Bài 53. Sự phân tích ánh sáng trắng

Trang bìa
Trang bìa:
GIÁO ÁN ĐIỆN TỬ VIOLET BÀI 53 - VẬT LÍ LỚP 9 SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG Người thực hiện : Phạm Duy Hiển Đơn vị : THCS Lạc Long Quân Kiểm tra bài cũ
Học sinh 1:
Điền vào chỗ trống của các câu sau đây cho đúng :
a) Chiếu chùm ánh sáng trắng qua tấm lọc ||màu đỏ|| , ở phía sau tấm lọc ta được ánh sáng màu đỏ b) Chiếu chùm ánh sáng trắng qua tấm lọc màu vàng , ở phía sau tấm lọc ta được ánh sáng ||màu vàng|| c)Chiếu ánh chùm sáng đỏ qua tấm lọc màu xanh hoặc màu tím , ở phía sau tấm lọc ta thấy ||tối|| Học sinh 2( 2 câu hỏi):
Các tấm lọc màu có tác dụng gì ?
Ánh sáng màu chiếu qua tấm lọc thu được ánh sáng trắng
Ánh ánh sáng trắng chiếu qua tấm lọc thu được màu cùng với tấm lọc
Phát ánh sáng có màu cùng tấm lọc
Hấp thụ những ánh sáng có màu cùng màu với tấm lọc
Chiếu ánh sáng màu đỏ qua một tấm kính màu vàng , ánh sáng thu được có màu gì ?
Màu da cam
Màu đỏ
Màu vàng
Thấy tối , không có màu vàng hoặc đỏ
Đặt tình huống vào bài:
Quan sát các hình ảnh và đoạn phim sau và cho biết khi chiếu ánh sáng qua các vật , ánh sáng có các màu thế nào ? PHÂN TÍCH MỘT CHÙM SÁNG TRẮNG BẰNG LĂNG KÍNH
Thí nghiệm 1:
Quan sát và nêu cấu tạo của lăng kính sau Hướng dẫn thí nghiệm : Dụng cụ : Nguồn sáng , tấm chắn có khe hẹp , lăng kính Cách làm : Đặt lăng kính sao cho các cạnh của nó song song với một khe sáng trắng . Đặt mắt sau lăng kính và quan sát khe ánh sáng qua lăng kính Trả lời câu hỏi C1 : Chùm ánh sáng trắng qua lăng kính thu được dải màu theo thứ tự sau : Đỏ , cam , vàng, lục , lam , chàm , tím Thí nghiệm 2:
Cách làm thí nghiệm như trên , lần lượt chắn trước khe sáng một tấm lọc màu đỏ , rồi tấm lọc màu xanh , rồi màu vàng . Hãy dự đoán hình ảnh quan sát được của các tia sáng trên qua lăng kính ? Dự đoán : - Chiếu ánh sáng màu đỏ qua lăng kính sẽ cho màu đỏ - Chiếu ánh sáng màu xanh qua lăng kính sẽ cho màu xanh - Chiếu ánh sáng màu vàng qua lăng kính sẽ cho màu vàng Nhận xét : - Chiếu ánh sáng màu đỏ qua lăng kính thì thu được ánh sáng màu đỏ - Chiếu ánh sáng màu xanh qua lăng kính thì thu được ánh sáng màu xanh - Chiếu ánh sáng màu vàng qua lăng kính thì thu được ánh sáng màu vàng Nhận xét : Khi chiếu chùm ánh sáng màu đỏ , màu xanh theo thứ tự qua lăng kính thì chùm ánh sáng màu cũng theo thứ tự trên. Nhận xét : - Ánh sáng màu qua lăng kính có màu không đổi - Chùm ánh sáng màu sắp xếp theo thứ tự nào thì qua lăng kính có màu được xếp theo thứ tự đó Kết luận : - Có thể phân tích ánh sáng trắng thành các chùm sáng màu được xếp theo thứ tự sau : đỏ , da cam , vàng , lục , lam , chàm , tím - Lăng kính có tác dụng tách riêng các chùm sáng màu có sẵn trong chùm ánh sáng trắng cho mỗi chùm đi theo một phương khác nhau . Dựa vào nội dung bài học , em hãy giải thích hiện tượng cầu vồng ở đầu đầu bài học ? Là hiện tượng phân tích ánh sáng trắng khi chùm sáng mặt trời chiếu vào các giọt nước nhỏ trong các đám mây . PHÂN TÍCH MỘT CHÙM SÁNG TRẮNG BẰNG SỰ PHẢN XẠ TRÊN ĐĨA CD
Thí nghiệm 3:
Quan sát mặt ghi đĩa CD dưới ánh sáng trắng Lần lượt thay đổi góc quan sát bằng cách thay đổi vị trí của đĩa CD Mô tả hiện tượng quan sát được . Khi ánh sáng trắng chiếu vào, nhìn theo phương này có ánh sáng màu này, nhìn theo phương khác có ánh sáng màu khác C6 : Ánh sáng chiếu đến đĩa CD là ánh sáng màu gì ? Ánh sáng từ đĩa CD đến mắt ta gồm những màu nào ? Tại sao nói thí nghiệm 3 cũng là thí nghiệm phân tích ánh sáng trắng ? Ánh sáng chiếu đến đĩa CD là ánh sáng trắng Tùy theo phương nhìn ta có thể thấy ánh sáng từ đĩa đến mắt có màu này hay màu kia Vì ánh sáng trắng đến đĩa CD cho chùm tia phản xạ gồm nhiều chùm sáng màu khác nhau truyền theo các phương khác nhau Kết luận và kết luận chung:
Kết luận : Có thể phân tích một chùm sáng trắng thành những chùm sáng màu bằng cách cho nó phản xạ trên mặt ghi của một đĩa CD KẾT LUẬN CHUNG - Có thể phân tích một chùm áng sáng trắng thành chùm sáng màu khác nhau bằng cách cho chùm sáng trắng đi qua một lăng kính hoặc phản xạ trên mặt ghi của đĩa CD - Trong chùm sáng trắng có chứa nhiều chùm sáng màu khác nhau BÀI TẬP VẬN DỤNG
Bài tập tự luận :
C7 : Có thể coi cách dùng tấm lọc như một cách phân tích ánh sáng trắng thành ánh sáng màu không ? Trả lời : Vì thực chất khi dùng tấm lọc màu nào đó ta đã tách ánh sáng của màu đó trong chùm ánh sáng trắng Bài tập thêm : Khi làm thí nghiệm phân tích ánh sáng trắng bằng lăng kính . Một học sinh cho rằng lăng kính có tác dụng đã nhuộm các màu khác nhau cho ánh sáng trắng ? Theo em ý kiến đó có đúng hay không ? Tại sao ? Trả lời : Ý kiến như trên là sai . - Bản thân lăng kính là thuỷ tinh trong suốt , không màu , nên nó không thể đóng vai trò như tấm lọc màu được Về bong bóng xà phòng:
Xem hình sau , cho biết hiện tượng đó dựa vào đâu ? Ánh sáng chiếu vào bong bóng xà phòng có nhiều màu sắc Đây là hiện tượng phân tích ánh sáng trắng thành các ánh sáng màu khác nhau . Trắc nghiệm ( 2 bài):
Ánh sáng Mặt Trời đi qua vật nào sau đây không bị tách ra các màu ?
Giọt nước đọng trên lá cây
Bong bóng xà phòng
Tấm thuỷ tinh mỏng
Váng dầu , mỡ
Hiện tượng nào liên quan đến sự phân tích ánh sáng trắng ? Chọn câu trả lời đúng .
Nhìn vào váng dầu trên mặt nước ngoài trời , ta thấy có nhiều màu khác nhau
Vào những hôm mưa rào , sau cơn mưa có thể quan sát được hình ảnh cầu vồng
Ánh sáng Mặt Trời xuyên qua tấm kính màu nâu , quan sát được màu nâu
Chiếu ánh sáng màu tím qua lăng kính thì thu được ánh sáng màu tím
Hướng dẫn về nhà:
- Học phần kết luận chung của bài học - Làm bài tập C8,C9 và bài tập trong SBT - Xem trước bài Sự trộn ánh sang sáng màu