Bài 52. Phản xạ không điều kiện và phản xạ có điều kiện

Nhiệt liệt chào mừng
các thầy cô giáo
đến dự giờ !
Kiểm tra bài cũ!
Phản xạ là gì? Cho ví dụ
Khi nhai tờ giấy sach trong miệng em thấy có hiện tượng gì?
Và em có hiện tượng gì khi nhìn bức ảnh sau?






* Thế nào là phản xạ có điều kiện ?
* Thế nào là phản xạ không điều kiện ?
Xác định phản xạ có điều kiện và phản xạ
không điều kiện trong các tình huống sau:
a)
d)
đ)
c)
b)
e)
Nhà sinh lí học người Nga I.P. Paplôp
Vùng thị giác ở thuỳ chẩm
Phản xạ định hướng với ánh đèn.
1. Hình thành phản xạ có điều kiện: thí nghiệm của Paplôp
Khi bật đèn, tín hiệu sáng qua mắt kích thích lên vùng thị giác ở thuỳ chẩm và chó cảm nhận được ánh sáng.
Tuyến nước bọt
Phản xạ tiết nước bọt đối với thức ăn.
1. Hình thành phản xạ có điều kiện: thí nghiệm của Paplôp
- Khi có thức ăn vào miệng, tín hiệu được truyền theo dây thần kinh đến trung khu điều khiển ở hành tuỷ hưng phấn, làm tiết nước bọt đồng thời trung khu ăn uống ở vỏ não cũng hưng phấn.
Vùng ăn uống ở vỏ não
Trung khu tiết nước bọt
1. Hình thành phản xạ có điều kiện: thí nghiệm của Paplôp
Bật đèn trước, rồi cho ăn. Lặp đi lặp lại quá trình này nhiều lần, khi đó cả vùng thị giác và vùng ăn uống đều hoạt động, đường liên hệ tạm thời đang được hình thành.
Bật đèn rồi cho ăn nhiều lần, ánh đèn sẽ trở thành tín hiệu của ăn uống.
Đang hình thành đường liên hệ tạm thời
Khi đường liên hệ tạm thời được hình thành thì phản xạ có điều kiện được thành lập.
Đường liên hệ tam thời đã được hoàn thành.
Phản xạ có điều kiện tiết nước bọt với ánh đèn đã được thiết lập.
1. Hình thành phản xạ có điều kiện: thí nghiệm của Paplôp
Tuyến nước bọt
Tuyến nước bọt
a. Thực chất:
Là sự hình thành đường liên hệ thần kinh tạm thời nối các vùng của vỏ đại não với nhau
b. Điều kiện:
- Phải có sự kết hợp giữa kích thích có điều kiện với kích thích không điều kiện
- Sự kết hợp này phải được lập đi lập lại nhiều lần
Vậy nếu sau nhiều lần bật đèn lên mà không cho chó ăn thì còn hiện tượng "tiết nước bọt" khi bật đèn không? Vì sao?
Không
Do điều kiện "cho chó ăn" khi bật đèn không còn nên tín hiệu "bật đèn" trở thành vô nghĩa. Phản xạ có điều kiện này sẽ mất do ức chế tắt dần
Khi không củng cố thường xuyên, phản xạ có điều kiện sẽ mất dần gọi là ức chế phản xạ có điều kiện.
Nêu ý nghĩa của sự hình thành và ức chế của phản xạ có điều kiện đối với đời sống?
*ý nghĩa:
Đảm bảo sự thích nghi với môi trường và điều kiện sống luôn thay đổi.
- Hình thành thói quen, tập quán tốt đối với con người.
Bền vững
Số lượng hạn chế.
Được hình thành trong đời sống (qua học tập, rèn luyện).
Có tính chất cá thể, không di truyền.
Trung ương thần kinh chủ yếu có sự tham gia của vỏ não
So sánh các tính chất của phản xạ không điều kiện với phản xạ có điều kiện
Tuy phản xạ không điều kiện và phản xạ có điều kiện có
những điểm khác nhau, song lại có liên quan chặt chẽ với nhau:
- PXKĐK là cơ sở để thành lập PXCĐK;
- Phải có sự kết hợp giữa một kích thích có điều kiện với kích
thích không điều kiện (trong đó kích thích có điều kiện phải
tác động trước kích thích không điều kiện một thời gian ngắn)
Câu chuyện: Mèo
của Trạng Quỳnh
Ý nghĩa của sự thành lập và ức chế phản xạ có điều kiện là gì ?

Lập Bản đồ tư duy của bài học
- Học bài
- Trả lời câu hỏi SGK
- Chuẩn bị bài 53
- Đọc mục “em có biết”.


HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
KÍNH CHÚC QUÝ THẦY CÔ SỨC KHOẺ
CHÚC CÁC EM HỌC GIỎI