Bài 52. Phản xạ không điều kiện và phản xạ có điều kiện

PHÒNG GD&ĐT TRẦN VĂN THỜI
TRƯỜNG THCS I SÔNG ĐỐC
KÍNH CHÀO QUÝ THẦY, CÔ GIÁO CÙNG CÁC EM HỌC SINH
GV: TRẦN VĂN THÔNG
Phản ứng của cơ thể trả lời kích thích môi trường thông qua hệ thần kinh gọi là gì?
1
2
3
4
5
6
Em hãy giảI ô chữ sau
Ả
H
P
N
X
Ạ
phản xạ có điều kiện
phản xạ không điều kiện
- Phản xạ không điều kiện là phản xạ sinh ra đã có (bẩm sinh, có tính di truyền), không cần phải học tập.
Thế nào là phản xạ không điều kiện?
Em bé khóc
Bé bú sữa mẹ
Thế nào là phản xạ có điều kiện?
- Phản xạ có điều kiện là phản xạ được hình thành trong đời sống cá thể, là kết quả của quá trình học tập rèn luyện.
Chó làm xiếc
Dừng xe khi đèn đỏ
?
?
?
?
?
?
Nhà sinh lí học người Nga I.P. Paplôp
(14/9/ 1849 – 27/2/1936)
Vùng thị giác ở thuỳ chẩm
Phản xạ định hướng với ánh đèn
1.Hỡnh th�nh ph?n x? cú di?u ki?n: Thớ nghi?m c?a PapLụp
Khi bật đèn, tín hiệu sáng qua mắt kích thích lên vùng thị giác ở thuỳ chẩm và chó cảm nhận được ánh sáng.
Tuyến nước bọt
Phản xạ tiết nước bọt đối với thức ăn
1. Hình thành phản xạ có điều kiện: thí nghiệm của Paplôp
- Khi có thức ăn vào miệng, tín hiệu được truyền theo dây thần kinh đến trung khu điều khiển ở hành tuỷ hưng phấn, làm tiết nước bọt đồng thời trung khu ăn uống ở vỏ não cũng hưng phấn.
Vùng ăn uống ở vỏ não
Trung khu tiết nước bọt
1. Hình thành phản xạ có điều kiện: thí nghiệm của Paplôp
Bật đèn trước, rồi cho ăn. Lặp đi lặp lại quá trình này nhiều lần, khi đó cả vùng thị giác và vùng ăn uống đều hoạt động, đường liên hệ tạm thời đang được hình thành.
Bật đèn rồi cho ăn nhiều lần, ánh đèn sẽ trở thành tín hiệu của ăn uống.
Đang hình thành đường liên hệ tạm thời
Khi đường liên hệ tạm thời được hình thành thì phản xạ có điều kiện được thành lập.
Đường liên hệ tam thời đã được hỡnh thành.
Phản xạ có điều kiện tiết nước bọt với ánh đèn đã được thiết lập.
1. Hình thành phản xạ có điều kiện: thí nghiệm của Paplôp
? Để thành lập phản xạ có điều kiện, thì cần những điều kiện gì?
- Phải có sự kết hợp giữa kích thích bất kì (KTCĐK) với kích thích của một phản xạ không điều kiện (KTKĐK)
- Quá trình kết hợp đó phải được lập đi lập lại nhiều lần
* Quan sát hình, thông tin SGK - trả lời câu hỏi :
? Bản chất của quá trình hình thành phản xạ có điều kiện?
- B?n ch?t: Hình th�nh du?ng li�n h? t?m th?i n?i c�c v�ng ? v? d?i n�o v?i nhau.
* Dựa vào thí nghiệm PapLôp các em cho thêm ví dụ về việc thành lập phản xạ có điều kiện.
Đường liên hệ tạm thời dần mất đi
Trong thí nghiệm trên, nếu chỉ bật đèn mà không cho chó ăn nhiều lần thì hiện tượng gì sẽ xảy ra? Tại sao?
Lượng nước bọt tiết ra ít dần, cuối cùng ngừng tiết. Hiện tượng này gọi là ức chế tắt dần. Do không được củng cố nên đường liên hệ tạm thời dần dần bị mất.
Vậy ức chế phản xạ có điều kiện là gì? Nó có ý nghĩa như thế nào đối với cơ thể?
- Phản xạ có điều kiện dễ mất đi nếu không được củng cố thường xuyên.
+ Đảm bảo cơ thể thích nghi với môi trường và điều kiện sống mới.
+ Hình thành các thói quen tập quán tốt
- Ý nghĩa:
Giúp các nạn nhân nghiện (ma tuý , thuốc lá…) có thể cai nghiện được
Hình thành thói quen tốt trong học tập , lao động và bảo vệ môi trường.
Bảng 52-2. So sánh tính chất của PXCĐK và PXKĐK
Được hình thành trong đời sống cá thể qua học tập, rèn luyện
Bền vững
Không di truyền, có tính chất cá thể
Số lượng hạn chế
Trung ương thần kinh nằm ở vỏ não
- Hãy cho biết phản xạ có điều kiện và phản xạ không điều kiện có mối quan hệ với nhau như thế nào?
Mối quan hệ :
+ Phản xạ KĐK là cơ sở để thành lập phản xạ CĐK.
+ Phải có sự kết hợp giữa một kích thích có điều kiện với một kích thích không điều kiện.


1. Em cho biết các phản xạ sau thuộc loại phản xạ nào ?
A.Phản xạ bú tay ở trẻ em
B. Cá heo làm xiếc
C. Cho Cá ăn – Ao Cá Bác Hồ
D. Cá heo đội bóng
(PXCÑK)
(PXCĐK)
(PXCĐK)
(PXCĐK)
Dặn dò:
Học bài trong vở, trả lời các câu hỏi SGK.
Xem trước bài 53 “ Hoạt động thần kinh cấp cao ở người”.
Tìm các tư liệu có liên quan đến hoạt động thần kinh cấp cao.
Xin Kính Chúc Quý thầy cô giáo
và các em học sinh mạnh khoẻ
Hạnh phúc & thành đạt