Bài 55. Giới thiệu chung hệ nội tiết

KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ
VÀ CÁC EM!
1


Rối loạn nội tiết
Chuong X: N?I TIẾT
Tiết 57 - Bài 55: GIỚI THIỆU CHUNG HỆ N?I TI?T
4
NỘI TIẾT
CHƯƠNG
X
Bài 55 : GIỚI THIỆU CHUNG HỆ NỘI TIẾT
NỘI DUNG
I. Đặc điểm của hệ nội tiết
II. Phân biệt tuyến nội tiết và tuyến ngoại tiết
III . Hoocmôn
CHÚ Ý
Nội dung sau kí hiệu▼ là câu hỏi yêu cầu các em phải trả lời tốt
Nội dung sau kí hiệu bắt buộc các em phải ghi vào vở
I. ĐẶC ĐIỂM HỆ NỘI TIẾT
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 (3’)
▼ 1. Nghiên cứu thông tin mục I SGK trang 174, em hãy điền đầy đủ các thông tin vào chỗ trống sau
- Heä noäi tieát coù chöùc naêng laø: …………………………………(1)………………………… trong cơ thể, đặc biệt là quá trình …………………………(2)…………, chuyển hóa vật chất và năng lượng trong tế bào của cơ thể nhờ ……………(3)…………………… từ các tuyến nội tiết tiết ra theo ñöôøng ……………..(4)……………….ñeán cô quan ñích.
-So vôùi caùc daây thaàn kinh, hoocmoân hoaït ñoäng coù khuynh höôùng ………………….(5)……………………………….nhöng………………………(6)……………… và treân dieän roäng hôn.
- Heä noäi tieát coù chöùc naêng laø: …………………………………(1)………………………… trong cơ thể, đặc biệt là quá trình …………………………(2)…………, chuyển hóa vật chất và năng lượng trong tế bào của cơ thể nhờ ……………(3)…………………… từ các tuyến nội tiết tiết ra theo ñöôøng ……………..(4)……………….ñeán cô quan ñích.
-So vôùi caùc daây thaàn kinh, hoocmoân hoaït ñoäng coù khuynh höôùng ………………….(5)……………………………….nhöng………………………(6)…………… và treân dieän roäng hôn.
diều hoà các quá trình sinh lí
hoocmôn
máu
I. ĐẶC ĐIỂM HỆ NỘI TIẾT
trao d?i ch?t
ch?m hon
kéo dài
Tuyến nước bọt
Tuyến vị
Tuyến ruột
Tuyến mồ hôi
▼ 2. Em hãy nhớ lại tên các tuyến đã học trong chương V (Tiêu hóa) và chương VIII (Da) và xác định tên tuyến ứng với chức năng của tuyến vào bảng dưới đây.
Tuyến ngoại tiết
II. PHÂN BIỆT TUYẾN NỘI TIẾT VỚI TUYẾN NGOẠI TIẾT
enzym, tinh tr�ng, tr?ng .
ít
PHIẾU HỌC TẬP SỐ (4’)
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2
enzym, tinh tr�ng, tr?ng .
ít
Cả hai tuyến đều có tế bào tuyến tiết ra chất tiết
Gồm các tế bào tuyến và ống dẫn
Gồm các tế bào tuyến và mạch máu
Hoocmôn
Nhiều
Sản phẩm tiết theo ống dẫn tới cơ quan tác động
Sản phẩm tiết ngấm thẳng vào máu đưa đến các cơ quan đích
▼ Haõy keå teân caùc tuyeán noäi tieát chính cuûa cô theå ?
Tuyến cận giáp: nằm rải rác 2 bên ở bề mặt phía sau của tuyến giáp
Tuyến giáp: nằm ở 2 phía bên dưới hầu và thanh quản
Tuyến tùng: nằm phía trên củ não sinh tư
Tuyến yên: nằm ở vùng dưới đồi
Tuyến ức ( tuyến hung ): nằm ở phía sau lồng ngực
Tuyến trên thận: nằm ở 2 phía bên trên thận
Tuyến tuỵ : trong ổ bụng phía sau dạ dày
Tuyến sinh dục :
+ Ở nam : tinh hoàn
+ Ở nữ : buồng trứng
▼ Tuyeán sinh duïc thuoäc loaïi tuyeán gì taïi sao?
Ngoại tiết: sản sinh tinh trùng sản sinh trứng
Nội tiết: tiết testôstêrôn tiết ơstrôgen
enzym, tinh tr�ng, tr?ng .
ít
Cả hai tuyến đều có tế bào tuyến tiết ra chất tiết
Gồm các tế bào tuyến và ống dẫn
Gồm các tế bào tuyến và mạch máu
Hoocmôn
Nhiều
Sản phẩm tiết theo ống dẫn tới cơ quan tác động
Sản phẩm tiết ngấm thẳng vào máu đưa đến các cơ quan đích
Hoocmôn
III. HOOCMÔN
▼ Hoocmôn là gì?
Hoocmụn là sản phẩm tiết của tuyến nội tiết.
▼ Hoocmôn có tính chất gì?
1. Tính chất của hoocmôn
III. HOOCMÔN
Ví dụ 1: Mặc dù các hoocmôn đều trong một dòng máu đi khắp cơ thể nhưng hoocmôn insulin do tuyến tụy tiết ra chỉ có tác dụng làm hạ đường huyết trong máu, hoocmôn kích thích tuyến vú lại chỉ có ảnh hưởng tới quá trình tiết sữa.
1. Tính chất của hoocmôn
Hoocmôn có tính đặc hiệu (Moãi hoocmoân chæ aûnh höôûng ñeán moät hoaëc moät soá cô quan xaùc ñònh)
III. HOOCMÔN
1. Tính chất của hoocmôn
- Hoocmôn có tính đặc hiệu
Ví dụ 2: Insulin của bò có thể thay insulin của người để chữa bệnh tiểu đường cho người, ostrơgen của ngựa có thể dùng cho chuột và phụ nữ.
Hoocmôn không mang tính đặc trưng cho loài
III. HOOCMÔN
1. Tính chất của hoocmôn
- Hoocmôn có tính đặc hiệu
- Hoocmôn không mang tính đặc trưng cho loài
+ Ví dụ 3: Một ngày các tuyến mồ hôi tiết ra 1 lít mồ hôi, các tuyến nước bọt tiết ra 1,5 lít nước bọt, các tuyến vị tiết ra 1,5 lít dịch vị, 1g hoocmôn insulin có thể làm giảm glucozơ trong máu cho 125000 con thỏ.
- Hoocmôn có hoạt tính sinh học rất cao.
Trong điều kiện bình thường của tuyến nội tiết, ta không thấy vai trò của chúng. Nhưng khi mất cân bằng hoạt động một hoặc một số tuyến nội tiết sẽ gây ra bệnh lý. Sau đây là một số hình ảnh về bệnh nhân bị rối loạn tuyến nội tiết
Quan sát hình, hãy chỉ ra trường hợp nào là do tuyến yên sản xuất ra quá ít hoặc quá nhiều hoocmôn sinh trưởng (GH) vào giai đoạn trẻ em?
A B C
Bệnh to đầu ngón
Thừa hoocmôn sinh trưởng (GH)
24
Thiếu hoặc thừa hoocmom tirôxin
Thực hiện cuộc vận động toàn dân sử dụng muối iôt
▼ Hoocmôn có vai trò gì?
III. HOOCMÔN
2. Vai trò của hoocmôn
- Duy trì tính ổn định môi trường bên trong cơ thể.
- Điều hoà các quá trình sinh lí diễn ra bình thường.
▼ Xác định tầm quan trọng của hệ nội tiết?
GHI NHỚ
Tuyến nội tiết sản xuất hoocmôn theo đường máu đến cơ quan đích. Hoócmôn có hoạt tính sinh học rất cao, chỉ cần một liều lượng nhỏ cũng làm ảnh hưởng rõ rệt đến các quá trình sinh lí, đặc biệt là quá trình trao đổi chất, quá trình chuyển hoá trong các cơ quan đó diễn ra bình thường, đảm bảo được tính ổn định của môi trường bên trong cơ thể.
Ai là triệu phú
CỦNG CỐ






Vùng dưới đồi
Tuyến yên
Tuyến tùng
Tuyến cận giáp
Tuyến giáp
Tuyến ức
Gan
Thận
Tuyến trên thận
Tuyến tuỵ
Tinh hoàn
Buồng trứng
Tuyến sinh dục
(Ở nữ)
(Ở nam)
Hãy xác định lại các tuyến nội tiết chính ?
CỦNG CỐ
Đề bài: Em hãy đánh dấu (x) của các tuyến đúng với tuyến nội tiết, ngoại tiết hay tuyến pha vào các ô trống sau
Đề bài: Em hãy đánh dấu (x) của các tuyến đúng với tuyến nội tiết, ngoại tiết hay tuyến pha vào các ô trống sau
Học ở nhà
- Học bài , trả lời các câu hỏi sgk.
- Soạn bài 56: TUYẾN YÊN, TUYẾN GIÁP
- Đọc mục “Em có biết ?”
- Vẽ hình 56-2 vào vở.