Bài 52. Phản xạ không điều kiện và phản xạ có điều kiện

Trường THCS Hung Di?n A
L?p 82
Nhiệt liệt chào mừng quý thầy cô!
Môn:Sinh học 8

MỤC TIÊU BÀI HỌC
Phân biệt được phản xạ có điều kiện (PXCĐK và phản xạ không điều kiện (PXKĐK)
Nêu rõ ý nghĩa của PXCĐK đối với đời sống
Trình bày quá trình hình thành các phản xạ mới và kìm hãm (hay ức chế) các phản xạ cũ, nêu rõ các điều kiện cần khi thành lập PXCĐK
PHẢN XẠ CÓ ĐIỀU KIỆN VÀ PHẢN XẠ KHÔNG ĐIỀU KIỆN
Bài 52




Phân biệt phản xạ có điều kiện và phản xạ không điều kiện
Sự hình thành phản xạ có điều kiện
1/ Hình thành phản xạ có điều kiện
2/ Ức chế phản xạ có điều kiện
III. So sánh các tính chất của phản xạ không điều kiện với phản xạ có điều kiện
PHẢN XẠ CÓ ĐIỀU KIỆN VÀ PHẢN XẠ KHÔNG ĐIỀU KIỆN
TIẾT 54
Bài 52
I. Phân biệt phản xạ có điều kiện và phản xạ không điều kiện

x
x
x
x
x
Haõy tìm theâm 2 ví duï cho moãi loaïi phaûn xaï
x
BÀI 52 PHẢN XẠ CÓ ĐIỀU KIỆN VÀ PHẢN XẠ KHÔNG ĐIỀU KIỆN
Thảo luận 3’ hoàn thành bảng sau
Trẻ sinh ra đã biết bú và nuốt sữa.
Một vài ví dụ khác
Nếu ai đã ăn xoài rồi , khi nhìn thấy hình
ảnh này thì tuyến nước bọt sẽ tiết nước bọt
PXKĐK
PXCĐK
Vaäy qua caùc ví duï treân haõy cho bieát theá naøo laø phaûn xaï khoâng ñieàu kieän vaø phaûn xaï coù ñieàu kieän?
PXCĐK
PXKĐK
Trẻ sinh ra đã biết khóc
Thấy tín hiệu , mọi người liền dừng xe trước vạch
- Phản xạ không điều kiện là phản xạ sinh ra đã có, không cần phải học tập.
Vd: thức ăn vào miệng thì tuyến nước bọt tiết nước bọt.
- Phản xạ có điều kiện là phản xạ được hình thành trong đời sống cá thể, là kết quả của quá trình học tập, rèn luyện.
Vd : Tới ngã tư, thấy tín hiệu đèn đỏ liền dừng trước vạch kẻ
BÀI 52 PHẢN XẠ CÓ ĐIỀU KIỆN VÀ PHẢN XẠ KHÔNG ĐIỀU KIỆN
I. Phân biệt phản xạ có điều kiện và phản xạ không điều kiện
* Nhà sinh lý học thần kinh người Nga Ivan Petrovich Paplov
II. Sự hình thành phản xạ có điều kiện
BÀI 52 PHẢN XẠ CÓ ĐIỀU KIỆN VÀ PHẢN XẠ KHÔNG ĐIỀU KIỆN
1.Hình thaønh phaûn xaï coù ñieàu kieän
I. Phân biệt phản xạ có điều kiện và phản xạ không điều kiện
Quan sát hình mô tả lại thí nghiệm của Paplop
Phản xạ định hướng với ánh đèn
Vùng thị giác ở thuỳ chẩm
Vùng ăn uống ở vỏ não
Trung khu tiết nước bọt
Phản xạ tiết nước bọt đối với thức ăn
Vùng ăn uống ở vỏ não
Trung khu tiết nước bọt
Phản xạ tiết nước bọt đối với thức ăn
Vùng ăn uống ở vỏ não
Trung khu tiết nước bọt
Bật đèn rồi cho ăn nhiều lần
Đường liên hệ tạm thời đang hình thành
Vùng thị giác
7
Đường liên hệ tạm thời
Phản xạ có điều kiện được hình thành
* Quan sát hình - trả lời câu hỏi :
1/ Điều kiện để thành lập phản xạ có điều kiện là gì ?
2/ Thực chất của phản xạ có điều kiện là gì?
- Phải có sự kết hợp giữa kích thích có điều kiện và kích thích không điều kiện.
- Quaù trình ñoù phaûi ñöôïc lặp laïi nhieàu laàn
?1/ Điều kiện để thành lập phản xạ có điều kiện là gì ?
?2/ Thực chất của phản xạ có điều kiện là gì?
II. Sự hình thành phản xạ có điều kiện
BÀI 52 PHẢN XẠ CÓ ĐIỀU KIỆN VÀ PHẢN XẠ KHÔNG ĐIỀU KIỆN
1.Hình thaønh phaûn xaï coù ñieàu kieän
I. Phân biệt phản xạ có điều kiện và phản xạ không điều kiện
- Thực chất của phản xạ có điều kiện là: hình thành đường liên hệ tạm thời nối các vùng ở vỏ đại não với nhau.
* Dựa vào thí nghiệm PapLôp các em cho thêm ví dụ về việc thành lập PXCĐK.
BÀI 52 PHẢN XẠ CÓ ĐIỀU KIỆN VÀ PHẢN XẠ KHÔNG ĐIỀU KIỆN
Đường liên hệ tạm thời dần mất đi
Trong TN nếu ta chæ bật đèn mà không cho chó ăn nhiều lần thì hiện tượng gì sẽ xảy ra?
Trả lời : Phaûn xaï tieát nöôùc boït ñoái vôùi kích thích aùnh ñeøn seõ khoâng coøn.
2. Ức chế phản xạ có điều kiện.
II. Sự hình thành phản xạ có điều kiện
BÀI 52 PHẢN XẠ CÓ ĐIỀU KIỆN VÀ PHẢN XẠ KHÔNG ĐIỀU KIỆN
1.Hình thaønh phaûn xaï coù ñieàu kieän
I. Phân biệt phản xạ có điều kiện và phản xạ không điều kiện
2. Ức chế phản xạ có điều kiện.
Dựa vào thông tin SGK cho biết: ức chế phản xạ có điều kiện là gì?
- Phản xạ có điều kiện dễ mất đi nếu không được củng cố thường xuyên.
- Hình thành thói, quen tập quán tốt đối với đời sống con người
Ý nghĩa:
+ Giúp cơ thể thích nghi với môi trường và điều kiện sống luôn thay đổi
Ý nghĩa của việc hình thành và ức chế phản xạ có điều kiện đối với đối với đời sống con người?
Giúp các nạn nhân nghiện (ma tuý, thuốc lá…) có thể cai nghiện được
Hình thành thói quen tốt trong học tập, lao động và bảo vệ môi trường.
Hãy lấy một ví dụ về PXCĐK và trình bày quá trình thành lập và ức chế PXCĐK đã thành lập để thành lập một phản xạ mới?
VD:
Bền vững
Số lượng hạn chế
Hình thành trong đời sống cá thể
qua quá trình rèn luyện và học tập
Không di truyền, có tính cá thể
Trung ương thần kinh ở vỏ não
Dựa vào kiến thức đã học các em thảo luận 4’ hoàn thành các nội dung ở bảng sau:
Dựa vào kiến thức trong bảng nêu tính chất của phản xạ không điều kiện và phản xạ có điều kiện.
BÀI 52 PHẢN XẠ CÓ ĐIỀU KIỆN VÀ PHẢN XẠ KHÔNG ĐIỀU KIỆN
III. So sánh tính chất của các phản xạ không điều kiện và phản xạ có điều kiện
II. Sự hình thành phản xạ có điều kiện
I. Phân biệt phản xạ có điều kiện và phản xạ không điều kiện
BÀI 52 PHẢN XẠ CÓ ĐIỀU KIỆN VÀ PHẢN XẠ KHÔNG ĐIỀU KIỆN
III. So sánh tính chất của các phản xạ không điều kiện và phản xạ có điều kiện
II. Sự hình thành phản xạ có điều kiện
I. Phân biệt phản xạ có điều kiện và phản xạ không điều kiện
- Tính chất :
* Dựa vào thông tin trong bảng : Hãy cho biết mối quan hệ của PXKĐK và PXCĐK
- Mối quan hệ phản xạ có điều kiện và phản xạ không điều kiện :
BÀI 52 PHẢN XẠ CÓ ĐIỀU KIỆN VÀ PHẢN XẠ KHÔNG ĐIỀU KIỆN
III. So sánh tính chất của các phản xạ không điều kiện và phản xạ có điều kiện
II. Sự hình thành phản xạ có điều kiện
I. Phân biệt phản xạ có điều kiện và phản xạ không điều kiện
- Tính chất:
+ PXKĐK là cơ sở thành lập PXCĐK.
+ Phải có sự kết hợp giữa kích thích có điều kiện và kích thích không điều kiện (kích thích coù ñieàu kieän phaûi taùc ñoäng tröôùc kích thích khoâng ñieàu kieän moät thôøi gian ngaén).
1. Cho biết các phản xạ sau thuộc loại phản xạ nào ?
A.Phản xạ bú tay ở trẻ em
B. Cá heo làm xiếc
C. B?i bay tr�n du?ng d�ng tay che mui
D. Cá heo đội bóng
(PXKÑK)
(PXCĐK)
(PXCĐK)
(PXCĐK)
2. N�u r� � nhia c?a s? hình th�nh v� ?c ch? PXCDK d?i v?i d?i s?ng c�c d?ng v?t v� con ngu?i ?
Đối với động vật :đảm bảo sự thích nghi với môi trường và điều kịên sống luôn thay đổi
Đối với con người : hình thành các thói quen tập quán tốt
3. Điều kiện thành lập phản xạ có điều kiện ?
Phải có sự kết hợp giữa kích thích có điều kiện và kích thích không điều kiện.
- Quá trình đó phải được lập lại nhiều lần
C?ng c?
DẶN DÒ
Đọc mục “Em có biết “
Chuẩn bị nội dung bài 53.