Bài 53. Hoạt động thần kinh cấp cao ở người

GIÁO VIÊN THỰC HIỆN: TRẦN THỊ CẨM LỆ
ĐƠN VỊ: TRƯỜNG THCS QUANG TRUNG
LỚP: 8A
NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔ GIÁO
ĐẾN DỰ GIỜ THAO GIẢNG
1
2
3
4
5
TK
TRÒ CHƠI Ô CHỮ
1. ………………… ngăn cách thùy trán và thùy đỉnh.
R Ã N H Đ Ỉ N H
2. Bộ phận của não có chức năng điều hòa, điều khiển hoạt động của các nội quan?
T R Ụ N Ã O
4. Nằm phía sau trụ não là …………
P H Ả N X Ạ
3. Phản ứng của cơ thể trả lời các kích thích của môi trường thông qua hệ thần kinh gọi là ……
T I Ể U N Ã O
5. Tên gọi khác của tế bào thần kinh.
N Ơ R O N
Đ Ạ I N Ã O
TK. Bộ phận của não là trung tâm của các phản xạ có điều kiện.
TL
Bài 53-Tiết 55: HOẠT ĐỘNG THẦN KINH CẤP CAO Ở NGƯỜI
Sự thành lập và ức chế các phản xạ có điều kiện ở người:
Phản xạ có điều kiện (PXCĐK) ở người xuất hiện từ khi nào? Mỗi người có bao nhiêu PXCĐK trong suốt cuộc đời?
PXCĐK ở người được thành lập từ rất sớm, số lượng khác nhau ở mỗi người.Trẻ càng lớn PXCĐK càng nhiều và càng phức tạp.
Tiết 55-Bài 53: HOẠT ĐỘNG THẦN KINH CẤP CAO Ở NGƯỜI
D?c thơng tin m?c I SGK-Trang 170


Bài 53: HOẠT ĐỘNG THẦN KINH CẤP CAO Ở NGƯỜI
I. Sự thành lập và ức chế các phản xạ có điều kiện ở người:
- Mùi sữa thơm cùng với vòng tay êm nhẹ của mẹ là dấu hiệu trẻ nhận ra m?, dần dần trẻ phân biệt được người lạ với người quen.


Bài 53: HOẠT ĐỘNG THẦN KINH CẤP CAO Ở NGƯỜI
I. Sự thành lập và ức chế các phản xạ có điều kiện ở người:
- Tiếng hát ru kết hợp nhịp vỗ đều đều l�m trẻ ngủ.
+ Bú
+ Ăn cháo xay
+ Phân biệt
mẹ với bà
(hình ảnh)
+ Ngồi



+ Bú
+ Ăn cháo đặc
+ Phân biệt
mẹ với bà
(tiếng nói)
+ Đi
+ Nói
Sự hình thành PXCĐK của em bé
Mới sinh
+ Bú
+ Bú
+ Ăn Bột
+ Phân biệt
mẹ với bà
(mùi sữa)
…
Khoảng
4 tháng

Khoảng
6 tháng

Khoảng
12 tháng



Bài 53: HOẠT ĐỘNG THẦN KINH CẤP CAO Ở NGƯỜI
I. Sự thành lập và ức chế các phản xạ có điều kiện ở người:
- Những phản xạ trên có được duy trì đến khi trưởng thành không? Cĩ s? hình th�nh ph?n x? m?i khơng?
- Đa số các phản xạ trên dần dần bị ức chế và m?t d?n di.
- Như vậy: bên cạnh việc thành lập các phản xạ mới cũng xảy ra ức chế những phản xạ không còn cần thiết với đời sống.
Quan sát một số PXCĐK ở con người
B� t?p v? tay theo m?
Học sinh trồng cây
Học sinh đọc sách
Bé đánh răng
Gặp đèn đỏ dừng lại
Hút thuốc lá
Uống rượu, bia
Đội mũ bảo hiểm khi đi xe gắn máy
Trong những phản xạ có điều kiện trên tranh, theo em phản xạ nào cần được hình thành và củng cố, phản xạ nào cần được ức chế? Tại sao?


Câu 1. Lấy ví dụ trong đời sống về sự thành lập các PXCĐK và ví dụ ức chế các phản xạ cũ không còn thích hợp nữa?
Câu 2. Quá trình hình thành và ức chế PXCĐK có mối quan hệ với nhau như thế nào?
Dựa vào thông tin SGK, những hình ảnh trên, hoạt động nhóm trong 3 phút trả lời các câu hỏi sau
+ Thành lập phản xạ đội mũ bảo hiểm khi tham gia giao thông.
+Ức chế PXCĐK ngủ dậy sớm lúc 6 giờ vào kì nghỉ hè và thành lập PXCĐK mới ngủ dậy lúc 5 giờ vào năm học mới
Là hai quá trình thuận nghịch, có quan hệ mật thiết với
nhau giúp cơ thể hình thành thói quen, tập quán, nếp sống có văn hóa
Những thói quen không nên nên làm
Những thói quen nên làm


BÀI 53: HOẠT ĐỘNG THẦN KINH CẤP CAO Ở NGƯỜI
quá trình hình thành và ức chế của PXCĐK là hai quá trình thuận nghịch, có quan hệ mật thiết với nhau, là cơ sở hình thành thói quen, tập quán, nếp sống có văn hoá.
PXCĐK được hình thành ở trẻ từ khi mới sinh. Trẻ càng lớn số lượng phản xạ càng nhiều và càng phức tạp.
PXCĐK không còn thích hợp sẽ xảy ra quá trình ức chế
I) SỰ THÀNH LẬP VÀ ỨC CHẾ PHẢN XẠ CÓ ĐIỀU KIỆN
Điều kiện thành lập và ức chế PXCĐK
Giống nhau
Khác nhau
Các đặc điểm so sánh
Quá trình thành lập và ức chế PXCĐK
Ý nghĩa sự thành lập và ức chế PXCĐK
Số lượng PXCĐK
Mức độ phức tạp các PXCĐK
X
X
X
ở người nhiều hơn
Ở người cao hơn
Sự thành lập và ức chế PXCĐK ở người khác và giống động vật ở điểm nào ?
Bộ não con người tiến hoá hơn động vật thể hiện ở
Các vùng nào ?

Vùng hiểu chữ viết
Ở người tiến hoá hơn ĐV có thêm các vùng


HOẠT ĐỘNG THẦN KINH CẤP CAO Ở NGƯỜI
II) VAI TRÒ CỦA TIẾNG NÓI VÀ CHỮ VIẾT
Bài 53:
1.Tiếng nói và chữ viết cũng là tín hiệu gây ra các phản xạ có điều kiện cấp cao
Quan sát các hình sau
Em có phản xạ gì nhìn thấy, ngửi thấy hay nghe nói đến các món ăn này
Ti?t nu?c b?t
Gà quay
Quả chanh
Xoài dầm
VÌ MIẾNG ĐẤT “VÀNG” CON TRAI ĐÁNH MẸ TRỌNG THƯƠNG
Em có phản xạ gì khi đọc các thông tin trên?
PHẪN NỘ
BUỒN CƯỜI
Khi nói đến quả dưa hấu em hình dung nó như thế nào?
Da màu xanh, lõi màu đỏ ăn có vị ngọt
Vậy qua các ví dụ trên em thấy tiếng nói và chữ viết có vai trò gì ?
Tiếng nói và chữ viết giúp ta mô tả sự vật
> đọc, nghe và tưởng tượng
Tiếng nói và chữ viết cũng là tín hiệu của sự vật nhưng thuộc hệ thống tín hiệu thứ 2
> Gây ra các PXCĐK cấp cao (Vui, buồn, phẫn nộ… )


HOẠT ĐỘNG THẦN KINH CẤP CAO Ở NGƯỜI
II) VAI TRÒ CỦA TIẾNG NÓI VÀ CHỮ VIẾT
Bài 53:
1.Tiếng nói và chữ viết cũng là tín hiệu gây ra
các phản xạ có điều kiện cấp cao
Tiếng nói và chữ viết giúp ta mô tả sự vật bằng cách đọc, nghe và tưởng tượng ra
Tiếng nói và chữ viết là kết quả của quá trình học tập (mức độ từ thấp đến cao) từ đó hình thành các PXCĐK cấp cao (Vui, buồn, phẫn nộ… )
2.Tiếng nói và chữ viết là phương tiện để con
người giao tiếp trao đổi kinh nghiệm với nhau
Con người trên khắp thế giới giao lưu với nhau bằng cách nào?
Ngôn ngữ (nói và viết )
chung là tiếng Anh
Con người trao đổi với nhau những kinh nghiệm gì ? cho ví dụ
Kinh nghiệm trong cuộc sống, lao động sản xuất
học tập ->Từ đời trước cho đời sau, dân tộc này cho dân tộc khác ->Tích luỹ trở thành kho tàng quý báu của nhân loại
Truyền kinh nghiệm học tập
Truyền kinh nghiệm làm giàu
GS. Ngô Bảo Châu
Hai học sinh cấp II
Truyền kinh nghiệm trong trồng trọt, chăn nuôi
2.Tiếng nói và chữ viết là phương tiện để con người giao tiếp trao đổi kinh nghiệm với nhau
- Nhờ tiếng nói và chữ viết con người có thể trao đổi kinh nghiệm trong cuộc sống, lao động, sản xuất, học tập…
- Truyền từ đời nay sang đời khác,dân tộc này cho dân tộc khác->giúp nhân loại văn minh
HOẠT ĐỘNG THẦN KINH CẤP CAO Ở NGƯỜI
Bài 53:


Bài 53: HOẠT ĐỘNG THẦN KINH CẤP CAO Ở NGƯỜI
I. Sự thành lập và ức chế các phản xạ có điều kiện ở người:
II. Vai trò của tiếng nói và chữ viết:
III. Tư duy trừu tượng:
Rắn là loài bò sát
A!!!Rắn là động vật
Bò sát là động vật
- Rắn là động vật hay thực vật!!!!?
Vậy thì thế nào là tư duy trừu tượng?


Đọc thông tin SGK-T171
Quan sát các ví dụ sau
III) TƯ DUY TRỪU TƯỢNG
Nhờ có ngôn ngữ (tiếng nói và chữ viết) con người trừu tượng hoá các sự vật, các hiện tượng cụ thể. Từ những cái chung của sự vật, con người lại biết khái quát hóa chúng thành khái niệm được diễn đạt bằng các từ.


Con gà
Con ngựa
Con thỏ
Các con vật trên được con người gọi chung là động vật
Con ếch
Những cây này được con người gọi chung là thực vật
Ếch,cóc, ễnh ương, chẫu chàng,…
Rắn, rùa, thằn lằn, kỳ nhông,……
Thỏ, sóc, nhím, trâu, chó, mèo,…
Lưỡng cư
Bò sát
Thú
Động vật
Thực vật
Sinh vật
Nhờ có tư duy trừu tượng mà con người đã hình thành nên sơ đồ khái quát hóa như sau
Cây phượng, hoa hồng, hoa lan, cây bàng, …….


B�I 53. HOẠT ĐỘNG THẦN KINH CẤP CAO Ở NGƯỜI
? So sánh hoạt động ăn cỏ của con bò và hoạt động trồng lúa của con người?
Bò ăn cỏ
Hoạt động trồng lúa của con người
Trả lời: bò ăn cỏ là theo bản năng, trái lại hoạt động trồng lúa của con người nhằm mục đích thu hoạch lúa làm lương thực.
III) Tư duy trừu tượng
BÀI 53. HOẠT ĐỘNG THẦN KINH CẤP CAO Ở NGƯỜI
Sự thành lập và ức chế các phản xạ có điều kiện ở người:
Vai trò của tiếng nói và chữ viết
III. Tư duy trừu tượng:
Những loài động vật có khả năng tư duy trừu tượng hay không?
Tư duy trừu tượng là khả năng đặc biệt chỉ có ở người.
Cơ sở của tư duy trừu tượng là gì?
Khả năng khái quát hóa, trừu tượng hóa khi xây dựng khái niệm. ( chỉ có con người mới có khả năng khái quát hóa)


III) TƯ DUY TRỪU TƯỢNG
- Từ những thuộc tính chung của sự vật con người biết khái quát hoá thành những khái niệm được diễn đạt bằng các từ
- Khả năng khái quát hoá, trừu tượng hoá
-> Là cơ sở của tư duy trừu tượng (chỉ có ở người )
CỦNG CỐ


Tiết 55
HOẠT ĐỘNG THẦN KINH CẤP CAO Ở NGƯỜI
GHI NHỚ
Sự hình thành và ức chế các phản xạ có điều kiện ở người là hai quá trình thuận nghịch quan hệ mật thiết với nhau, là cơ sở để hình thành thói quen, tập quán, nếp sống có văn hóa.
Sự hình thành tiếng nói và chữ viết ở người cũng là kết quả của quá trình học tập, là quá trình hình thành các phản xạ có điều kiện cấp cao. Tiếng nói và chữ viết trở thành phương tiện giao tiếp giúp con người hiểu nhau, là cơ sở của tư duy.
D?c ghi nh? SGK
T171


Câu 1: “Tiếng nói và chữ viết là tín hiệu gây ra các phản xạ … cấp cao ở người”. Em hãy điền từ còn thiếu trong dấu ….
Đáp án: Có điều kiện
BÀI TẬP
Câu 2: Ở người, bên cạnh việc thành lập các phản xạ mới cũng xảy ra quá trình gì ?
Đáp án: Ức chế phản xạ
Câu 3:Phương tiện để con người giao tiếp, trao đổi kinh nghiệm với nhau là gì ?
Đáp án: Tiếng nói và chữ viết.
Câu 4: Về số lượng,thì phản xạ có điều kiện ở người so với động vật như thế nào ?
Đáp án: Nhiều hơn
Câu5: “Khả năng khái quát hóa, trừu tượng hoá là cơ sở cho tư duy trừu tượng, chỉ có riêng ở…..” Em hãy điền từ còn thiếu trong dấu…
Đápp án: Người


HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
Bài vừa học:
+ Trả lời các câu hỏi SGK.
+ Xây dựng các thói quen, tập quán, học tập tốt, nếp sống có văn hoá.
Bài sau:
Đọc trước bài “ Vệ sinh hệ thần kinh”
-Tim hiểu các chất có hại cho hệ thần kinh
Xin chân thành cảm ơn
Quý thầy cô và các em học sinh!