Bài 52. Phản xạ không điều kiện và phản xạ có điều kiện

Phản xạ không điều kiện & Phản xạ có điều kiện
? Một em bé mới sinh có những phản xạ nào?
 Phản xạ không điều kiện
Tiết 54 Baøi 52

PHẢN XẠ KHÔNG ĐIỀU KIỆN VÀ PHẢN XẠ CÓ ĐIỀU KIỆN.
Quan sát bảng 52.1 SGK hãy chỉ ra đâu là phản xạ không điều kiện , đâu là có điều kiện ?
Quan sát bảng 52.1 SGK hãy chỉ ra đâu là phản xạ không điều kiện , đâu là có điều kiện ?






* Phản xạ không điều kiện (PXKĐK) là phản xạ sinh ra đã có, không cần phải học tập.
* Phản xạ có điều kiện (PXCĐK) là phản xạ được hình thành trong đời sống cá thể , là kết quả của quá trình học tập, rèn luyện.
1. Hình thành PXCĐK:
Nhà sinh lý học thần kinh người Nga Ivan Petrovich Paplov _ người sáng lập ra lí thuyết hoạt động thần kinh cấp cao .Ông là người đầu tiên nghiên cứu não bộ bằng các phương pháp thực nghiệm khách quan , là người đưa ra nhận định :”Mọi hoạt động hành vi đều là các phản xạ”
PAVLOV
Vùng thị giác ở thùy chẩm
Vùng ăn uống ở vỏ não
Trung khu tiết nước bọt
Đường dây liên hệ tạm thời
Vùng thị giác ở thuỳ chẩm
Phản xạ định hướng với ánh đèn.
Thí nghiệm của Paplôp
Khi bật đèn, tín hiệu sáng qua mắt kích thích lên vùng thị giác ở thuỳ chẩm và chó cảm nhận được ánh sáng.
Tuyến nước bọt
Phản xạ tiết nước bọt đối với thức ăn.
Thí nghiệm của Paplôp
- Khi có thức ăn vào miệng, tín hiệu được truyền theo dây thần kinh đến trung khu điều khiển ở hành tuỷ hưng phấn, làm tiết nước bọt đồng thời trung khu ăn uống ở vỏ não cũng hưng phấn.
Vùng ăn uống ở vỏ não
Trung khu tiết nước bọt
Thí nghiệm của Paplôp
Bật đèn trước, rồi cho ăn. Lặp đi lặp lại quá trình này nhiều lần, khi đó cả vùng thị giác và vùng ăn uống đều hoạt động, đường liên hệ tạm thời đang được hình thành.
Bật đèn rồi cho ăn nhiều lần, ánh đèn sẽ trở thành tín hiệu của ăn uống.
Đang hinh thành đường liên hệ tạm thời
Khi đường liên hệ tạm thời được hình thành thi phản xạ có điều kiện được thành lập.
Đường liên hệ tam thời đã được hoàn thành.
Phản xạ có điều kiện tiết nước bọt với ánh đèn đã được thiết lập.
Thí nghiệm của Paplôp
Điều kiện
- Phải có sự kết hợp giữa kích thích có điều kiện
và kích thích không điều kiện
-Quá trình kết hợp phải được lặp lại nhiều lần
Bản chất
Bản chất là sự hình thành đường liên hệ tạm thời nối các vùng vỏ đại não
Đường liên hệ tạm thời dần mất đi
Trong thí nghiệm trên, nếu chỉ bật đèn mà không cho chó ăn nhiều lần thì hiện tượng gì sẽ xảy ra? Tại sao?
Lượng nước bọt tiết ra ít dần, cuối cùng ngừng tiết. Hiện tượng này gọi là ức chế tắt dần.Do không được củng cố nên đường liên hệ tạm thời dần dần bị mất.
- Phản xạ có điều kiện dễ mất đi nếu không được củng cố thường xuyên.
-Ý nghĩa:
+ Đảm bảo cơ thể thích nghi với môi trường và điều kiện sống luôn thay đổi
+ Hình thành các thói quen tập quán tốt
Giúp các nạn nhân nghiện (ma tuý , thuốc lá…) có thể cai nghiện được
Hình thành thói quen tốt trong học tập , lao động và bảo vệ môi trường.
3- Bền vững.
2- Được hình thành trong đời sống, qua học tập, rèn luyện.
4- Có tính chất cá thể, không di truyền.
5- Số lượng hạn chế
7- Trung ương TK chủ yếu có sự tham gia của vỏ não
Mối quan hệ :
+ Phản xạ KĐK là cơ sở để thành lập phản xạ CĐK
+ Phải có sự kết hợp giữa một kích thích có điều kiện với một kích thích không điều kiện ( Trong đó kích thích có điều kiện phải tác động trước kích thích không điều kiện một thời gian ngắn)


Dặn dò
Học bài trong vở, trả lời các câu hỏi SGK.
Xem trước bài 53 “ Hoạt động thần kinh cấp cao ở người”.
Tìm các tư liệu có liên quan đến hoạt động thần kinh cấp cao.