Bài 51. Bài tập quang hình học

Bài 1: Về hiện tượng khúc xạ ánh sáng
Không khí
Nước
Một bình hình trụ tròn có chiều cao 8cm và đường kính 20cm. Một học sinh đặt mắt nhìn vào trong bình sao cho thành bình vừa vặn che khuất hết đáy (hình bên). Khi đổ nước vào xấp xỉ ¾ bình thì bạn đó vừa vặn nhìn thấy tâm O của đáy.
Hãy vẽ tia sáng từ tâm O của đáy bình truyền đến mắt.
Bài1: Về hiện tượng khúc xạ ánh sáng
Vậy nhờ hiện tượng khúc xạ ánh sáng xảy ra khi tia sáng truyền từ nước sang không khí mà mắt ta nhìn thấy tâm O.
Bài1: Về hiện tượng khúc xạ ánh sáng
Bài tập :
Một người nhỡn vào bể nước theo phương IM (hỡnh 51.1) thỡ thấy ảnh của một điểm O trên đáy bể . Diểm O có thể nằm ở đâu?
A . Trên đoạn AN.
B . Trên đoạn NH.
C . Tại điểm N.
D . Tại điểm H.
B.
Muốn dựng ảnh A’B’ của AB vuông góc với trục chính của thấu kính hội tụ ta dựng ảnh B’ của điểm B qua thấu kính bằng cách dùng 2 trong 3 tia sáng đặc biệt (tia tới song song với trục chính thì tia ló qua tiêu điểm, tia tới đến quang tâm thì tia ló tiếp tục truyền thẳng theo phương của tia tới, tia tới qua tiêu điểm thì tia ló song song với trục chính). Giao của các tia ló là ảnh B’. Từ B’ hạ vuông góc với trục chính của thấu kính, cắt trục chính tại A’, A’ là ảnh của điểm A => ta được ảnh A’B’.
Một vật sáng AB có dạng mũi tên được đặt vuông góc với trục chính của 1 thấu kính hội tụ, cách thấu kính 16cm, A’ nằm trên trục chính. Thấu kính có tiêu cự 12cm.
Hãy vẽ ảnh của vật AB theo đúng tỉ lệ
Hãy đo chiều cao của ảnh và của vật trên hình vẽ và tính xem ảnh cao gấp bao nhiêu lần vật.
BÀI 2:
Về việc dựng ảnh của 1 vật sáng AB qua thấu kính hội tụ.
B’
A
A’
Ta có ▲OAB ~ ▲OA’B’ =>
hay
Ta lại có ▲BB’I ~ ▲OB’F =>
I
Ta có ▲OAB ~ ▲OA’B’ =>
hay
Ta lại có ▲BB’I ~ ▲OB’F’ =>
Ta có ▲OAB ~ ▲OA’B’ =>
hay
Ta lại có ▲BB’I ~ ▲OB’F’ =>
Kết luận: Với bài toán tính một trong các giá trị d, d’, h, h’, f ta phải đưa được mối liên hệ giữa các giá trị trên bằng cách xét các cặp tam giác đồng dạng phù hợp.
Ta có ▲OAB ~ ▲OA’B’ =>
hay
Ta lại có ▲BB’I ~ ▲OB’F =>
Cho ảnh và vật, trục chính, xác định loại thấu kính, vị trí thấu kính và 2 tiêu điểm F, F’.
F
F’
O
Phương pháp làm: - Xác định đường đi của 3 tia sáng đặc biệt
- Xác định đặc điểm ảnh tạo bởi 2 loại thấu kính
BÀI 3:
Về tật cận thị.
Hòa bị cận thị có điểm cực viễn Cv nằm cách mắt 40cm. Bình cũng bị cận thị có điểm cực viễn Cv nằm cách mắt 60cm.
a. Ai cận thị nặng hơn?
b. Hòa và Bình đều phải đeo kính để khắc phục tật cận thị. Kính được đeo sát mắt. Đó là thấu kính loại gì? Kính của ai có tiêu cự ngắn hơn?
F
F
Chùm tia sáng
phát ra từ vật ở rất xa
Chùm tia sáng
phát ra từ vật ở rất xa
Cv
Phương pháp làm: - Xác định đặc điểm mắt cận, mắt lão.
- Xác định đặc điểm kính cận phù hợp F ≡ Cv
- Xác định khoảng nhìn rõ của mắt.
Hoà
Bình
Bài tập :
Một người cận thị phải đeo kính có tiêu cự 75 cm mới nhỡn thấy được vật ở xa vô cùng. Hỏi khi không đeo kính, người ấy mới nhỡn rõ được vật xa nhất cách mắt bao nhiêu ?
иp ¸n :
Vì kÝnh cËn phï hîp ph¶i cã tiªu ®iÓm F ≡ Cv . VËy ®iÓm cùc viÔn c¸ch m¾t 75 cm. VËy khi kh«ng ®eo kÝnh ng­êi Êy cã thÓ nhìn râ những vËt ë xa nhÊt c¸ch m¾t 75 cm.
BÀI TẬP BỔ SUNG
Hãy ghép mỗi phần a, b, c, d với một phần thích hợp 1, 2, 3, 4 để được câu có nội dung đúng
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
Làm hết bài tập trong sách bài tập.
Tìm hiểu một số hiện tượng thực tế liên quan đến hiện tượng khúc xạ ánh sáng và những ứng dụng, hiện tượng liên quan đến thấu kính hội tụ và thấu kính phân kì. Với tật cận thị và viễn thị.
Xem trước bài 52: Ánh sáng trắng và ánh sáng màu.