Bài 53. Sự phân tích ánh sáng trắng

Bài 53
sự phân tích ánh sáng trắng
I. Phân tích ánh sáng trắng bằng lăng kính
Em nhìn thấy cầu vồng khi nào? Khi đó mắt em có hướng như thế nào so với hướng chiếu của ánh nắng mặt trời?
Khi quan sát cầu vồng em thấy nó có màu gì?
Em quan sát thấy màu như cầu vồng ở đâu?
Theo em màu sắc mà ta quan sát được ở cầu vồng, ở bong bóng xà phòng do đâu mà có?
Bài 53
sự phân tích ánh sáng trắng
I. Phân tích ánh sáng trắng bằng lăng kính
Bong bóng xà phòng sẽ có màu gì nếu nó được chiếu sáng bởi ánh sáng màu?
Hãy tiến hành thí nghiệm kiểm tra điều vừa dự đoán từ đó cho biết thí nghiệm đã chứng tỏ điều gì?
Nếu ánh sáng nhuộm màu cho bong bóng xà phòng thì tại sao khi được chiếu bởi ánh sáng trắng nó lại có màu như cầu vồng?
Bài 53
sự phân tích ánh sáng trắng
I. Phân tích ánh sáng trắng bằng lăng kính

Hiện tượng gì sẽ xảy ra nếu ta chiếu vào lăng kính một chùm sáng trắng?

Muốn kiểm tra những dự đoán trên ta làm thế nào?
Bài 53
sự phân tích ánh sáng trắng
I. Phân tích ánh sáng trắng bằng lăng kính
Hãy tiến hành thí nghiệm với dụng cụ thí nghiệm được bố trí như hình 1
Bài 53
sự phân tích ánh sáng trắng
I. Phân tích ánh sáng trắng bằng lăng kính
Thí nghiệm chứng tỏ lăng kính có tác dụng gì đối với chùm sáng trắng?

Hãy thay chùm sáng trắng bằng chùm sáng màu (đỏ, lục, lam) bằng cách đặt vào cửa sổ của hộp đèn các tấm kính màu tương ứng và lặp lại thí nghiệm.

Lăng kính có cộng thêm màu vào ánh sáng không?
Bài 53
sự phân tích ánh sáng trắng
I. Phân tích ánh sáng trắng bằng lăng kính
Tại sao khi ánh sáng trắng đi qua lăng kính trên màn quan sát lại thu được giải sáng màu như cầu vồng?
Bài 53
sự phân tích ánh sáng trắng
I. Phân tích ánh sáng trắng bằng lăng kính
Trong chùm sáng trắng có chứa sẵn các ánh sáng màu. Lăng kính có tác dụng tách các chùm sáng màu ra khỏi chùm sáng trắng. Hiện tượng ánh sáng trắng khi đi qua lăng kính bị tách ra thành nhiều màu gọi là sự phân tích ánh sáng trắng.
Bài 53
sự phân tích ánh sáng trắng
Phân tích
ánh sáng trắng
bằng lăng kính

II. Phân tích
ánh sáng trắng
bằng đĩa CD
Chúng ta đã thấy trên mặt ghi của đĩa CD có nhiều màu, những màu đó do đâu mà có?
Làm thế nào để có thể kiểm tra được các dự đoán trên?
Bài 53
sự phân tích ánh sáng trắng
Phân tích
ánh sáng trắng
bằng lăng kính

II. Phân tích
ánh sáng trắng
bằng đĩa CD
Hãy quan sát mặt đĩa CD và trên màn quan
sát khi đĩa CD được chiếu sáng với ánh sáng
rất yếu (bằng cách đặt đĩa như hình 2) và khi
lần lượt chiếu vào mặt ghi của nó ánh sáng
trắng, ánh sáng màu đỏ lấy từ một đèn pin
(GV hướng dẫn nhìn vào đĩa dưới góc nhỏ
khoảng vài độ so với mặt đĩa) từ đó hoàn thành nhiệm vụ C5, C6 SGK!
Bài 53
sự phân tích ánh sáng trắng
Phân tích
ánh sáng trắng
bằng lăng kính

II. Phân tích
ánh sáng trắng
bằng đĩa CD
Hình 2
Bài 53
sự phân tích ánh sáng trắng
Phân tích
ánh sáng trắng
bằng lăng kính

II. Phân tích
ánh sáng trắng
bằng đĩa CD
Hãy lặp lại thí nghiệm với đĩa CD nhưng thay đổi góc nhìn vào đĩa và rút ra nhận xét về sự phụ thuộc của màu quan sát được và góc nhìn đĩa.

Thí nghiệm với đĩa CD chứng tỏ điều gì?

Nếu ánh sáng cộng màu vào đĩa CD thì tại
sao ta lại quan sát được dải màu trên màn
quan sát?
Bài 53
sự phân tích ánh sáng trắng
Phân tích
ánh sáng trắng
bằng lăng kính

II. Phân tích
ánh sáng trắng
bằng đĩa CD


Thí nghiệm với đĩa CD chứng tỏ Có thể phân
tích một chùm sáng trắng bằng cách chiếu nó lên mặt ghi của đĩa CD
Bài 53
sự phân tích ánh sáng trắng
Phân tích
ánh sáng trắng
bằng lăng kính

II. Phân tích
ánh sáng trắng
bằng đĩa CD

KếT LUậN
ánh sáng trắng gồm tập hợp vô số những
ánh sáng màu có màu biến đổi liên tục từ đỏ
đến tím. Có thể phân tích ánh sáng trắng
bằng nhiều cách như dùng lăng kính, dùng đĩa CD, v.v.
Bài 53
sự phân tích ánh sáng trắng
Phân tích
ánh sáng trắng
bằng lăng kính

II. Phân tích
ánh sáng trắng
bằng đĩa CD
III. Vận dụng



Hãy giải thích hiện tượng quan sát được trong thí nghiệm với bong bóng xà phòng
Bài 53
sự phân tích ánh sáng trắng
Phân tích
ánh sáng trắng
bằng lăng kính

II. Phân tích
ánh sáng trắng
bằng đĩa CD
III. Vận dụng

Màng xà phòng là một lớp chất lỏng rất mỏng,
ánh sáng trắng đi qua màng xà phòng bị phân
tích thành các màu đỏ, da cam, v.v. Vấn đề
này có thể được giải thích chi tiết, rõ ràng hơn khi các em học vật lí ở các lớp trên.
Bài 53
sự phân tích ánh sáng trắng
Phân tích
ánh sáng trắng
bằng lăng kính

II. Phân tích
ánh sáng trắng
bằng đĩa CD
III. Vận dụng


Hãy hoàn thành C7, C9 SGK.
Bài 53
sự phân tích ánh sáng trắng
Phân tích
ánh sáng trắng
bằng lăng kính

II. Phân tích
ánh sáng trắng
bằng đĩa CD
III. Vận dụng

Sự phân tích ánh sáng trắng còn xảy ra trên
váng dầu, ở cạnh vát của một cái gương, trên
mặt tem chất lượng dán trên bìa sách, trên mũ bảo hiểm v.v. Ngoài ra ta cũng có thể phân
tích ánh áng trắng bằng cách tạo một lớp
nước nhỏ, thật mỏng trên mặt đèn hình tivi, mặt đèn hình máy vi tính ...
Bài 53
sự phân tích ánh sáng trắng
Phân tích
ánh sáng trắng
bằng lăng kính

II. Phân tích
ánh sáng trắng
bằng đĩa CD
III. Vận dụng



Hãy giải thích sự tạo thành màu sắc cầu vồng!
Bài 53
sự phân tích ánh sáng trắng
Phân tích
ánh sáng trắng
bằng lăng kính

II. Phân tích
ánh sáng trắng
bằng đĩa CD
III. Vận dụng

Màu sắc cầu vồng là do sự phản xạ toàn phần và khúc xạ ánh sáng trắng (ánh sáng MT) khi nó đi qua các hạt nước nhỏ (hạt mưa).

Ta chỉ quan sát được hiện tượng "cầu vồng"
vào buổi sáng và buổi chiều khi mặt trời chưa
lên cao và ta phải quay lưng về phía mặt trời.
Bài 53
sự phân tích ánh sáng trắng
Phân tích
ánh sáng trắng
bằng lăng kính

II. Phân tích
ánh sáng trắng
bằng đĩa CD

III. Vận dụng
Đường truyền của tia sáng mặt trời qua giọt nước mưa
Giọt mưa
ánh sáng MT
420
400
Bài 53
sự phân tích ánh sáng trắng
Phân tích
ánh sáng trắng
bằng lăng kính

II. Phân tích
ánh sáng trắng
bằng đĩa CD

III. Vận dụng


Từ những hiểu biết về cầu vồng theo
em ta có thể tạo ra một cầu vồng
nhân tạo không? Nêu cách làm.
Bài 53
sự phân tích ánh sáng trắng
Phân tích
ánh sáng trắng
bằng lăng kính

II. Phân tích
ánh sáng trắng
bằng đĩa CD

Vận dụng

IV. Hướng dãn về nhà



Làm thí nghiệm tạo ra cầu vồng nhân tạo