Bài 53. Sự phân tích ánh sáng trắng

KiỂM TRA BÀI CŨ
Câu1:
Em hãy cho biết các nguồn ánh sáng trắng ? và các nguồn ánh sáng màu?
Trả lời:
Các nguồn phát ra ánh sáng trắng như:Mặt trời,các đèn có dây tóc nóng đèn xe ôtô,đèn pin, đèn tròn…..Các nguồn phát ra ánh sáng màu như:đèn LED màu đỏ,màu vàng ….bút laze phát ra màu đỏ.Có đèn ống phát ra màu đỏ, màu vàng ,màu tím…
Câu2:
Em hãy cho biết dùng ánh sáng trắng qua tấm lọc màu đỏ cho ra màu;…… + đỏ cho ra màu ……. + xanh cho ra màu ………
Chọn từ thích hợp điền vào chổ trống.
Trả lời:
Dùng ánh sáng trắng qua tấm lọc đỏ cho ra màu đỏ + màu đỏ cho ra màu đỏ sậm + màu xanh cho ra màu xanh tối.
BÀI 53:SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG
I.PHÂN TÍCH MỘT CHÙM SÁNG TRẮNG BẰNG LĂNG KÍNH
1.Thí nghiệm 1:
Câu hỏi C1:
Hãy mô tả màu sắc của dải nhiều màu nói trên .
Trả lời C1:
Dải màu có nhiều màu nằm sát cạnh nhau .Ở bờ này là màu đỏ,rồi đến màu da cam ,vàng…Ở bờ kia là màu tím.
2.Thí nghiệm 2:
Câu hỏi C2: Mô tả hình ảnh quan sát được trong hai trường hợp a và b.
Trả lời C2:
_ Khi chắn khe K bằng tấm lọc màu đỏ thì ta thấy có vạch đỏ,bằng tấm lọc màu xanh có vạch xanh ;hai vạch này không nằm cùng một chổ.
_ Khi chắn khe k bằng tấm lọc nửa trên màu đỏ,nửa dưới màu xanh thì ta thấy đồng thời cả hai vạch đỏ và xanh nằm lệch nhau.
Câu hỏi C3:
Em hãy dựa vào các kết quả quan sát được ở trên để nhận định sự đúng,sai của hai ý kiến sau:
+Lăng kính đã nhuộm các màu khác nhau cho chùm sáng trắng.
+Trong chùm sáng trắng có chứa sẵn các ánh sáng màu.Lăng kính chỉ có tác dụng tách các chùm sáng màu đó ra,cho mỗi chùm đi theo một phương vào mắt.
Trả lời C3:
Bản thân lăng kính là một khối chẩt trong suốt không màu,nên nó không thể đóng vai trò như tấm lọc màu được .
Nếu lăng kính có tác dụng nhuộm màu cho chùm tia sáng thì
tại sau chổ này chỉ nhuộm màu xanh ,chổ kia nhuộm màu đỏ ?
Trong khi các vùng mà các tia sáng đi qua trong lăng kính có
tính chất hoàn toàn như nhau .
Như vậy chỉ có ý kiến thứ hai là đúng.
Câu hỏi C4:
Tại sao có thể nói thí nghiệm 1 là thí nghiệm phân tích ánh sáng trắng?
Trả lời C4:
Trước lăng kính ta chỉ có một dải sáng trắng. Sau lăng kính ta thu được nhiều dải sáng màu .Như vậy,lăng kính đã phân tích từ dải sáng trắng nói trên ra nhiều dải sáng màu,nên ta nói thí nghiệm 1 trên là thí nghiệm phân tích ánh sáng trắng.
3.Kết luận :
Khi chiếu một chùm sáng trắng hẹp đi qua một lăng kính thì ta sẽ thu được nhiều chùm sáng màu khác nhau nằm cạnh sát nhau ,tạo thành một dải màu như cầu vồng.màu của dải này biến thiên liên tục từ đỏ đến tím.lăng kính có tác dụng riêng các chùm sáng màu có sẳn trong chùm sáng trắng cho mỗi chùm đi theo một phương khác nhau.
II.PHÂN TÍCH MỘT CHÙM SÁNG TRẮNG BẰNG SỰ PHẢN XẠ TRÊN ĐĨA CD
1.Thí nghiệm 3
Câu hỏi C5: Hãy mô tả hiện tượng quan sát được .
Trả lời C5: Khi ánh sáng trắng vào mặt ghi của một đĩa CD và quan sát ánh sáng phản xạ,ta thấy nhìn theo phương này có ánh sáng màu này, theo phương khác có ánh sáng màu khác.
Câu hỏi C6:+Ánh sáng chiếu đến đĩa CD là ánh sáng màu gì?
+Ánh sáng từ đĩa CD đến mắt ta có những màu nào?
+Tại sao có thể nói thí nghiệm 3 cũng là thí nghiệm phân tích ánh sáng trắng?
Trả lời C6: +Ánh sáng chiếu đến đĩa CD là ánh sáng trắng.
+Tùy theo phương nhìn ta có thể thấy ánh sáng từ đĩa CD đến mắt ta có màu này hay màu kia .
+Vậy TN với đĩa CD cũng là TN phân tích ánh sáng .
2.Kết luận :-Có thể phân tích một chùm sáng trắng thành những chùm sáng màu bằng cách cho nó phản xạ trên mặt ghi của một đĩa CD.
III.Kết luận chung :-Có thể có nhiều cách phân tích một chùm sáng trắng thành những chùm sáng màu khác nhau.
IV.VẬN DỤNG
Câu hỏi C7:-Có thể coi cách dùng các tấm lọc màu như một cách phân tích ánh sáng trắng thành ánh sáng màu được không ?
Trả lời C7:-Chiếu chùm ánh sáng trắng qua tấm lọc màu đỏ ta được ánh sáng đỏ.ta có thể coi như tấm lọc màu đỏ có tác dụng tách chùm sáng đỏ khỏi chùm sáng trắng .nếu thay tấm lọc màu đỏ bằng tấm lọc màu xanh thì ta lại được ánh sáng xanh .cứ như thế cho các tấm lọc màu khác ta sẽ biết được trong chùm sáng trắng có những ánh sáng nào.đây cũng là một cách phân tích AS trắng.
Câu hỏi C8:Đặt một gương phẳng nằm chếch một góc khoảng 300 vào một khay nước .đặt trước trán một mảnh giấy nhỏ trên có vạch một vạch đen nằm ngang .bố trí sao cho vạch đen nằm song song với đường giao nhau của mặt gương và mặt trước (hình 53.3).
*Trả lời C8:
Phần nước nằm giửa mặt gương và mặt nước tạo thành một lăng kính bằng nước .xét một dải sáng trắng hẹp phát ra từ mép của vạch đen trên tráng ,chiếu đến mặt nước .dải sáng này khúc xạ vào nước,phản xạ trên gương,trở lại mặt nước,lại khúc xạ ra ngoài không khi và đi vào mắt người quan sát.dải sáng này coi như đi qua lăng kính nước nói trên ,nên nó bị phân tích ra nhiều dải sáng màu sắc như cầu vồng .do đó khi nhìn vào phần gương ở trong nước ta sẽ không thấy vạch đen mà thấy một dải nhiều màu .
Câu hỏi C9:
Hãy nêu thêm một vài hiện tượng thực tế về sự phân tích ánh sáng trắng.
Trả lời C9:
Hiện tượng cầu vồng ; ta tác nước tưới cây ;vết dầu loang trên mặt nước…..cũng là hiện tượng phân tích ánh sáng trắng.
KiỂM TRA – ĐÁNH GIÁ
BT1:53.1.Sự phân tích áng sáng trắng được quan sát trong thí nghiệm nào sau đây?
A.Chiếu một chùm sáng trắng vào một gương phẳng.
B.Chiếu một chùm sáng trắng qua một tấm thủy tinh mỏng.
C.Chiếu một chùm sáng trắng qua một lăng kính.
D.Chiếu một chùm sáng trắng qua một thấu kính phân kì.
*HS Thông báo phần ghi nhớ, và làm bài tập SBT
-Chọn câu :C.
BT2.Qua thí nghiệm ánh sáng trắng ,cho qua tấm lọc màu đỏ?qua tấm lọc màu xanh hai màu này có nằm trùng nhau không ?
A.Nằm lệt nhau. B.Nằm trùng nhau. C.Không trùng nhau. D. A và C đúng.
-Chọn câu : D.
HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ
KiỂM TRA BÀI CŨ
CÂU HỎI:1-Em hãy nêu phần ghi nhớ SGK bài học SỰ PHÂN TÍCH ÁNG SÁNG TRẮNG
Trả lời:*có thể phân tích một chùm sáng trắng thành những chùm sáng màu khác nhau bằng cách cho chùm sáng trắng đi qua một lăng kính hoặc phản xạ trên mặt ghi của một đĩa CD.
*Trong chùm sáng trắng có chứa nhiều chùm sáng màu khác nhau.
Trả lời:-Có thể có nhiều cách phân tích một chùm ánh sáng trắng thành những chùm sáng màu khác nhau .
-ví dụ:như ánh sáng trắng chiếu đến bong bóng xà phồng;
dết dầu loang trên mặt nước; 7sắc cầu vòng……
CÂU HỎI :2-Em hãy nêu kết luận chung sự phân tích ánh sáng trắng ?và 3 ví dụ thực tiển mà em thấy.
BÀI 54:SỰ TRỘN CÁC ÁNH SÁNG MÀU
I-THẾ NÀO LÀ TRỘN CÁC ÁNH SÁNG MÀU VỚI NHAU
*Để trộn các áng sáng màu lại với nhau người ta dùng một thiết bị có sơ đồ vẽ ở hình 54.1
1:đèn. 2;3;4:các tấm lọc màu
5;6:các gương phẳng 7;8;9:các tia sáng
II-TRỘN HAI ÁNH SÁNG MÀU VỚI NHAU
1.Thí nghiệm1
Câu hỏi: C1+Em đã trộn hai ánh sáng màu nào với nhau ?kết quả, em đã thu được ánh sáng màu nào?Ví dụ:trộn ánh sáng màu đỏ với ánh sáng màu lục,ta được ánh sáng màu vàng .
+có khi nào em thu được “ánh sáng màu đen “ sau khi trộn hay không?
Trảlời:+Ví dụ-màu đỏ +màu lục = màu vàng.
-màu đỏ +màu lam= màu hồng nhạt.
-màu lục +màu lam= màu xanh nõn chuối.
+Không ,bất kỳ khi trộn các ánh sáng màu không cho màu đen cả,mà cho ra màu khác….
2.Kết luận –Khi trộn hai ánh sáng màu với nhau ta được ánh sáng màu khác.Khi hoàn toàn không có ánh sáng thì ta thấy tối,tức là thấy màu đen.
Bằng cách làm như trên,ta có thể trộn ba hoặc nhiều ánh sáng màu với nhau.
III-TRỘN BA ÁNH SÁNG MÀU VỚI NHAU ĐỂ ĐƯỢC ÁNH SÁNG TRẮNG
1.Thí nghiệm2
Câu hỏi: C2-Tại chỗ ba chùm sáng nói trên gặp nhau, em thu được ánh sáng màu gì?
Trả lời:C2- AS Màu đỏ + AS màu lục + AS màu lam = AS màu trắng.
Kết luận –khi trộn ba chùm sáng màu đỏ,lục và lam với nhau một cách thích hợp ta thu được ánh sáng màu trắng.
-Trộn ánh sáng màu đỏ cánh sen với ánh sáng màu vàng và ánh sáng màu lam ta cũng thu được ánh sáng màu trắng……
IV-VẬN DỤNG
Câu hỏi:C3 -Làm một vòng tròn nhỏ bằng bìa cứng,trên dán giấy trắng.chia vòng tròn thành ba phần bằng nhau: một phần tô màu đỏ,một phần tô màu lục và một phần tô màu lam.Làm thêm một trục quay cho vòng tròn như một con quay.Cho vòng tròn quay tít.Nhận xét về màu của mặt giấy lúc đó.Có thể coi đây là một thí nghiệm trộn các ánh sáng màu với nhau được không ?
Trả lời:C3- Được ,trên đĩa quay mắt ta nhận cảm giác như màu trắng.
Thí nghiệm này gọi là TN đĩa tròn Niu-tơn.
KiỂM TRA – ĐÁNH GIÁ
HS đọc phần ghi nhớ SGK,và làm bài tập SBT
*Có thể trộn hai hoặc nhiều ánh sáng màu với nhau để được màu khác hẳn.
*Trộn các ánh sáng đỏ,lục và lam với nhau một cách thích hợp sẽ được màu sáng trắng.
*Trộn các ánh sáng có màu từ đỏ đến tím với nhau cũng sẽ được ánh sáng trắng.

Câu hỏi:54.2-Cách làm nào dưới đây tạo ra sự trộn các ánh sáng màu?
A.Chiếu một chùm sáng đỏ vào một tấm bìa màu vàng.
B.Chiếu một chùm sáng đỏ qua một kính lọc màu vàng.
C.Chiếu một chùm sáng trắng qua một kính lọc màu đỏ và sau đó qua kính lọc màu vàng.
D.Chiếu một chùm sáng đỏ và chùm sáng vàng vào một tờ giấy trắng.
CHỌN CÂU : D
Câu hỏi:54.5-Trộn ánh sáng đỏ với ánh sáng vàng sẽ thu được ánh sáng màu nào nêu dưới dây:đỏ ,vàng ,da cam,lục tím?
Trả lời:-Màu da cam.
DẶN DÒ, NHẬN XÉT TiẾT HỌC.