Bài 53. Sự phân tích ánh sáng trắng

Kiểm tra bài cũ
1) Nêu cách tạo ra ánh sáng màu?
2) BT 1 SBT : Trong số bốn nguồn sáng sau đây
nguồn nào không phát ra ánh sáng trắng?
A. Bóng đèn pin đang sáng.
B. Bóng đèn ống thông dụng.
C. Một đèn led.
D. Một ngôi sao.
Đáp án
1) -Chiếu ánh sáng trắng qua tấm lọc màu ta được màu của tấm lọc.
-Chiếu ánh sáng màu qua tấm lọc cùng màu ta sẽ được ánh sáng vẫn có màu đó.
-Chiếu ánh sáng màu qua tấm lọc màu khác sẽ không được ánh sáng màu đó.
Trong thiên nhiên chúng ta thường quan sát thấy hiện tượng cầu vòng xuất hiện, vậy tại sao lại xuất hiện cầu vòng đặc biệt là vào mùa mưa? Bài học hôm nay giúp chúng ta giải thích được vấn đề này.
Bài 53 : SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG

I-Phân tích chùm sáng trắng bằng lăng kính:
1. Thí nghiệm 1: (SGK)

Thí nghiệm 1 :
Quan sát một khe sáng trắng qua một lăng kính.
Đặt lăng kính sau cho các cạnh của nó song song với một khe sáng trắng.
Đặt mắt sau lăng kính và quan sát khe sáng qua lăng kính.
Quan sát thí nghiệm và trả lời câu hỏi
C1 : Hãy mô tả màu sắc của dải nhiều màu mà em đã quan sát được?
Bài 53 : SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG

I-Phân tích chùm sáng trắng bằng lăng kính:
1. Thí nghiệm 1: (SGK)
C1 : Dãy màu có nhiều màu nằm sát cạnh nhau : Ở bờ này là màu đỏ, rồi đến màu da cam, vàng, lục, lam, chàm ở bờ kia là màu tím.
2. Thí nghiệm 2 : ( SGK )
Thí nghiệm 2 :
a) Lần lượt chắn trước khe sáng một tấm lọc màu đỏ, rồi tấm lọc màu xanh và quan sát. Trước khi quan sát hãy dự đoán hình ảnh sẽ quan sát được.
b) Chắn trước khe sáng bằng tấm lọc nửa trên màu đỏ, nửa dưới màu xanh. Dự đoán hiện tượng xảy ra và tiến hành quan sát.
Quan sát thí nghiệm và trả lời câu hỏi
C2 : Mô tả hình ảnh quan sát được khi chắn trước khe sáng bằng tấm lọc đỏ, xanh, nửa đỏ nửa xanh?
Bài 53 : SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG

I-Phân tích chùm sáng trắng bằng lăng kính:
1. Thí nghiệm 1: (SGK)
C1 : Dãy màu có nhiều màu nằm sát cạnh nhau : Ở bờ này là màu đỏ, rồi đến màu da cam, vàng, lục, lam, chàm ở bờ kia là màu tím.
2. Thí nghiệm 2 : (SGK )
C2 : a) Khi chắn bằng tấm lọc màu xanh ta thấy có vạch màu xanh; (Khi chắn bằng tấm lọc màu d? ta thấy có vạch màu d?)
Hai vạch này không cùng nằm 1 chỗ.
b) Khi chắn bằng tấm lọc màu nửa đỏ nửa xanh ta thấy đồng thời 2 vạch đỏ xanh nằm lệch nhau.
C3 : Em h�y d?a v�o k?t qu? quan s�t du?c ? tr�n d? nh?n d?nh s? d�ng, sai c?a hai � ki?n sau :
+ Lang kính d� nhu?m c�c m�u kh�c nhau cho ch�m s�ng tr?ng.
+ Trong ch�m s�ng tr?ng cĩ ch?a s?n c�c �nh s�ng m�u. Lang kính ch? cĩ t�c d?ng t�ch c�c ch�m s�ng m�u dĩ ra cho m?i ch�m di theo m?t phuong v�o m?t.
C4 : Tại sao có thể nói thí nghiệm 1 là thí nghiệm phân tích ánh sáng trắng?
Bài 53 : SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG

I-Phân tích chùm sáng trắng bằng lăng kính:
1. Thí nghiệm 1: (SGK)
2. Thí nghiệm 2 : (SGK )
3. K?t lu?n :
Khi chi?u ch�m �nh s�ng tr?ng h?p di qua lang kính ta s? thu du?c nhi?u ch�m �nh s�ng m�u kh�c nhau n?m s�t c?nh nhau t?o th�nh m?t d�y nhu c?u v?ng. M�u c?a d�y n�y bi?n thi�n li�n t?c t? d? d?n tím. Lang kính cĩ t�c d?ng t�ch ri�ng c�c ch�m �nh s�ng m�u cĩ s?n trong ch�m s�ng tr?ng cho m?i ch�m di theo m?t phuong kh�c nhau.

Bài 53 : SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG

I-Phân tích chùm sáng trắng bằng lăng kính:
1. Thí nghiệm 1: (SGK)
2. Thí nghiệm 2 : (SGK )
3. K?t lu?n :
II-Phân tích ánh sáng trắng bằng sự phản xạ trên đĩa CD.
1. Thí nghiệm 3 :
Thí nghiệm 3 :
Quan sát mặt ghi của một đĩa CD ( hình 53.2 SGK ) dưới ánh sáng trắng.
C5 : Hãy mô tả hiện tượng quan sát được.
C6 : + Ánh sáng đến đĩa CD là ánh sáng màu gì?
+ Ánh sáng từ đĩa CD đến mắt ta có những màu nào?
+ Tại sao có thể nói thí nghiệm 3 cũng là thí nghiệm phân tích ánh sáng trắng?
Bài 53 : SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG

I-Phân tích chùm sáng trắng bằng lăng kính:
1. Thí nghiệm 1: (SGK)
2. Thí nghiệm 2 : (SGK )
3. K?t lu?n :
II-Phân tích ánh sáng trắng bằng sự phản xạ trên đĩa CD.
1. Thí nghiệm 3 :
2. Kết luận :
Có thể phân tích một chùm sáng trắng thành những chùm sáng màu bằng cách cho nó phản xạ trên mặt ghi của đĩa CD.

Hãy nêu một vài hiện tượng phân tích ánh sáng trắng trong thực tế.
Bài 53 : SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG

I-Phân tích chùm sáng trắng bằng lăng kính:
1. Thí nghiệm 1: (SGK)
2. Thí nghiệm 2 : (SGK )
3. K?t lu?n :
II-Phân tích ánh sáng trắng bằng sự phản xạ trên đĩa CD.
1. Thí nghiệm 3 :
2. Kết luận :
III-Kết luận chung :
Có thể có nhiều cách phân tích một chùm sáng trắng thành những chùm sáng màu khác nhau.
Bài 53 : SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG

I-Phân tích chùm sáng trắng bằng lăng kính
II-Phân tích ánh sáng trắng bằng sự phản xạ trên đĩa CD.
III-Kết luận chung :
IV-Vận dụng :

Câu hỏi :
C7 : Có thể coi cách dùng các tấm lọc màu như một cách phân tích ánh sáng trắng thành ánh sáng màu được không?
Đáp án :
C7 : Có thể coi cách dùng các tấm lọc màu như một cách phân tích ánh sáng trắng thành ánh sáng màu vì ánh sáng đi vào tấm lọc là ánh sáng trắng và ánh sáng ra khỏi tấm lọc là ánh sáng màu. Tấm lọc màu đã tách riêng chùm sáng màu (có màu cùng màu của tấm lọc ) ra khỏi chùm sáng trắng.

C8 : Đặt một gương phẳng nằm chệch một góc khoảng 300 vào khay nước. Đặt trước tráng một mảnh giấy nhỏ trên có vạch một vạch đen nằm ngang. Bố trí sau cho vạch đen nằm song song với đường giao nhau của mặt gương và mặt nước.
Hãy nhìn ảnh của vạch đen qua phần gương ở trong nước. Mô tả và giải thích hiện tượng quan sát được.
Trả lời :
Phần viềng xung quanh vành đen có dãy nhiều màu.
-Do phần nước hợp với gương nằm nghiêng tạo thành lăng kính khi ánh sáng trắng từ mép của vạch đen đến lăng kính bị phân tích thành dải sáng có nhiều màu. Đây là sự phân tích ánh sáng trắng thành những chùm sáng màu nằm lệch nhau.

C9 : Hãy nêu thêm một vài hiện tượng thực tế về sự phân tích ánh sáng trắng.
Công việc ở nhà :
+ Học bài, làm BT SBT.
Xem bài mới : SỰ TRỘN CÁC ÁNH SÁNG MÀU.
Tiết học đến đây là kết thúc
Chúc sức khỏe quí thầy cô và các em.