Bài 53. Sự phân tích ánh sáng trắng

Tiết 61:
SỰ
PHÂN TÍCH
ÁNH SÁNG TRẮNG
Bóng đèn pin đang sáng.
B. Bóng đèn ống thông dụng
C. Một đèn LED.
D. Một ngôi sao
KIỂM TRA BÀI CŨ
Trong số bốn nguồn sáng sau đây, nguồn nào không phát ánh sáng trắng?
Điền từ thích hợp vào chỗ ……
a) Bút lade khi hoạt động thì phát ra ánh sáng…………
b) Chiếu ánh sáng trắng qua tấm kính màu xanh thì ta được ánh sáng……………
c) Ánh sáng do đèn pha ôtô phát ra là ánh sáng…………..
d) Có thể tạo ra ánh sáng vàng bằng cách chiếu ánh sáng trắng qua một tấm lọc màu……………..
KIỂM TRA BÀI CŨ
Màu đỏ
Màu xanh
Trắng
Vàng
Tấm lọc màu có công dụng gì?
A. Chọn màu ánh sáng truyền qua trùng với màu tấm lọc.
B. Trộn màu ánh sáng truyền qua.
C. Giữ nguyên màu ánh sáng truyền qua.
D. Cả A, B, C đều đúng.
KIỂM TRA BÀI CŨ
Nhìn hoa cúc màu vàng qua kính lọc. Kết luận nào sau đây là đúng?
A. Qua kính lọc màu đỏ, ta thấy hoa cúc màu đỏ
B. Qua kính lọc màu đỏ, ta thấy hoa cúc màu vàng
C. Qua kính lọc màu đỏ, ta thấy hoa cúc màu khác
D. Tuỳ thuộc kính lọc màu đặt gần hay xa
KIỂM TRA BÀI CŨ
A
P
B
Nguồn sáng trắng
Tấm chắn khe sáng
Lăng kính
Màn
Tiết 61: SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG
I. Phân tích một chùm sáng trắng bằng lăng kính:
1. Thí nghiệm 1:
Tiết 61: SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG
I. Phân tích một chùm sáng trắng bằng lăng kính:
1. Thí nghiệm 1:
C1: Hãy mô tả màu sắc của nhiều dải màu trong thí nghiệm ?
Trả lời: Ánh sáng chiếu đến lăng kính là ánh sáng trắng; sau lăng kính ta thu được một dải các màu biến thiên liên tục từ đỏ đến tím.
2. Thí nghiệm 2:
a. Lần lượt chắn trước khe sáng một tấm lọc màu đỏ, rồi tấm lọc màu xanh; Hãy dự đoán hình ảnh sẽ quan sát được?
Tiết 61: SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG
I. Phân tích một chùm sáng trắng bằng lăng kính:
1. Thí nghiệm 1:
2. Thí nghiệm 2:
Ta thấy có vạch sáng đỏ
Tiết 61: SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG
I. Phân tích một chùm sáng trắng bằng lăng kính:
1. Thí nghiệm 1:
2. Thí nghiệm 2:
Ta thấy có vạch sáng xanh
Tiết 61: SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG
I. Phân tích một chùm sáng trắng bằng lăng kính:
1. Thí nghiệm 1:
2. Thí nghiệm 2:
b. Chắn khe sáng băng tấm lọc nửa đỏ, nửa xanh;
Dự đoán hiện tượng xảy ra?
Tiết 61: SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG
I. Phân tích một chùm sáng trắng bằng lăng kính:
1. Thí nghiệm 1:
2. Thí nghiệm 2:
Ta thấy đồng thời cả hai vạch đỏ và xanh nằm lệch nhau.
Tiết 61: SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG
I. Phân tích một chùm sáng trắng bằng lăng kính:
1. Thí nghiệm 1:
2. Thí nghiệm 2:
C3: Hãy dựa vào các kết quả quan sát được ở trên để nhận định sự đúng, sai của hai ý kiến sau :
Lăng kính đã nhuộm các màu khác nhau cho chùm sáng trắng.
Trong chùm sáng trắng có chứa sẵn các ánh sáng màu. Lăng kính chỉ có tác dụng tách các chùm sáng màu đó ra, cho mỗi chùm đi theo một phương vào mắt.
SAI
ĐÚNG
Tiết 61: SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG
I. Phân tích một chùm sáng trắng bằng lăng kính:
1. Thí nghiệm 1:
2. Thí nghiệm 2:
C4: Tại sao có thể nói thí nghiệm 1 là thí nghiệm phân tích ánh sáng trắng ?
Tiết 61: SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG
I. Phân tích một chùm sáng trắng bằng lăng kính:
1. Thí nghiệm 1:
2. Thí nghiệm 2:
Trả lời:
C4:
Khi chiếu một chùm sáng trắng
hẹp đi qua một lăng kính thì ta
sẽ thu được trên màn chắn một
sáng có màu khác nhau và nằm
sát cạnh nhau tạo thành một dải
màu (như cầu vồng) biến thiên
liên tục từ đỏ đến tím (đỏ, da
cam, vàng, lục, lam, chàm, tím). Như vậy, lăng kính có khả năng phân tích một chùm sáng trắng thành những chùm màu khác nhau hay ta nói ánh sáng trắng là tổng hợp của nhiều ánh sáng màu đơn sắc khác nhau.
Tiết 61: SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG
I. Phân tích một chùm sáng trắng bằng lăng kính:
1. Thí nghiệm 1:
2. Thí nghiệm 2:
3. Kết luận:
Có thể phân tích một chùm sáng trắng thành những chùm sáng màu khác nhau bằng cách cho chùm sáng trắng đi qua một lăng kính
II. Phân tích một chùm sáng trắng bằng sự phản xạ trên đĩa CD:
Tiết 61: SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG
I. Phân tích một chùm sáng trắng bằng lăng kính:
1. Thí nghiệm 3: Quan sát mặt ghi của một đĩa CD dưới ánh sáng trắng
C5: Hãy mô tả hiện tượng quan sát được?
Ta thấy nhìn theo phương này, có ánh sáng màu này, theo phương khác có ánh sáng màu khác
Trả lời:
C6: Ánh sáng chiếu đến đĩa CD là ánh sáng màu gì?
Ánh sáng trắng
Ánh sáng từ đĩa CD đến mắt ta có những màu nào?
Tùy theo phương nhìn ta có thể thấy ánh sáng đi từ đĩa CD đến mắt ta có màu này hay màu kia.
II. Phân tích một chùm sáng trắng bằng sự phản xạ trên đĩa CD:
Tiết 61: SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG
I. Phân tích một chùm sáng trắng bằng lăng kính:
1. Thí nghiệm 3:
C6:
Tại sao có thể nói thí nghiệm 3 cũng là thí nghiệm phân tích ánh sáng trắng.
Trước khi đến đĩa CD, chùm sáng là chùm sáng trắng. Sau khi phản xạ trên đĩa CD, ta thu được nhiều chùm sáng màu khác nhau đi theo các phương khác nhau.
Vậy thí nghiệm 3 cũng là thí nghiệm phân tích ánh sáng trắng.
II. Phân tích một chùm sáng trắng bằng sự phản xạ trên đĩa CD:
Tiết 61: SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG
I. Phân tích một chùm sáng trắng bằng lăng kính:
1. Thí nghiệm 3:
2. Kết luận:
Có thể phân tích một chùm sáng trắng thành những chùm sáng màu khác nhau bằng cách cho nó phản xạ trên mặt ghi của một đĩa CD.
II. Phân tích một chùm sáng trắng bằng sự phản xạ trên đĩa CD:
Tiết 61: SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG
I. Phân tích một chùm sáng trắng bằng lăng kính:
III. Kết luận chung:
Có thể có nhiều cách phân tích một chùm sáng trắng thành những chùm sáng màu khác nhau.
II. Phân tích một chùm sáng trắng bằng sự phản xạ trên đĩa CD:
Tiết 61: SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG
I. Phân tích một chùm sáng trắng bằng lăng kính:
III. Kết luận chung:
IV. Vận dụng:
C7: Có thể coi tấm lọc các tấm lọc màu như một cách phân tích ánh sáng trắng thành ánh sáng màu được không ?
Trả lời:
Có vì tấm lọc màu tách được ánh sáng màu từ chùm ánh sáng trắng
II. Phân tích một chùm sáng trắng bằng sự phản xạ trên đĩa CD:
Tiết 61: SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG
I. Phân tích một chùm sáng trắng bằng lăng kính:
III. Kết luận chung:
IV. Vận dụng:
C8: SGK
Phần nước nằm giữa mặt gương và mặt nước tạo thành một lăng kính bằng nước. Xét một dải sáng trắng hẹp phát ra từ mép của vạch đen trên trán, chiếu đến mặt nước. Dải sáng này khúc xạ vào trong nước, phản xạ trên gương, trở lại mặt nước, lại khúc xạ ra ngoài không khí và đi vào mắt người quan sát. Dải sáng này coi như đi qua lăng kính nước nói trên, nên nó bị phân tích ra thành nhiều dải sáng màu sắc như cầu vồng. Do đó khi nhìn vào phần gương ở trong nước ta sẽ không thấy vạch đen mà thấy một dải nhiều màu.
Giải thích:
II. Phân tích một chùm sáng trắng bằng sự phản xạ trên đĩa CD:
Tiết 61: SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG
I. Phân tích một chùm sáng trắng bằng lăng kính:
III. Kết luận chung:
IV. Vận dụng:
C9: Hãy nêu thêm một vài hiện tượng thực tế về sự phân tích ánh sáng trắng?
Cầu vồng
Váng dầu
Bong bóng xà phòng
Tiết 61: SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG
I. Phân tích một chùm sáng trắng bằng lăng kính:
Trong chùm sáng trắng có chứa sẵn các ánh sáng màu. Lăng kính có tác dụng tách các chùm sáng màu đó ra, cho mỗi chùm đi theo một phương.
II. Phân tích một chùm sáng trắng bằng sự phản xạ trên đĩa CD:
Có thể phân tích một chùm sáng trắng thành những chùm sáng màu khác nhau bằng cách cho nó phản xạ trên mặt ghi của một đĩa CD.
III. Kết luận chung:
Có thể có nhiều cách phân tích một chùm sáng trắng thành những chùm sáng màu khác nhau.
IV. Vận dụng:
Có thể coi tấm lọc các tấm lọc màu như một cách phân tích ánh sáng trắng thành ánh sáng màu
Trong thực tế có rất nhiều hiện tượng phân tích ánh sáng trắng như: Cầu vồng; bong bóng xà phòng, váng dầu v.v





HDVN
Học thuộc ghi nhớ - SGK
Đọc có thể em chưa biết.
Giải các BT: 53-54.6 đến 53-54.10 trang 110 - SBT
Bản thân lăng kính là một khối thủy tinh trong suốt không màu, nên nó không thể đóng vai trò như tấm lọc màu được.
Nếu lăng kính có tác dụng nhuộm màu cho chùm tia sáng thì tại sao chỗ này chỉ nhuộm màu xanh, chỗ kia chỉ nhuộm màu đỏ? Trong khi đó các vùng mà các tia sáng đi qua trong lăng kính có tính chất hoàn toàn giống nhau.
Như vậy chỉ có ý kiến thứ hai là đúng.
Giải thích C3: