Bài 53. Sự phân tích ánh sáng trắng

SỰ PHÂN TÍCH
ÁNH SÁNG TRẮNG
TRƯỜNG THPT ÚC CHÂU
Môn Vật lý 9
Năm học 2010 - 2011
GV. Phùng Văn Thiên
C
Trả lời:
Kiểm tra bài cũ
Câu 1: Trong bốn nguồn sáng sau đây nguồn nào không phát ra ánh sáng trắng?
A. Bóng đèn pin đang sáng.
B. Bóng đèn ống thông dụng.
C. Một đèn LED
D. Một ngôi sao
Nguồn sáng trắng
Nguồn sáng trắng
Nguồn sáng trắng
2. Hãy cho biết màu của chùm sáng mà ta thu được sau các tấm lọc màu trong các thí nghiệm được biểu diễn bằng các hình vẽ sau :
I. PHÂN TÍCH MỘT CHÙM SÁNG TRẮNG BẰNG LĂNG KÍNH
1. Thí nghiệm 1
Chiếu một chùm sáng trắng qua một khe sáng hẹp tới một lăng kính .
BÀI 53: SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG
C1: Hãy mô tả màu sắc của dải nhiều màu thu được sau lăng kính.
Trả lời:
Dải màu gồm có 7 màu nằm sát nhau là: đỏ, cam, vàng, lục, lam, chàm, tím.
2. Thí nghiệm 2
C2: Chắn chùm sáng trắng hẹp tới lăng kính bằng một tấm lọc màu đỏ, rồi tấm lọc màu xanh. Mô tả hình ảnh quan sát được.
Trả lời: Khi chắn khe sáng trắng bằng tấm lọc màu đỏ ta thấy có dải màu đỏ sau lăng kính, chắn bằng tấm lọc màu xanh ta thấy có dải màu xanh; hai dải màu này không cùng nằm một chỗ.
C3: Em hãy dựa vào các kết quả quan sát được ở trên để nhận định đúng sai ở hai ý kiến sau:
+ Lăng kính đã nhuộm các màu khác nhau cho ánh sáng trắng.
+ Chùm sáng trắng có chứa sẵn các ánh sáng màu. Lăng kính chỉ có tác dụng tách các chùm ánh sáng đó ra, cho mỗi chùm đi theo một phương vào mắt.
Đ
C4: Tại sao có thể nói thí nghiệm 1 là thí nghiệm phân tích ánh sáng trắng?
Trả lời: Trước lăng kính chỉ có một chùm ánh sáng trắng. Sau lăng kính ta thu được nhiều dải màu. Như vậy lăng kính đã phân tích từ chùm sáng trắng nói trên ra nhiều dải sáng màu.
3. Kết luận
Lăng kính có tác dụng tách riêng các chùm sáng màu có sẵn trong chùm sáng trắng cho mỗi chùm đi theo một phương khác nhau.
II. PHÂN TÍCH MỘT CHÙM SÁNG TRẮNG BẰNG SỰ PHẢN XẠ TRÊN ĐĨA CD
1. Thí nghiệm 3
Quan sát mặt ghi của một đĩa CD dưới ánh sáng trắng.
C5: Hãy mô tả hiện tượng quan sát được.
Trả lời: Khi chiếu ánh sáng trắng vào mặt ghi của một đĩa CD và quan sát ánh sáng phản xạ, ta thấy nhìn theo phương này có ánh sáng màu này, theo phương khác có ánh sáng màu khác.
C6:
+ Ánh sáng chiếu đến đĩa CD là ánh sáng màu gì?
+ Ánh sáng từ đĩa CD đến mắt ta có những màu nào?
+ Tại sao có thể nói thí nghiệm 3 là thí nghiệm phân tích ánh sáng trắng?
Trả lời:
Trước khi đến đĩa CD, chùm sáng là chùm sáng trắng. Sau khi phản xạ trên đĩa CD, ta thấy được nhiều chùm sáng màu khác nhau truyền theo nhiều phương khác nhau. Vậy đây cũng là thí nghiệm phân tích ánh sáng trắng.
III. KẾT LUẬN CHUNG
Có thể có nhiều cách phân tích một chùm sáng trắng thành những chùm sáng màu khác nhau.
IV. VẬN DỤNG
C7: Có thể coi dùng tấm lọc mầu như một cách phân tích ánh sáng trắng thành ánh sáng màu được không?
Trả lời: Được. Chiếu chùm ánh sáng trắng qua tấm lọc màu đỏ ta được ánh sáng đỏ.Nếu thay tấm lọc màu đỏ bằng tấm lọc màu xanh thì ta lại được ánh sáng xanh. Như thế tấm lọc màu có tác dụng tách khỏi chùm sáng màu đó ra khỏi chùm sáng trắng
C8: Đặt một gương nằm chếch một góc khoảng 300 vào khay nước. Đặt trước trán một mảnh giấy nhỏ trên có vạch một vạch đen nằm ngang. Bố trí sao cho vạch đen nằm song song với đường giao nhau của mặt gương và mặt nước.
Hãy nhìn ảnh của vạch đen qua gương trong nước. Mô tả và giải thích hiện tượng quan sát được.
Trả lời C8:
Coi như ánh sáng từ ảnh của vạch đen phía sau gương đi qua lớp lăng kính nước, bị phân tích thành nhiều dải sáng màu rồi đi đến mắt nên ta thấymột dải nhiều màu thay vì thấy ảnh của vạch đen,
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
Các nhóm phân công trình bày bài 54: SỰ TRỘN CÁC ÁNH SÁNG MÀU theo 3 phần:
Cấu tạo đèn trộn màu.
Cách trộn 2 ánh sáng màu với nhau. Màu trộn là màu nào?
Trộn 3 ánh sáng màu cơ bản.