Bài 53. Sự phân tích ánh sáng trắng

Trường THCS Châu Khê
Chào các em học sinh khối 9

CHÙM SÁNG TỚI LÀ CHÙM SÁNG TRẮNG
Hình 1
Nguồn sáng trắng
Hình 2
Nguồn sáng trắng
Hình 3
Nguồn sáng trắng
Hãy nêu tên các nguồn phát ra ánh sáng trắng ?
2. Hãy cho biết màu của chùm sáng mà ta thu được sau các tấm lọc màu trong các thí nghiệm được biểu diễn bằng các hình vẽ sau :
KIỂM TRA BÀI CŨ :
Nguồn sáng trắng
Nguồn sáng trắng
Nguồn sáng trắng
SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG
Bài 53
Tiết 59
????????? ?????????

?
?
?
Hãy cho biết các dụng cụ cần dùng trong thí nghiệm ?
? Hãy nêu mục đích của thí nghiệm 1 ?
Bố trí thí nghiệm như hình dưới đây:
1.Thí nghiệm 1 :
1 .Thí nghiệm 1 : (Sgk.139)
SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG
TIẾT 59:
Mục đích : Quan sát chùm sáng trắng qua lăng kính để thấy một dải sáng nhiều màu.
?
� Ánh sáng chiếu đến lăng kính là ánh sáng gì ? Ánh sáng thấy được sau lăng kính là những ánh sáng gì ?
I. Phân tích một chùm sáng trắng bằng lăng kính:
SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG
TIẾT 59:
Các nhóm hãy tiến hành thí nghiệm
1.Thí nghiệm 1 :
?
1 .Thí nghiệm 1 : (Sgk.139)
I. Phân tích một chùm sáng trắng bằng lăng kính:
Hãy mô tả màu sắc của dải nhiều màu đã quan sát ?
C1
I.Phân tích một chùm sáng trắng bằng lăng kính:
1 .Thí nghiệm 1 : (Sgk.139)
SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG
TIẾT 59:
C1 . Dải màu có nhiều màu nằm sát cạnh nhau. Ở bờ này là màu đỏ, rồi đến màu da cam,vàng.... ở bờ kia là màu tím.
?
a. Lần lượt chắn trước khe sáng K một tấm lọc màu đỏ, rồi tấm lọc màu xanh và quan sát.Trước khi quan sát,hãy dự đoán hình ảnh sẽ quan sát được .
C2
a. Hãy mô tả hình ảnh đã quan sát được.
2.Thí nghiệm 2a :
I.Phân tích một chùm sáng trắng bằng lăng kính:
1 .Thí nghiệm 1 : (Sgk.139)
2.Thí nghiệm 2: (Sgk.139)
SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG
TIẾT 59:
Hãy nêu mục đích thí nghiệm 2.a ?
Mục đích : Quan sát các chùm sáng màu qua lăng kính.
?
Khe chắn K có tấm lọc màu xanh :
Khe chắn K có tấm lọc màu đỏ :
I.Phân tích một chùm sáng trắng bằng lăng kính:
1 .Thí nghiệm 1 : (Sgk.139)
2.Thí nghiệm 2: (Sgk.139)
SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG
TIẾT 59:
C2.a. Khi chắn khe K bằng tấm lọc màu đỏ thì ta thấy có vạch đỏ, bằng tấm lọc màu xanh có vạch xanh .
Lăng kính
Lăng kính
?
b. Chắn khe sáng K bằng tấm lọc nửa trên màu đỏ,nửa dưới màu xanh. Dự đoán hiện tượng xảy ra. Tiến hành quan sát .
C2
b. Hãy mô tả hình ảnh quan sát được.
2.Thí nghiệm 2 b:
I.Phân tích một chùm sáng trắng bằng lăng kính:
1 .Thí nghiệm 1 : (Sgk.139)
2.Thí nghiệm 2: (Sgk.139)
SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG
TIẾT 59:
C2. b. Ta thấy đồng thời cả hai vạch đỏ và xanh nằm lệch nhau .
Mục đích: Thấy rõ sự ngăn cách giữa dải màu đỏ và dải màu xanh.
Hãy nêu mục đích thí nghiệm 2.b ?
?
Hãy dựa vào các kết quả quan sát được ở trên để nhận định sự đúng,sai của hai ý kiến sau :
?Ý KIẾN 1 : Lăng kính đã nhuộm các màu khác nhau cho chùm sáng trắng .
?Ý KIẾN 2 : Trong chùm sáng trắng có chứa sẵn các ánh sáng màu .Lăng kính chỉ có tác dụng tách các chùm sáng màu đó ra, cho mỗi chùm đi theo một phương vào mắt .
C3
I.Phân tích một chùm sáng trắng bằng lăng kính:
1 .Thí nghiệm 1 : (Sgk.139)
2.Thí nghiệm 2: (Sgk.139)
SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG
TIẾT 59:
?
C3
Lăng kính là một khối chất trong suốt, không màu, nên nó không thể đóng vai trò như một tấm lọc màu .
Nếu lăng kính có tác dụng nhuộm màu cho chùm tia sáng thì tại sao chỗ này chỉ nhuộm màu xanh, chỗ kia chỉ nhuộm màu đỏ? Trong khi đó các vùng mà các tia sáng đi qua trong lăng kính có tính chất hoàn toàn như nhau.
?TRẢ LỜI :
Ý kiến 1: Lăng kính đã nhuộm các màu khác nhau cho chùm sáng trắng ?
I.Phân tích một chùm sáng trắng bằng lăng kính:
1 .Thí nghiệm 1 : (Sgk.139)
2.Thí nghiệm 2: (Sgk.139)
SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG
TIẾT 59:
C 3. Ý kiến thứ hai là đúng .
?
Tại sao có thể nói thí nghiệm 1 là thí nghiệm phân tích ánh sáng trắng ?
?TRẢ LỜI:
Vì ánh sáng trắng qua lăng kính được phân tích thành dải màu,do đó thí nghiệm 1 là thí nghiệm phân tích ánh sáng trắng .
C4
I.Phân tích một chùm sáng trắng bằng lăng kính:
1 .Thí nghiệm 1 : (Sgk.139)
2.Thí nghiệm 2: (Sgk.139)
SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG
TIẾT 59:
C4. Vì lăng kính đã phân tích từ dải sáng trắng ra nhiều dải sáng màu. .
?
3. Kết luận:
Khi chiếu một chùm sáng trắng hẹp đi qua lăng kính ta thu được nhiều chùm sáng màu khác nhau .
? Các chùm sáng màu này có đặc điểm gì ?
? Lăng kính có tác dụng gì trong hiện tượng này ?
I.Phân tích một chùm sáng trắng bằng lăng kính:
1 .Thí nghiệm 1 : (Sgk.139)
2.Thí nghiệm 2: (Sgk.139)
SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG
TIẾT 59:
?
Khi chiếu một chùm sáng trắng hẹp đi qua một lăng kính thì ta sẽ thu được nhiều chùm sáng màu khác nhau nằm sát cạnh nhau tạo thành một dải màu như cầu vồng .Màu của dải này biến thiên liên tục từ đỏ đến tím.
Lăng kính có tác dụng tách riêng các chùm sáng màu có sẵn trong chùm sáng trắng cho mỗi chùm đi theo một phương khác nhau .
3. Kết luận:
1 .Thí nghiệm 1 : (Sgk.139)
2.Thí nghiệm 2: (Sgk.139)
3.Kết luận: (Sgk.140)
SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG
TIẾT 59:
I.Phân tích một chùm sáng trắng bằng lăng kính:
?
1. Thí nghiệm 3:
Quan sát mặt ghi cuả một đĩa CD ( hình 52.3 ) dưới ánh sáng trắng.
HÌNH 52.3
I.Phân tích một chùm sáng trắng bằng lăng kính:
1 .Thí nghiệm 1 : (Sgk.139)
2.Thí nghiệm 2: (Sgk.139)
3.Kết luận: (Sgk.140)
II.Phân tích một chùm sáng trắng bằng sự phản xạ trên đĩa CD:
1 .Thí nghiệm 3: (Sgk.140)
SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG
TIẾT 59:
?
Hãy mô tả hiện tượng quan sát được .
?Trả lời: Khi chiếu ánh sáng trắng vào mặt ghi đĩa CD và quan sát ánh sáng phản xạ,ta thấy nhìn theo phương này có ánh sáng màu này, theo phương khác có ánh sáng màu khác .
I.Phân tích một chùm sáng trắng bằng lăng kính:
1 .Thí nghiệm 1 : (Sgk.139)
2.Thí nghiệm 2: (Sgk.139)
3.Kết luận: (Sgk.140)
II.Phân tích một chùm sáng trắng bằng sự phản xạ trên đĩa CD:
1 .Thí nghiệm 3: (Sgk.140)
SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG
TIẾT 59:
C5
C5 ... nhìn theo phương này có ánh sáng màu này, theo phương khác có ánh sáng màu khác .
?
a. Ánh sáng chiếu đến đĩa CD là ánh sáng màu gì ?
?Trả lời : Ánh sáng chiếu đến đĩa CD là ánh sáng trắng .
C6 . a Là ánh sáng trắng
I.Phân tích một chùm sáng trắng bằng lăng kính:
1 .Thí nghiệm 1 : (Sgk.139)
2.Thí nghiệm 2: (Sgk.139)
3.Kết luận: (Sgk.140)
II.Phân tích một chùm sáng trắng bằng sự phản xạ trên đĩa CD:
1 .Thí nghiệm 3: (Sgk.140)
SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG
TIẾT 59:
C6
?
b . Ánh sáng từ đĩa CD đến mắt ta có những màu nào ?
?Trả lời : Tuỳ theo phương nhìn ta có thể thấy ánh sáng từ đĩa CD đến mắt ta có màu này hay màu kia .
I.Phân tích một chùm sáng trắng bằng lăng kính:
1 .Thí nghiệm 1 : (Sgk.139)
2.Thí nghiệm 2: (Sgk.139)
3.Kết luận: (Sgk.140)
II.Phân tích một chùm sáng trắng bằng sự phản xạ trên đĩa CD:
1 .Thí nghiệm 3: (Sgk.140)
SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG
TIẾT 59:
C6
C6 - b Có nhiều màu, tuỳ theo phương nhìn của mắt .
?
C6
C . Tại sao có thể nói thí nghiệm 3 cũng là thí nghiệm phân tích ánh sáng trắng ?
?Trả lời : Vì chùm sáng chiếu đến đĩa CD là chùm sáng trắng, sau khi phản xạ ta thu được nhiều chùm sáng màu khác nhau truyền theo các phương khác nhau.
I.Phân tích một chùm sáng trắng bằng lăng kính:
1 .Thí nghiệm 1 : (Sgk.139)
2.Thí nghiệm 2: (Sgk.139)
3.Kết luận: (Sgk.140)
II.Phân tích một chùm sáng trắng bằng sự phản xạ trên đĩa CD:
1 .Thí nghiệm 3: (Sgk.140)
SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG
TIẾT 59:
C6- c. Vì chùm sáng trắng sau khi phản xạ trên đĩa CD cho nhiều chùm sáng màu khác nhau truyền theo các phương khác nhau .
?
Có thể phân tích một chùm sáng trắng thành những chùm sáng màu bằng cách cho nó phản xạ trên mặt ghi cuả một đĩa CD .
2. Kết luận:
I.Phân tích một chùm sáng trắng bằng lăng kính:
1 .Thí nghiệm 1 : (Sgk.139)
2.Thí nghiệm 2: (Sgk.139)
3.Kết luận: (Sgk.140)
II.Phân tích một chùm sáng trắng bằng sự phản xạ trên đĩa CD:
1 .Thí nghiệm 3: (Sgk.140)
2.Kết luận: (Sgk.140)
SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG
TIẾT 59:
Ta có thể kết luận gì qua kết quả thí nghiệm 3 ?
?
?Trả lời : Có thể có nhiều cách phân tích một chùm sáng thành những chùm sáng màu khác nhau .
III. KẾT LUẬN CHUNG :
? Hãy nêu những cách phân tích một chùm ánh sáng trắng ?
I.Phân tích một chùm sáng trắng bằng lăng kính:
1 .Thí nghiệm 1 : (Sgk.139)
2.Thí nghiệm 2: (Sgk.139)
3.Kết luận: (Sgk.140)
II.Phân tích một chùm sáng trắng bằng sự phản xạ trên đĩa CD:
1 .Thí nghiệm 3: (Sgk.140)
2. Kết luận: (Sgk.140)
III. Kết luận chung: (Sgk.141)
SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG
TIẾT 59:
?
Có thể coi cách dùng các tấm lọc màu như một cách phân tích ánh sáng trắng thành ánh sáng màu được không ?
?Trả lời:
Theo kết quả bài kiểm tra thì đây cũng chính là một cách phân tích ánh sáng trắng thành ánh sáng màu .
Nguồn sáng trắng
Nguồn sáng trắng
C7
IV.VẬN DỤNG :
I.Phân tích một chùm sáng trắng bằng lăng kính:
1 .Thí nghiệm 1 : (Sgk.139)
2.Thí nghiệm 2: (Sgk.139)
3.Kết luận: (Sgk.140)
II.Phân tích một chùm sáng trắng bằng sự phản xạ trên đĩa CD:
1 .Thí nghiệm 3: (Sgk.140)
2.Kết luận: (Sgk.140)
III. Kết luận chung: (Sgk.141)
SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG
TIẾT 59:
C7. Được .
IV. Vận dụng: (Sgk.141)
?
BÀI TẬP:
A
D
C
B
Sự phân tích ánh sáng trắng sẽ không thể quan sát được trong thí nghiệm nào sau đây:
Chiếu một chùm sáng trắng qua một lăng kính .
Chiếu một chùm sáng trắng đến một gương phẳng .
Chiếu một chùm sáng trắng qua một tấm kính lọc màu.
Chiếu một chùm sáng trắng đến mặt ghi của một đĩa CD.
C9
Hãy nêu thêm một vài hiện tượng thực tế về sự phân tích ánh sáng trắng .
?TRẢ LỜI :
Hiện tượng cầu vồng trong tự nhiên. Quan sát bong bóng xà phòng, váng dầu, mỡ ở ngoài trời nắng.. .
I.Phân tích một chùm sáng trắng bằng lăng kính:
1 .Thí nghiệm 1 : (Sgk.139)
2.Thí nghiệm 2: (Sgk.139)
3.Kết luận: (Sgk.140)
II.Phân tích một chùm sáng trắng bằng sự phản xạ trên đĩa CD:
1 .Thí nghiệm 3: (Sgk.140)
2.Kết luận: (Sgk.140)
III. Kết luận chung: (Sgk.141)
SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG
TIẾT 59:
IV. Vận dụng: (Sgk.141)
IV.VẬN DỤNG :
C9. Hiện tượng cầu vồng, bong bóng xà phòng,váng dầu, mỡ ở ngoài trời nắng...
?
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ :
1. BÀI VỪA HỌC :
? Học thuộc ghi nhớ ( sgk/141 )
? Đọc mục " CÓ THỂ EM CHƯA BIẾT ".
?Làm bài 53 -54.1 ; 53 -54.4 trang 61 SBT .
HÌNH 53.3

? Thực hiện lệnh C8 hình 53.3 sgk -141 : Hãy nhìn ảnh của vạch đen qua phần gương ở trong nước. Mô tả và giải thích hiện tượng quan sát được .
2. BÀI SẮP HỌC :
SỰ TRỘN ÁNH SÁNG CÁC MÀU .
.Nếu trộn nhiều chùm sáng màu lại với nhau ta sẽ được ánh sáng có màu như thế nào ?


THÂN ÁI CHÀO TẠM BIỆT !
KÍNH CHÚC SỨC KHOẺ QUÍ THẦY CÔ GIÁO
? ? ? ? ?? ?? ?? ?? ?? ??
? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ?
CÙNG CÁC EM HỌC SINH
ĐÚNG RỒI !
SAI RỒI !