Bài 52. Phản xạ không điều kiện và phản xạ có điều kiện

Chào mừng quý thầy cô về dự
THAO GIẢNG
Sinh học 8
TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ TÂY VINH
Hồ Thị Lan- Trường Trung học cơ sở Tây Vinh
Khoanh tròn vào chữ cái đứng trước câu trả lời đúng:
a. Tai gồm: Tai ngoài, tai giữa và tai trong.
b. Vành tai có nhiệm vụ hướng sóng âm.
c. Không giữ vệ sinh họng có thể gây viêm khoang tai giữa.
d. Tế bào thụ cảm thính giác nằm ở màng nhĩ.
e. Cơ quan coocti nằm trên màng cơ sở.
Kiểm tra bài cũ
Phản xạ là phản ứng của cơ thể trả lời các kích
thích của môi trường thông qua hệ thần kinh
Một số quy Định
*/ Phần cần phải ghi vào vở:
- Các đề mục.
- Khi nào xuất hiện biểu tượng.
*/ Tập trung trong khi thảo luận nhóm .
*/ Cá nhân phát biểu ý kiến
Hồ Thị Lan - Trường Trung học cơ sở Tây Vinh
Đèn tín hiệu giao thông
Hồ Thị Lan - Trường Trung học cơ sở Tây Vinh
Hồ Thị Lan - Trường Trung học cơ sở Tây Vinh

Phản xạ có điều kiện và phản xạ không điều kiện
Tiết 52
Bài mới
Hồ Thị Lan - Trường Trung học cơ sở Tây Vinh
H.a H.b H.c H.d H.e


1 2 3 4 5
1 - c; 2 - d; 3 - a; 4 - e; 5 - b
Quan sát hình vẽ sau đây và ghép hành động tương ứng với câu diễn giải bên dưới:
PHảN Xạ Có ĐIềU KIệN Và PHảN Xạ KHÔNG ĐIềU KIệN
Bài 52
Những phản xạ nào là được hình thành trong đời sống?
1, 2
3, 4, 5
Những phản xạ nào là tự nhiên sinh ra đã có?
Phản
xạ
không
điều
kiện
Phản
xạ
có
điều
kiện
Quan sát những phản xạ sau và cho biết:
i. Phân biệt phản xạ có điều kiện và phản xạ không điều kiện:
Qua ví dụ trên, em hãy cho biết thế nào
là phản xạ có điều kiện, thế nào là phản
xạ không điều kiện?
- Phản xạ không điều kiện là phản xạ sinh ra đã có, không cần phải học tập.
- Phản xạ có điều kiện là phản xạ được hình thành trong đời sống cá thể, là kết quả của quá trình học tập và rèn luyện.
PHảN Xạ Có ĐIềU KIệN Và PHảN Xạ KHÔNG ĐIềU KIệN
Bài 52
Thí nghiệm
Phản xạ có điều kiện tiết nước bọt đối với ánh đèn hoặc một kích thích bất kì
1. Hình thành phản xạ có điều kiện:
II. Sự hình thành phản xạ có điều kiện:
I. Phân biệt phản xạ có điều kiện và phản xạ không điều kiện:
PHảN Xạ Có ĐIềU KIệN Và PHảN Xạ KHÔNG ĐIềU KIệN
Bài 52
Nhà sinh lí học người Nga
I.P.Paplôp
Nhà sinh lí học người Nga
I.P.Paplôp
Vùng thị giác ở thuỳ chẩm
Vùng ăn uống
ở vỏ não
Trung khu tiết nước bọt
phản xạ định hướng với ánh đèn
phản xạ tiết nước bọt đối với thức ăn
Thành lập phản xạ có điều kiện tiết nước bọt khi có ánh đèn
A.Bật đèn rồi cho chó ăn nhiều lần ánh đèn trở thành tín hiệu của ăn uống
B. Phản xạ có điều kiện tiết nước bọt với ánh đèn đã được thành lập
1. Hình thành phản xạ có điều kiện:
II. Sự hình thành phản xạ có điều kiện:
PHảN Xạ Có ĐIềU KIệN Và PHảN Xạ KHÔNG ĐIềU KIệN
Bài 52
I. Phân biệt phản xạ có điều kiện và phản xạ không điều kiện:
Bài tập: Điền từ thích hợp vào chỗ trống với các từ sau:

Điều kiện hình thành phản xạ có điều kiện:
Phải có sự kết hợp giữa kích thích ....... với kích thích .........
Quá trình kích thích đó phải ..........
có điều kiện
lặp lại nhiều lần
không điều kiện
đường liên hệ tạm thời
Thực chất của việc hình thành phản xạ ...............là sự hình thành.............nối các vùng của vỏ não lại với nhau.
có điều kiện
lặp lại nhiều lần
không điều kiện
đường liên hệ tạm thời
có điều kiện
Từ bài tập trên, em hãy cho biết: Để thành lập được phản xạ có điều kiện cần có những điều kiện gì?
1. Hình thành phản xạ có điều kiện:
II. Sự hình thành phản xạ có điều kiện:
PHảN Xạ Có ĐIềU KIệN Và PHảN Xạ KHÔNG ĐIềU KIệN
Bài 52
I. Phân biệt phản xạ có điều kiện và phản xạ không điều kiện:
Điều kiện:
-Phải có sự kết hợp giữa kích thích có điều kiện với kích thích không điều kiện.
Quá trình kích thích đó phải lặp lại nhiều lần.
Thực chất của việc thành lập phản xạ có điều kiện là gì?
- Thực chất của việc hình thành phản xạ có điều kiện là sự hình thành đường liên hệ thần kinh tạm thời nối các vùng của vỏ não lại với nhau.
Phản xạ định hướng với ánh đèn
Vùng thị giác ở thuỳ chẩm
Phản xạ định hướng với ánh đèn
Vùng thị giác ở thuỳ chẩm
Khi đèn bật sáng thì trung khu thị giác hưng phấn.
Chó quay đầu về phía ánh sáng (Phản xạ không điều kiện)
Vùng ăn uống ở vỏ não
Trung khu tiết nước bọt
Phản xạ tiết nước bọt đối với thức ăn
- Khi cho chó ăn thì trung khu điều khiển sự tiết nước bọt ở trụ não bị hưng phấn làm nước bọt tiết ra (Phản xạ không điều kiện) đồng thời trung khu ăn uống ở vỏ não cũng bị hưng phấn.
Vùng ăn uống ở vỏ não
Trung khu tiết nước bọt
Bật đèn rồi cho ăn nhiều lần
- Nếu bật đèn trong khi cho chó ăn thì trung khu ăn uống và trung khu thị giác đều bị hưng phấn và có sự khuếch tán các hưng phấn đó trong não.
Đường liên hệ tạm thời
- Nhiều lần kết hợp như vậy, vừa bật đèn vừa cho chó ăn thì sẽ thành lập được phản xạ có điều kiện "tiết nước bọt" chỉ khi bật đèn lên
Vậy nếu sau nhiều lần bật đèn lên mà không cho chó ăn thì còn hiện tượng "tiết nước bọt" khi bật đèn không? Vì sao?
Không
Do điều kiện "cho chó ăn" khi bật đèn không còn nên tín hiệu "bật đèn" trở thành vô nghĩa. Phản xạ có điều kiện này sẽ mất do ức chế tắt dần
1. Hình thành phản xạ có điều kiện:
II. Sự hình thành phản xạ có điều kiện:
I. Phân biệt phản xạ có điều kiện và phản xạ không điều kiện:
PHảN Xạ Có ĐIềU KIệN Và PHảN Xạ KHÔNG ĐIềU KIệN
Bài 52
2. ức chế phản xạ có điều kiện:
Khi không củng cố thường xuyên, phản xạ có điều kiện sẽ mất dần gọi là ức chế phản xạ có điều kiện.
Nêu ý nghĩa của sự hình thành và ức chế của phản xạ có điều kiện đối với đời sống?
*ý nghĩa:
Đảm bảo sự thích nghi với môi trường và điều kiện sống luôn thay đổi.
- Hình thành thói quen, tập quán tốt đối với con người.
Hồ Thị Lan - Trường Trung học cơ sở Tây Vinh
Dựa vào hình 52 kết hợp kiến thức về quá trình thành lập và ức chế phản xạ có điều kiện hãy lấy VD về việc thành lập ức chế phản xạ có điều kiện?
Thành lập phản xạ thức dậy học bài vào lúc 3h sáng.
Cho vật nuôi ăn và gõ mõ (gà, cá, lợn, bò.)
Thành lập phản xạ làm việc, ăn uống, nghỉ ngơi đúng giờ sẽ tạo cho ta thói quen tốt, loại bỏ những thói quen xấu.
Hồ Thị Lan - Trường Trung học cơ sở Tây Vinh
II. Sự hình thành phản xạ có điều kiện:
I. Phân biệt phản xạ có điều kiện và phản xạ không điều kiện:
PHảN Xạ Có ĐIềU KIệN Và PHảN Xạ KHÔNG ĐIềU KIệN
Bài 52
III. So sánh tính chất của phản xạ không điều kiện và phản xạ có điều kiện:
Bền vững
Số lượng hạn chế
Được hình thành trong đời sống (qua học tập, rèn luyện)
Có tính chất cá thể, không di truyền
Trung ương thần kinh chủ yếu có sự tham gia của vỏ não
?
?
?
?
?
Dựa vào sự phân tích các ví dụ nêu ở mục I và II so sánh tính chất của hai loại phản xạ sau đây (thực hiện vào Phiếu học tập)
Thảo luận nhóm:
Hoàn thành vào
Phiếu học tập
Tuy phản xạ không điều kiện và phản xạ có điều kiện có
những điểm khác nhau, song lại có liên quan chặt chẽ với nhau:
- PXKĐK là cơ sở để thành lập PXCĐK;
Phải có sự kết hợp giữa một kích thích có điều kiện với kích
thích không điều kiện (trong đó kích thích có điều kiện phải
tác động trước kích thích không điều kiện một thời gian ngắn)
II. Sự hình thành phản xạ có điều kiện:
I. Phân biệt phản xạ có điều kiện và phản xạ không điều kiện:
PHảN Xạ Có ĐIềU KIệN Và PHảN Xạ KHÔNG ĐIềU KIệN
Bài 52
III. So sánh tính chất của phản xạ không điều kiện và phản xạ có điều kiện:
Hồ Thị Lan - Trường Trung học cơ sở Tây Vinh
Bài 52
Phản xạ có điều kiện và phản xạ không điều kiện
I. Phân biệt phản xạ không điều kiện và phản xạ có điều kiện:
- Phản xạ không điều kiện là phản xạ sinh ra đã có, không cần phải học tập
- Phản xạ có điều kiện là phản xạ được hình thành trong đời sống cá thể, là kết quả của quá trình học tập, rèn luyện.
II. Sự hình thành phản xạ có điều kiện:
1. Hình thành phản xạ có điều kiện:
- Phải có sự kết hợp giữa kích thích có điều kiện và kích thích không điều kiện
- Quá trình kích thích đó phải được lặp lại nhiều lần
- Thực chất của việc hình thành phản xạ có điều kiện là sự hình thành đường



liên hệ tạm thời nối các vùng của vỏ não lại với nhau
2. ức chế phản xạ có điều kiện:
Khi không củng cố thường xuyên, phản xạ có điều kiện sẽ mất dần gọi là ức chế có điều kiện
* ý nghĩa:
- Đảm bảo sự thích nghi với môi trường và điều kiện sống luôn thay đổi
- Hình thành thói quen, tập quán tốt đối với con người
III- so sánh các tính chất của phản xạ không điều kiện với phản xạ có điều kiện:
(Xem bảng so sánh ở mục III)

===== ? =====
Xác định phản xạ có điều kiện và phản xạ
không điều kiện trong các tình huống sau:
a)
d)
đ)
c)
b)
e)
Phản xạ có điều kiện
Phản xạ không điều kiện
Phản xạ có điều kiện
Phản xạ không điều kiện
Phản xạ không điều kiện
Phản xạ có điều kiện
Câu chuyện trộm mèo của
Trạng Quỳnh
Hồ Thị Lan - Trường Trung học cơ sở Tây Vinh
Hướng dẫn về nhà
- Học thuộc bài
- Trả lời câu hỏi cuối bài trang 168-SGK
- Đọc và chuẩn bị bài 53- SGK
Hồ Thị Lan - Trường Trung học cơ sở Tây Vinh
Xin chân thành cảm ơn
thầy cô và các em học sinh
Hồ Thị Lan - Trường Trung học cơ sở Tây Vinh