sánh sinh sản hữu tính với sinh sản vô tính qua bảng sau:
Hình thức sinh sản
Số cá thể tham gia
Vô tính
Hữu tính
2
1

2 cá thể - bố và mẹ
1 cá thể mẹ
Thừa kế đặc điểm cá thể
Từ nội dung bảng em hãy cho biết hình thức sinh sản nào ưu việt hơn? Vì sao ?
Sinh sản hữu tính ưu việt hơn sinh sản vô tính.Vì được thừa kế đặc điểm từ bố và mẹ.
A. Cấu tạo ngoài và ghép đôi ở giun đất
Lỗ sinh dục cái
Lỗ sinh dục đực
Quan sát hình A, em hãy cho biết : Giun đất là cá thể lưỡng tính hay phân tính ? Thụ tinh trong hay thụ tinh ngoài ?
* Giun đất là cá thể lưỡng tính, thụ tinh ngoài.
B. Hình dạng giun đũa
Giun cái có lỗ sinh dục cái
Giun đực có lỗ sinh dục đực
- Quan sát hình B, em hãy cho biết : Giun đũa là cá thể lưỡng tính hay phân tính? Thụ tinh trong hay thụ tinh ngoài ?
* Giun đũa là cá thể phân tính, thụ tinh trong.
3. Sự tiến hóa các hình thức sinh sản hữu tính
Sự thụ tinh:
Hoạt động giao phối ở ếch
Hoạt động giao phối ở cánh cam
- Quan sát hình trên cho biết có những hình thức thụ tinh nào ?
* Thụ tinh trong và thụ tinh ngoài
Cá đang đẻ trứng
Cừu đẻ con
3. Sự tiến hóa các hình thức sinh sản hữu tính
Ở động vật có những hình thức sinh sản hữu tính nào?
Có 2 hình thức sinh sản : Đẻ trứng và đẻ con
3. Sự tiến hóa các hình thức sinh sản hữu tính
Phát triển phôi :
Biến thái ở sâu bọ
Phát triển trực tiếp ở người
Động vật có quá trình phát triển phôi như thế nào?
- Biến thái hoàn toàn và phát triển trực tiếp
3. Sự tiến hóa các hình thức sinh sản hữu tính
Tập tính bảo vệ trứng và nuôi con :
Chim mớm mồi cho con
Mèo cho con bú sữa
Hãy kể tên những loài động vật có hình thức bảo vệ trứng và nuôi con mà em biết?
3. Sự tiến hóa các hình thức sinh sản hữu tính
* Sinh sản hữu tính của động vật :
+ Thụ tinh: thụ tinh ngoài, thụ tinh trong
+ Phát triển phôi: biến thái, phát triển trực tiếp.
+ Sinh sản: đẻ trứng, đẻ con
+ Tập tính bảo vệ trứng: làm tổ, đào hang, lót ổ ấp trứng...
+ Nuôi con: con non tự kiếm mồi, mẹ mớm mồi, bú sữa mẹ.
- Sinh sản hữu tính của động vật gồm những quá trình nào ?
Thụ tinh ngoài
Đẻ trứng
Biến thái
Không
Thụ tinh trong
Đẻ trứng
Đẻ trứng
Đẻ trứng
Đẻ trứng
Đẻ trứng
Đẻ con
Thụ tinh ngoài
Thụ tinh ngoài
Thụ tinh trong
Thụ tinh trong
Thụ tinh trong
Biến thái
Trực tiếp không nhau thai
Biến thái
Trực tiếp không nhau thai
Trực tiếp không nhau thai
Trực tiếp có nhau thai
Không
Làm tổ, ấp trứng
Đào hang, lót ổ
Bằng sữa diều, mớm mồi
Bằng sữa mẹ
Không
Không
Không
Con non tự đi kiếm mồi
Con non tự đi kiếm mồi
Con non tự đi kiếm mồi
Con non tự đi kiếm mồi
Con non tự đi kiếm mồi
Bảng. Sự sinh sản hữu tính và tập tính chăm sóc con ở động vật
3. Sự tiến hóa các hình thức sinh sản hữu tính
Hãy nghiên cứu bảng và nêu hướng tiến hoá trong sinh sản của động vật (thụ tinh,đẻ trứng, đẻ con, nuôi con) ?
3. Sự tiến hoá các hình thức sinh sản hữu tính

* Sự tiến hoá các hình thức sinh sản được thể hiện :
Từ thụ ngoài thụ tinh trong
Đẻ nhiều trứng đẻ ít trứng đẻ con
Phôi phát triển có biến thái phát triển trực tiếp không có nhau thai phát triển trực tiếp có nhau thai
Con non không được nuôi dưỡng được nuôi dưỡng bằng sữa mẹ được học tập để thích nghi với điều kiện sống.
Tại sao thụ tinh trong lại tiến hoá hơn thụ tinh ngoài?
Thụ tinh trong  số lượng trứng được thụ tinh nhiều.
Thụ tinh ngoài
Thụ tinh trong
3. Sự tiến hóa các hình thức sinh sản hữu tính
- Vì sao nói sự đẻ con lại tiến hoá hơn so với sự đẻ trứng ?
- Vì phôi phát triển trực tiếp trong cơ thể mẹ  an toàn hơn
Đẻ trứng
Đẻ con
3. Sự tiến hoá các hình thức sinh sản hữu tính
Tại sao sự phát triển trực tiếp lại tiến bộ hơn so với phát triển gián tiếp?
- Vì phát triển trực tiếp  tỷ lệ con sống cao hơn.
Biến thái ở sâu bọ
Phát triển trực tiếp ở người
3. Sự tiến hoá của các hình thức sinh sản .
Tại sao hình thức thai sinh là tiến bộ nhất trong giới động vật ?
- Con non được nuôi dưỡng tốt.
- Việc học tập rút kinh nghiệm từ trò chơi tập tính của thú đa dạng  thích nghi cao.
3. Sự tiến hoá của các hình thức sinh sản .
Ý nghĩa của sinh sản với đời sống động vật?
Động vật sinh sản để duy trì nòi giống
3. Sự tiến hóa các hình thức sinh sản hữu tính
Từ thụ tinh ngoài  thụ tinh trong
Đẻ nhiều trứng  đẻ ít trứng  đẻ con
Phôi phát triển có biến thái  phát triển trực tiếp không có nhau thai phát triển có nhau thai
Con non không được nuôi dưỡng  được nuôi dưỡng bằng sữa mẹ  được học tập thích nghi với điều kiện sông sống
Kết luận :
Địa phương em đã làm gì để bảo vệ động vật trong mùa sinh sản?
* Bảo vệ động vật trong mùa sinh sản
+ Bằng cách: Cấm săn bắt các loài động vật trong mùa sinh sản.
+ Tuyên truyền ý thức bảo vệ môi trường sống và động vật trong mùa sinh sản
CỦNG CỐ
Trong các nhóm động vật sau, nhóm hình ảnh nào sinh sản vô tính?
Nhóm động vật nào thụ tinh trong?
* Con non của loài động vật nào phát triển trực tiếp?
Học bài và trả lời câu hỏi cuối SGK
Đọc mục : “Em có biết”
Xem lại ngành: Động Vật Không Xương Sống và Động Vật Có Xương Sống .
Chuẩn bị bài 56: CÂY PHÁT SINH GIỚI ĐỘNG VẬT
DẶN DÒ