Bài 53. Sự phân tích ánh sáng trắng

SỰ PHÂN TÍCH
ÁNH SÁNG TRẮNG
KIỂM TRA BÀI CŨ
1. Nêu các nguồn tạo ra ánh sáng trắng và các nguồn tạo ra ánh sáng màu.Có thể tạo ra ánh sáng màu bằng nguồn ánh sáng trắng được không ? Bằng cách nào ?
2. Trên hình là ánh sáng truyền đến tấm lọc màu. Hãy cho biết màu ánh sáng sau tấm lọc.
Ánh sáng màu khác
Ánh sáng màu đỏ
Ánh sáng trắng
Ánh sáng màu đỏ
Ánh sáng trắng
3. Đèn pha xe mô tô và đèn báo rẽ của xe về mặt ánh sáng có điểm gì giống và khác nhau? Vì sao có sự khác nhau đó ?
KIỂM TRA BÀI CŨ
Giống nhau : Đều có nguồn là ánh sáng trắng do đèn sợi đốt phát ra
Khác nhau : Đèn báo rẽ có hộp đèn đóng vai trò là kính lọc màu nên cho ra ánh sáng màu vàng.
SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG
Khi chiếu một chùm sáng trắng qua một tấm lọc màu ta sẽ được một chùm sáng màu. Phải chăng trong chùm sáng trắng có chùm sáng màu ?
Tại sao trước những cơn mưa dông, trên bầu trời thường xuất hiện cầu vồng ?
SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG
I.PHÂN TÍCH CHÙM SÁNG TRẮNG BẰNG LĂNG KÍNH
1. Thí nghiệm:
- Bố trí thí nghiệm như hình vẽ
Nguồn sáng trắng
Tấm chắn khe sáng
Lăng kính
Màn
SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG
I.PHÂN TÍCH CHÙM SÁNG TRẮNG BẰNG LĂNG KÍNH
1. Thí nghiệm1:
Chiếu một chùm sáng trắng qua một khe hẹp đến lăng kính.
Quan sát dải màu thu được trên màn hứng sáng
C1: Hãy mô tả màu sắc của dải nhiều màu nói trên
A
P
B
Nguồn sáng trắng
Tấm chắn khe sáng
Lăng kính
Màn
Ánh sáng chiếu đến lăng kính là ánh sáng trắng; sau lăng kính ta quan sát được một dải màu như cầu vồng
I.PHÂN TÍCH CHÙM SÁNG TRẮNG BẰNG LĂNG KÍNH
1. Thí nghiệm1:
Chiếu một chùm sáng trắng qua một khe hẹp đến lăng kính.

SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG
Lần lượt chắn trước khe sángmột tấm lọc màu đỏ, rồi tấm lọc màu xanh
C2: Tiến hành quan sát và mô tả hình ảnh thu được

2. Thí nghiệm2:
Hãy dự đoán hiện tượng xảy ra

A
P
B
Đỏ
Nguồn sáng trắng
Tấm chắn khe sáng
Lăng kính
Màn
Tấm lọc đỏ
Khi chắn khe bằng tấm lọc màu đỏ, ta thu được trên màn vạch đỏ
A
P
B
Xanh
Nguồn sáng trắng
Tấm chắn khe sáng
Lăng kính
Màn
Tấm lọc xanh
Khi chắn khe bằng tấm lọc màu xanh, ta thu được trên màn vạch xanh
Hai vạch đỏ và xanh không nằm cùng một chỗ
I.PHÂN TÍCH CHÙM SÁNG TRẮNG BẰNG LĂNG KÍNH
1. Thí nghiệm1:
Chiếu một chùm sáng trắng qua một khe hẹp đến lăng kính.
2. Thí nghiệm2:
Lần lượt chắn trước khe sángmột tấm lọc màu đỏ, rồi tấm lọc màu xanh

SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG
Chắn khe sáng bằng tấm lọc nửa trên màu đỏ, nửa dưới màu xanh
Hãy dự đoán hiện tượng xảy ra


Tiến hành quan sát và mô tả hình ảnh thu được
A
P
B
Nguồn sáng trắng
Tấm chắn khe sáng
Lăng kính
Màn
Khi chắn khe bằng tấm lọc nửa trên màu đỏ, nửa dưới màu xanh thì ta nhìn thấy đồng thời cả hai vạch đỏ và xanh nằm lệch nhau
C3: Em hãy dựa vào kết quả quan sát được ở trên để nhận định sự đúng sai trong hai ý kiến sau :
Lăng kính đã nhuộm các màu khác nhau cho chùm sáng trắng

SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG
C4 : Tại sao nói thí nghiệm 1 là thí nghiệm phân tích ánh sáng trắng ?
Trong chùm sáng trắng có chứa sẵn các ánh sáng màu. Lăng kính chỉ có tác dụng tách các chùm sáng đó ra, cho mỗi chùm đi theo một phương vào mắt.
Vì chùm sáng trắng qua lăng kính đã bị phân tích thành nhiều dải sáng màu
I.PHÂN TÍCH CHÙM SÁNG TRẮNG BẰNG LĂNG KÍNH
1. Thí nghiệm1:
Chiếu một chùm sáng trắng qua một khe hẹp đến lăng kính.
2. Thí nghiệm2:
Lần lượt chắn trước khe sáng một tấm lọc màu đỏ, rồi tấm lọc màu xanh
Chắn khe sáng bằng tấm lọc nửa trên màu đỏ, nửa dưới màu xanh

SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG
3. Kết luận :Khi chiếu chùm tia sáng trắng hẹp đi qua một lăng kính thì ta sẽ thu được nhiều chùm sáng màu khác nhau nằm sát cạnh nhau, tạo thành một dải màu như cầu vồng. Màu của dải này biến thiên liên tục từ đỏ đến tím.
Lăng kính có tác dụng tách riêng các chùm sáng màu có sẵn trong chùm sáng trắng cho mỗi chùm đi theo một phương khác nhau
I.PHÂN TÍCH CHÙM SÁNG TRẮNG BẰNG LĂNG KÍNH
1. Thí nghiệm1:
2. Thí nghiệm2:
3. Kết luận :

SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG
Quan sát mặt ghi của một đĩa CD dưới ánh sáng trắng
II. PHÂN TÍCH MỘT CHÙM ÁNH SÁNG TRẮNG BẰNG SỰ PHẢN XẠ TRÊN ĐĨA CD
1. Thí nghiệm3:

C5: Mô tả hiện tượng quan sát được
Khi ánh sáng trắng chiếu vào, nhìn theo phương này có ánh sáng màu này, nhìn theo phương khác có ánh sáng màu khác

+ Ánh sáng chiếu đến đĩa CD là ánh sáng gì?
Ánh sáng chiếu đến đĩa CD là ánh sáng trắng
C6:
Ánh sáng từ đĩa đến mắt ta có những màu nào ?
Tùy theo phương nhìn ta có thể thấy ánh sáng từ đĩa đến mắt có màu này hay màu kia
+ Tại sao nói TN3 cũng là TN phân tích ánh sáng trắng
Vì ánh sáng trắng đến đĩa CD cho chùm tia phản xạ gồm nhiều chùm sáng màu khác nhau truyền theo các phương khác nhau
I.PHÂN TÍCH CHÙM SÁNG TRẮNG BẰNG LĂNG KÍNH
1. Thí nghiệm1:
2. Thí nghiệm2:
3. Kết luận :

SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG
II. PHÂN TÍCH MỘT CHÙM ÁNH SÁNG TRẮNG BẰNG SỰ PHẢN XẠ TRÊN ĐĨA CD
1. Thí nghiệm3:

2. Kết luận :
Có thể phân tích ánh sáng trắng thành những chùm sáng màu bằng cách cho nó phản xạ trên mặt ghi của đĩa CD
III. KẾT LUẬN CHUNG
IV. VẬN DỤNG :
SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG
C7 : Có thể coi cách dùng các tấm lọc màu như một cách phân tích ánh sáng trắng thành ánh sáng màu được không ?
Chiếu ánh sáng trắng qua tấm lọc màu nào ta có ánh sáng màu của tấm lọc đó. Điều đó chứng tỏ tấm lọc đã tách màu đó ra khỏi chùm sáng trắng, nên có thể coi đây là một cách phân tích ánh sáng trắng
C9 : Nêu thêm một vài hiện tượng thực tế về sự phân tích ánh sáng trắng
Cầu vồng, bong bóng xà phòng, váng dầu mỡ,...
I.PHÂN TÍCH CHÙM SÁNG TRẮNG BẰNG LĂNG KÍNH
1. Thí nghiệm1:
2. Thí nghiệm2:
3. Kết luận :

SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG
II. PHÂN TÍCH MỘT CHÙM ÁNH SÁNG TRẮNG BẰNG SỰ PHẢN XẠ TRÊN ĐĨA CD
1. Thí nghiệm3:

2. Kết luận :
III. KẾT LUẬN CHUNG
IV. VẬN DỤNG
SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG
Gợi ý trả lời C8 : Xem phần nước giữa gương và mặt nước như một lăng kính. Ánh sáng trắng phát ra từ mép vật đen khúc xạ trong nước, phản xạ trên gương rồi khúc xạ từ nước vào không khí đến mắt. Như vậy , qua lăng kính nước, dải sáng trắng bị phân tích thành nhiều dải sáng màu như cầu vồng
Dặn dò : Giải các bài tập trong SBT và C8
Tìm hiểu và giải thích cầu vồng, bong bóng xà phòng, váng mỡ
BÀI HỌC KẾT THÚC