Bài 51. Cơ quan phân tích thính giác

BÀI GIẢNG SINH 8
GVHD: CÔ NGUYỄN THỊ DIỆP MINH
SINH VIÊN: NGUYỄN THÀNH HUY
LỚP: 30 SINH-HÓA
TRƯỜNG: CAO ĐẲNG SƯ PHẠM KIÊN GIANG
Nhờ đâu mà chúng ta nghe được âm thanh từ mọi thứ xung quanh chúng ta?Tại sao ta có thể phân biệt được âm thanh trầm bổng,to nhỏ khác nhau.Chúng ta nghe được âm thanh là do tai,tai có cấu tạo như thế nào mà nhận được âm thanh.Hôm nay thầy trò chúng ta cùng tìm hiểu cấu tạo và chức năng của tai
Vùng thính giác ở thùy thái dương
Dây thần kinh thính giác
(dây não VIII)
Tế bào thụ cảm thính giác (cơ quan Coocti)
BÀI 51 : CƠ QUAN PHÂN TÍCH THÍNH GIÁC
Cơ quan phân tích thính giác gồm những bộ phận nào?
Đáp án:
+ Các tế bào thụ cảm thính giác (cơ quan Coocti ở tai)
+ Dây thần kinh thính giác (dây não số VIII)
+ Vùng thính giác (thuỳ thái dương)
Nghiên cứu thông tin đầu bài và quan sát hình trả lời câu hỏi sau
Bài 51: cơ quan phân tích th�NH giác






I - Cấu tạo của tai:

TẾ BÀO THỤ
CẢM THÍNH
GIÁC
(cơ quan Coocti)

VÙNG THÍNH GIÁC
Ở THÙY THÁI DƯƠNG
Dõy th?n kinh thớnh giỏc
Dây não VIII
Vành tai
ống bán khuyên
Dây thần kinh số VIII
ốc tai
Vòi nhĩ
Màng nhĩ
ống tai
H51.1 -Cấu tạo của tai
Tai ngoài
Tai giữa
Tai trong
Chuỗi xương tai
Một em lên giới thiệu hình 51-1 Cấu tạo của tai cho các bạn biết nào?
Tai được chia ra: tai ngoài, tai giữa và tai trong
- Tai ngoài gồm.(1)...có nhiệm vụ hứng sóng âm,..(2)...hướng sóng âm. Tai ngoài giới hạn với tai giữa bởi..(3).. ...( có đường kính khoảng 1 cm)
- Tai giữa là một khoang xương, trong đó có ..(4).......bao gồm xương búa, xương đe và xương bàn đạp khớp với nhau. Xương búa được gắn vào màng nhĩ, xương bàn đạp áp vào một màng giới hạn tai giữa với tai trong( gọi là màng cửa bầu dục- có diên tích nhỏ hơn màng nhĩ 18 - 20 lần). Khoang tai giữa thông với hầu nhờ có vòi nhĩ nên đảm bảo áp suất hai bên màng nhĩ được cân bằng.

Hãy quan sát H 51.1 kết hợp nghiên cứu thông tin ở trang 162 để hoàn chỉnh thông tin sau.
Vành tai
ống bán khuyên
Dây thần kinh số VIII
ốc tai
Vòi nhĩ
Màng nhĩ
ống tai
Tai ngoài
Tai giữa
Tai trong
Chuỗi xương tai
- Tai ngoài gồm ..(1)...có nhiệm vụ hứng sóng âm, ..(2)... hướng sóng âm. Tai ngoài giới hạn với tai giữa bởi ..(3)... (có đường kính khoảng 1 cm)
vành tai
ống tai
màng nhĩ
Vành tai
ống bán khuyên
Dây thần kinh số VIII
ốc tai
Vòi nhĩ
Màng nhĩ
ống tai
Tai ngoài
Tai giữa
Tai trong
Chuỗi xương tai
- Tai giữa là một khoang xương, trong đó có ....(4).....bao gồm xương búa, xương đe và xương bàn đạp khớp với nhau. Xương búa được gắn vào màng nhĩ, xương bàn đạp áp vào một
Chuỗi xương tai
màng giới hạn tai giữa với tai trong (gọi là màng cửa bầu dục- có diên tích nhỏ hơn màng nhĩ 18 - 20 lần). Khoang tai giữa thông với hầu nhờ có vòi nhĩ nên đảm bảo áp suất hai bên màng nhĩ được cân bằng.
Từ kết quả mục V kết hợp H51.2 và thông tin trong SGK th?o lu?n nhúm d? hoàn thành nội dung bảng sau:
Vành tai
ống tai
Màng nhĩ
Hứng sóng âm
Hướng sóng âm
Khu?ch d?i õm
Chuỗi xương tai
Vòi nhĩ
Truyền sóng âm
Thông với hầu, cân bằng áp suất hai bên màng nhĩ
Bài 51:
CƠ QUAN PHÂN TÍCH THÍNH GIÁC
I.Cấu tạo của tai: gồm 3 phần
Tai ngoài
+ Vành tai: Hứng sóng âm
+ Ống tai: Hướng sóng âm
+ Màng nhĩ: Khuếch đại âm
- Tai giữa
+ Chuoãi xương tai: Truyền sóng âm
+ Vòi nhĩ: Cân bằng áp suất hai bên màng nhĩ
Một em đọc đoạn thông tin này cho thầy?
Tai trong gồm 2 bộ phận:
B? ph?n ti?n dỡnh v� cỏc ?ng bỏn khuyờn thu nh?n cỏc thụng tin v? v? trớ v� s? chuy?n d?ng c?a co th? trong khụng
?c tai thu nh?n cỏc kớch thớch c?a súng õm. ?c tai bao g?m ?c tai xuong, trong cú ?c tai m�ng.
?c tai m�ng l� m?t m�ng ch?y su?t d?c ?c tai xuong v� cu?n quanh tr? ?c hai vũng ru?i, g?m m�ng ti?n dỡnh ? phớa trờn, m�ng co s? ? phớa du?i v� m�ng bờn ỏp sỏt v�o vỏch xuong c?a ?c tai xuong. M�ng co s? cú kho?ng 24000 s?i liờn k?t d�i ng?n khỏc nhau : d�i ? d?nh ?c v� ng?n d?n khi xu?ng mi?ng ?c. Chỳng chang ngang t? tr? ?c sang d?nh ?c .
Trờn m�ng co s? cú co quan Coocti, trong dú cú cỏc t? b�o th? c?m thớnh giỏc.

Màng che phủ
Cơ quan Coocti
PHÂN TÍCH CẤU TẠO CỦA ỐC TAI
Vành tai
ống tai
Màng nhĩ
Vòi nhĩ
Chuỗi xương tai
ống bán khuyên
Dây thần kinh số VIII
Ốc tai
Sơ đồ màng cơ sở với 24.000 sợi liên kết chằng ngang
Bài 51:
CƠ QUAN PHÂN TÍCH THÍNH GIÁC
I.Cấu tạo của tai:
- Tai trong
+ Bộ phận tiền đình và các ống bán khuyên:Thu nhận thông tin về vị trí và sự chuyển động của cơ thể trong không gian
+ Ốc tai: Thu nhận kích thích sóng âm
II - Ch?c nang thu nh?n súng õm
Vành tai
ống tai
Màng nhĩ
Vòi nhĩ
Chuỗi xương tai
ống bán khuyên
Dây thần kinh số VIII
ốc tai
Tai ngoài
Tai giữa
Tai trong
Hình 51-1. Cấu tạo của tai
? Hãy sắp xếp thành phần của tai theo thứ tự thu nhận kích thích sóng âm:
Ống tai
Vành tai
Nội dịch
Ngoại dịch
Chuỗi xương tai
Màng nhĩ
Tế bào thụ cảm thính giác ở cơ quan Coocti
Thành phần cấu tạo
Thứ tự thu nhận kích thích
Quá trình thu nhận kích thích sóng âm của tai
Bài 51:
CƠ QUAN PHÂN TÍCH THÍNH GIÁC
II.Chức năng thu nhận sóng âm
Sóng âm vào tai
Màng nhĩ
Chuỗi xương tai
Cửa bầu
Chuyển động ngoại dịch rồi nội dịch
Rung màng cơ sở
Kích thích cơ quan Coocti
xuất hiện xung thần kinh
Vùng thính giác
(phân tích âm thanh)
ở thùy thái dương
Quá trình thu nhận kích thích sóng âm của tai diễn ra như thế nào?
Bài 51:
CƠ QUAN PHÂN TÍCH THÍNH GIÁC
III. Vệ sinh tai
Để tai hoạt động tốt cần có các biện pháp vệ sinh và bảo vệ tai như thế nào?
Giữ vệ sinh tai
Bảo vệ tai:
+ Không dùng vật sắc nhọn ngoáy tai
+ Giữ vệ sinh tai mũi họng để phòng bệnh cho tai
+ Có biện pháp chống, giảm tiếng ồn
Vì sao khi bị viêm họng thì có thể bị viêm tai giữa?
Vì tai giữa và họng thông với nhau qua vòi nhĩ, khi bị viêm họng thì có thể bị viêm tai giữa.
Tai ngoài
Tai giữa
Tai trong
Cấu tạo của tai gồm
Màng nhĩ
ống tai
Vành tai
Bộ phận tiền đình và các ống bán khuyên
Chuỗi xương tai
Vòi nhĩ
ốc tai
Hứng sóng âm
Hướng sóng âm
Truyền sóng âm
Khuếch đại âm thanh
Cân bằng áp suất
Thu nhận thông tin
Thu nhận kích thích
Sóng âm vào tai
Màng nhĩ
Chuỗi xương tai
Cửa bầu
Chuyển động ngoại dịch rồi nội dịch
Rung màng cơ sở
Kích thích cơ quan Coocti
xuất hiện xung thần kinh
Vùng thính giác
(phân tích âm thanh)
ở thùy thái dương
Quá trình thu nhận kích thích sóng âm vào tai:
Có thể em chưa biết?
- Khi mu?n nghe rõ hon ngu?i ta thu?ng d?t b�n tay khum l?i, sát v�o v�nh tai v� hướng tai v? phía ngu?n âm
- Gi? vệ sinh để tránh viêm tai đặc biệt khi bấm lỗ tai...
- Hạn chế dùng thuốc kháng sinh (dùng nhiều có thể gây ù tai, điếc tai)
- Các biện pháp chống và giảm tiếng ồn: phủ chất xốp v lên trần nhà, làm tường nhà sần sùi, treo rèm nhung trong nhà phòng hát karaoke, trồng nhiều cây xanh.
- Nếu có vật lạ chui vào tai, hoặc bị thối tai phải đến bác sĩ để được xử lí kịp thời.
- Treo biển báo "cấm bóp còi xe" tại nhưng nơi như trường học bệnh viện.
Câu 1 Trong khi tắm, gội hoặc bơi lội nếu lỡ bị nước bắn vào tai thỡ em sẽ làm sao để cho nước trong tai ra hết, tránh viêm tai?
Câu 2 Vỡ sao bơi trong nước lại không nghe thấy tiếng gọi của người trên bờ ?
-Vỡ cấu tạo tai người chủ yếu thích nghi với các âm thanh truyền trong không khí. Vỡ thế khi truyền theo phương thức khác thỡ tai không nghe được. Khi ta bơi trong nước ,âm thanh truyền từ không khí khi truyền vào nước một phần bị hấp thụ, bị phản xạ, bị nhiễu,súng õm khụng d?n truy?n d?n tai du?c, ?nh hu?ng d?n d? rung c?a m�ng nhi .đến mức độ như bị ngan cách hoàn toàn với bên ngoài.Vỡ v?y khi boi trong nu?c ta khụng nghe th?y ti?ng g?i c?a ngu?i trờn b?.
-Cần phải nghiêng tai bị nước vào hướng xuống đất, nhảy mạnh cho nước trong tai vang ra ngoài, sau đó dùng bông ngoáy tai để thấm hết nước ra.
- Tai người nghe được các âm thanh trong giới hạn khoảng 20 – 20 000 Hz, nhưng tai cừu có thể nghe được âm có tần số dưới 20 Hz, trong khi dơi và cá heo lại có thể nghe được siêu âm với tần số 100 000 Hz. Chó có thể nghe được những âm thanh mà người không nghe thấy.
Tổng số tế bào thụ cảm thính giác ở tai người khoảng 23 500 tế bào thính giác, được chia làm 5 dãy chạy dọc trên màng cơ sở. 4 dãy ngoài mỗi dãy có khoảng 5000 tế bào và 1 dãy có khoảng 3500 tế bào.
Các tế bào ở dãy ngoài có ngưỡng kích thích thấp so với các dãy trong. Chính vì vậy mà ta có thể nghe được âm to (mạnh), nhỏ (yếu) khác nhau.
Em có biết?
Bài 51 : cơ quan phân tích th�NH giác
Dặn dò:
Về nhà học bài trả lời tất cả các câu hỏi (SGK) bài 51
2. Soạn bài theo các câu hỏi Bài 52.
PHẢN XẠ KHÔNG ĐIỀU KIỆN
VÀ PHẢN XẠ CÓ ĐIỀU KIỆN