Bài 52. Phản xạ không điều kiện và phản xạ có điều kiện

ĐÕn dù giê m«n sinh häc líp 8A
Kiểm tra bài cũ:
Nêu khái niệm phản xạ ?

MỤC TIÊU BÀI HỌC
Phân biệt được phản xạ có điều kiện( PXCĐK và phản xạkhông điều kiện(PXKĐK)
Nêu rõ ý nghĩa của PXCĐK đối với đời sống
Trình bày quá trình hình thành các phản xạ mới và kìm hãm (hay ức chế )các phản xạ cũ, nêu rõ các điều kiện cần khi thành lập PXCĐK
PHẢN XẠ KHÔNG ĐIỀU KIỆN VÀ PHẢN XẠ CÓ ĐIỀU KIỆN
Tiết 54
Baøi 52




Phân biệt phản xạ có điều kiện và phản xạ không điều kiện
Sự hình thành phản xạ có điều kiện
1/ Hình thành phản xạ có điều kiện
2/ Ức chế phản xạ có điều kiện
III. So sánh các tính chất của phản xạ không điều kiện với phản xạ có điều kiện
TiẾT 54
Bài 52
PHẢN XẠ KHÔNG ĐIỀU KIỆN VÀ PHẢN XẠ CÓ ĐIỀU KIỆN
I. Phân biệt phản xạ có điều kiện và phản xạ không điều kiện

x
x
x
x
x
Haõy tìm theâm 2ví duï cho moãi loaïi phaûn xaï
x
TIẾT 54 BÀI 52 : PHẢN XẠ KHÔNG ĐIỀU KIỆN VÀ PHẢN XẠ CÓ ĐIỀU KIỆN
Thảo luận 3’ hoàn thành bảng sau
Trẻ sinh ra đã biết bú và nuốt sữa.
Một vài ví dụ khác
Nếu ai đã ăn xoài rồi , khi nhìn thấy hình
ảnh này thì tuyến nước bọt sẽ tiết nước bọt
PXKĐK
PXCĐK
Vaäy qua caùc ví duï treân haõy cho bieát theá naøo laø phaûn xaï khoâng ñieàu kieän vaø phaûn xaï coù ñieàu kieän?
PXCĐK
PXKĐK
Trẻ sinh ra đã biết khóc
Thấy tín hiệu , mọi người liền dừng xe trước vạch
- Phản xạ không điều kiện là phản xạ sinh ra đã có, không cần phải học tập.
Vd: thức ăn vào miệng thì tuyến nước bọt tiết nước bọt.
- Phản xạ có điều kiện là phản xạ được hình thành trong đời sống cá thể, là kết quả của quá trình học tập, rèn luyện.
Vd : Tới ngã tư, thấy tín hiệu đèn đỏ liền dừng trước vạch kẻ
I. Phân biệt phản xạ có điều kiện và phản xạ không điều kiện
TIẾT 54 BÀI 52 : PHẢN XẠ KHÔNG ĐIỀU KIỆN VÀ PHẢN XẠ CÓ ĐIỀU KIỆN
* Nhà sinh lý học thần kinh người Nga Ivan Petrovich Paplov
II. Sự hình thành phản xạ có điều kiện
1.Hình thaønh phaûn xaï coù ñieàu kieän
I. Phân biệt phản xạ có điều kiện và phản xạ không điều kiện
TIẾT 54 BÀI 52 : PHẢN XẠ KHÔNG ĐIỀU KIỆN VÀ PHẢN XẠ CÓ ĐIỀU KIỆN
Quan sát hình mô tả lại thí nghiệm của Paplop
Phản xạ định hướng với ánh đèn
Vùng thị giác ở thuỳ chẩm
Vùng ăn uống ở vỏ não
Trung khu tiết nước bọt
Phản xạ tiết nước bọt đối với thức ăn
Vùng ăn uống ở vỏ não
Trung khu tiết nước bọt
Phản xạ tiết nước bọt đối với thức ăn
Vùng ăn uống ở vỏ não
Trung khu tiết nước bọt
Bật đèn rồi cho ăn nhiều lần
Đường liên hệ tạm thời đang hình thành
Vùng thị giác
7
Đường liên hệ tạm thời
Phản xạ có điều kiện được hình thành
* Quan sát hình - trả lời câu hỏi :
1/ Điều kiện để thành lập phản xạ có điều kiện là gì ?
2/ Thực chất của phản xạ có điều kiện là gì?
- Phải có sự kết hợp giữa kích thích có điều kiện và kích thích không điều kiện.
- Quaù trình ñoù phaûi ñöôïc lặp laïi nhieàu laàn
1/ Điều kiện để thành lập phản xạ có điều kiện là gì ?
2/ Thực chất của phản xạ có điều kiện là gì?
II. Sự hình thành phản xạ có điều kiện
1.Hình thaønh phaûn xaï coù ñieàu kieän
I. Phân biệt phản xạ có điều kiện và phản xạ không điều kiện
TIẾT 54 BÀI 52 : PHẢN XẠ KHÔNG ĐIỀU KIỆN VÀ PHẢN XẠ CÓ ĐIỀU KIỆN
- Phải có sự kết hợp giữa kích thích có điều kiện và kích thích không điều kiện.
- Quaù trình ñoù phaûi ñöôïc lặp laïi nhieàu laàn.
2/ Thực chất của phản xạ có điều kiện là gì?
II. Sự hình thành phản xạ có điều kiện
1.Hình thaønh phaûn xaï coù ñieàu kieän
I. Phân biệt phản xạ có điều kiện và phản xạ không điều kiện
- Thực chất của phản xạ có điều kiện là: hình thành đường liên hệ tạm thời nối các vùng ở vỏ đại não với nhau.
TIẾT 54 BÀI 52 : PHẢN XẠ KHÔNG ĐIỀU KIỆN VÀ PHẢN XẠ CÓ ĐIỀU KIỆN
* Dựa vào thí nghiệm PapLôp các em cho thêm ví dụ về việc thành lập PXCĐK.
TIẾT 54 BÀI 52 : PHẢN XẠ KHÔNG ĐIỀU KIỆN VÀ PHẢN XẠ CÓ ĐIỀU KIỆN
Đường liên hệ tạm thời dần mất đi
Trong TN nếu ta chæ bật đèn mà không cho chó ăn nhiều lần thì hiện tượng gì sẽ xảy ra?
Trả lời : Phaûn xaï tieát nöôùc boït ñoái vôùi kích thích aùnh ñeøn seõ khoâng coøn.
2. Ức chế phản xạ có điều kiện.
II. Sự hình thành phản xạ có điều kiện
1.Hình thaønh phaûn xaï coù ñieàu kieän
I. Phân biệt phản xạ có điều kiện và phản xạ không điều kiện
2. Ức chế phản xạ có điều kiện.
Dựa vào thông tin SGK cho biết: ức chế phản xạ có điều kiện là gì?
- Phản xạ có điều kiện dễ mất đi nếu không được củng cố thường xuyên.
- Hình thành thói, quen tập quán tốt đối với đời sống con người
Ý nghĩa:
+ Giúp cơ thể thích nghi với môi trường và điều kiện sống luôn thay đổi
Ý nghĩa của việc hình thành và ức chế phản xạ có điều kiện đối với đối với đời sống con người?
TIẾT 54 BÀI 52 : PHẢN XẠ KHÔNG ĐIỀU KIỆN VÀ PHẢN XẠ CÓ ĐIỀU KIỆN
Giúp các nạn nhân nghiện (ma tuý , thuốc lá…) có thể cai nghiện được
Hình thành thói quen tốt trong học tập , lao động và bảo vệ môi trường.
Hãy lấy một ví dụ về PXCĐKvà trình bày quá trình thành lập và ức chế PXCĐK đã thành lập để thành lập một phản xạ mới?
VD:
Bền vững
Số lượng hạn chế
Hình thành trong đời sống cá thể
qua quá trình rèn luyện và học tập
Không di truyền, có tính cá thể
Trung ương thần kinh ở vỏ não
Dựa vào kiến thức đã học các em thảo luận 4’ hoàn thành các nội dung ở bảng sau:
Dựa vào kiến thức trong bảng nêu tính chất của phản xạ không điều kiện và phản xạ có điều kiện.
III. So sánh tính chất của các phản xạ không điều kiện và phản xạ có điều kiện
II. Sự hình thành phản xạ có điều kiện
I. Phân biệt phản xạ có điều kiện và phản xạ không điều kiện
TIẾT 54 BÀI 52 : PHẢN XẠ KHÔNG ĐIỀU KIỆN VÀ PHẢN XẠ CÓ ĐIỀU KIỆN
III. So sánh tính chất của các phản xạ không điều kiện và phản xạ có điều kiện
II. Sự hình thành phản xạ có điều kiện
I. Phân biệt phản xạ có điều kiện và phản xạ không điều kiện
- Tính chất :
* Dựa vào thông tin trong bảng : Hãy cho biết mối quan hệ của PXKĐK và PXCĐK
TIẾT 54 BÀI 52 : PHẢN XẠ KHÔNG ĐIỀU KIỆN VÀ PHẢN XẠ CÓ ĐIỀU KIỆN
- Mối quan hệ phản xạ có điều kiện và phản xạ không điều kiện :
III. So sánh tính chất của các phản xạ không điều kiện và phản xạ có điều kiện
II. Sự hình thành phản xạ có điều kiện
I. Phân biệt phản xạ có điều kiện và phản xạ không điều kiện
- Tính chất :(bảng 52-2 đã hoàn thành)
+ PXKĐK là cơ sở thành lập PXCĐK.
+ Phải có sự kết hợp giữa kích thích có điều kiện và kích thích không điều kiện (kích thích coù ñieàu kieän phaûi taùc ñoäng tröôùc kích thích khoâng ñieàu kieän moät thôøi gian ngaén).
TIẾT 54 BÀI 52 : PHẢN XẠ KHÔNG ĐIỀU KIỆN VÀ PHẢN XẠ CÓ ĐIỀU KIỆN
1. Cho biết các phản xạ sau thuộc loại phản xạ nào ?
A.Phản xạ bú tay ở trẻ em
B. Cá heo làm xiếc
C. B?i bay tr�n du?ng d�ng tay che mui
D. Cá heo đội bóng
(PXKÑK)
(PXCĐK)
(PXCĐK)
(PXCĐK)
2. C��u chuy�n me`o cu?a Tra?ng Quy`nh :
Nhà vua có nuôi một con mèo tam thể quý lắm, xích bằng xích vàng và cho ăn toàn những đồ cao lương ngũ vị.
Quỳnh vào chầu, trông thấy, liền tìm cách bắt trộm về, cất xích vàng đi buộc bằng xích sắt, nhốt lại. Đến bữa đợi cho con mèo thật đói, Quỳnh để hai cái đĩa, một đĩa cơm trộn thịt cá và một đĩa cơm trộn rau. Mèo nhà vua quen ăn miếng ngon chạy đến chỗ thịt cá chực ăn. Quỳnh cầm sẵn roi, hễ ăn thì đánh. Mèo đói quá, phải ăn đĩa cơm rau. Dạy như vậy được một thời gian, mèo quen dần, không bao giờ dám gì ngoài rau nữa mới thả ra. Vua mất mèo, tiếc quá, cho người đi tìm, thấy nhà Quỳnh có một con mèo tam thể giống như hệt, nghi lắm, bắt Quỳnh mang mèo vào chầu. Vua xem mèo, hỏi:
- Sao nó giống mèo của Trẫm thế? Hay khanh thấy mèo của Trẫm đẹp bắt về, nói cho thật!
- Tâu bệ hạ, bệ hạ nghi cho hạ thần bắt trộm, thật là oan, xin bệ hạ đem ra thử thì biết.
- Thử thế nào ? Nói cho Trẫm nghe.
- Muôn tâu bệ hạ, bệ hạ phú quý thì mèo ăn thịt ăn cá, còn hạ thần nghèo túng thì mèo ăn cơm trộn với đầu tôm, rau luộc. Bây giờ để hai bát cơm ấy, xem nó ăn bát nào thì biết ngay.
Vua sai làm thử. Con mèo chạy thẳng đến bát cơm rau, ăn sạch. Quỳnh nói:
- Xin bệ hạ lượng cho, người ta phú qúy thì cao lương mỹ vị, bần tiện thì cơm hẩm rau dưa. Mèo cũng vậy phải theo chủ.Rồi lạy tạ , đem mèo về.
C?ng c?
DẶN DÒ
Đọc mục “Em có biết “
Ôn tập nội dung đã học
Đọc bài : HOẠT ĐỘNG THẦN KINH CẤP CAO Ở NGƯỜI.