Bài 50. Hệ sinh thái

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ GIÁO
CÙNG TẬP THỂ HỌC SINH LỚP 9B
TIẾT 52 – BÀI 50:
HỆ SINH THÁI
Giáo viên: Nguyễn Hải Hà
TRƯỜNG THCS Hoàn Sơn
TỔ: TỰ NHIÊN
MÔN: SINH HỌC 9
CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ ĐẾN DỰ GIỜ
KIỂM TRA BÀI CŨ
?
Thế nào là một quần xã sinh vật? Lấy ví dụ?
Quần xã sinh vật là tập hợp nhiều quần thể sinh vật
thuộc các loài khác nhau, cùng sống trong một không
gian xác định, chúng có mối quan hệ gắn bó với nhau
như một thể thống nhất, có cấu trúc tương đối ổn định.
Các sinh vật thích nghi với môi trường sống của chúng
Ví dụ: Quần xã rừng ngập mặn.
Quần xã đồng ruộng, . . .









Môi trường sống
QXSV
QTSV(n)
QTSV1
QTSV2
Là đơn
vị sinh
học gì ?
BÀI 50: HỆ SINH THÁI
I/ Thế nào là một hệ sinh thái?
QuÇn thÓ A
hÖ sinh
th¸i
C¸ thÓ
QuÇn thÓ
sinh vËt
QuÇn x·
sinh vËt
+ Khu vùc
sèng
QuÇn thÓ C
QuÇn thÓ B
quần xã sinh vật
khu vực sống
HÖ sinh th¸i n«ng nghiÖp
1. Những thành phần vô sinh và hữu sinh có thể có trong hệ sinh thái rừng?
2. Lá và cành cây mục là thức ăn của những sinh vật nào?
3. Cây rừng có ý nghĩa như thế nào đối với đời sống động vật rừng?
4. Động vật rừng có ảnh hưởng như thế nào đối với thực vật?
5. Nếu như rừng bị cháy mất hầu hết các cây gỗ lớn, nhỏ và cỏ thì điều gì sẽ xảy ra đối với các loài động vật?
THẢO LUẬN NHÓM
Nhãm 1: Trả lời ý 1, 2
Nhãm II: Trả lời ý 3, 4
Nhãm III: Trả lời ý 5
- Thành phần vô sinh: Đất, đá, nước, không khí…
- Thành phần hữu sinh: cây cỏ, địa y, hươu, hổ…
- Lá và cành cây mục là thức ăn của vi sinh vật, giun đất, mối…
1. Những thành phần vô sinh và hữu sinh có thể có trong hệ sinh thái rừng?
2. Lá và cành cây mục là thức ăn của những sinh vật nào?
3. Cây rừng có ý nghĩa như thế nào đối với đời sống động vật rừng?
4. Động vật rừng có ảnh hưởng như thế nào đối với thực vật?
- Cây rừng có ý nghĩa đối với đời sống động vật: Cây rừng cung cấp thức ăn, nơi ở, nơi sinh sản, khí hậu ôn hòa cho động vật sinh sống.
-Nếu rừng bị cháy: Động vật mất nơi ở, mất nguồn thức ăn, nguồn nước, khí hậu khô cạn…Nhiều loài động vật nhất là các loài ưa ẩm sẽ bị chết hoặc bỏ đi nơi khác
5. Nếu như rừng bị cháy mất hầu hết các cây gỗ lớn, nhỏ và cỏ thì điều gì sẽ xảy ra đối với các loài động vật? Tại sao?
- Động vật có ảnh hưởng tới thực vật: Động vật ăn thực vật nhưng đồng thời cũng góp phần thụ phấn và phát tán cho thực vật phân bón cho thực vật.
Câu 1: Những thành phần vô sinh và hữu sinh có thể có trong hệ sinh thái rừng.
Câu 2: Thực vật rừng dinh dưỡng như thế nào?
Câu 3: Cây rừng có ý nghĩa như thế nào đối với đời sống động vật rừng?
Câu 4: Động vật rừng có ảnh hưởng như thế nào tới thực vật?
Câu 5: Lá, cành cây mục và xác động vật là thức ăn của những sinh vật nào?
Câu 6: Nếu như rừng bị cháy mất hầu hết các cây gỗ lớn, nhỏ và cỏ thì điều gì sẽ xảy ra đối với các loài động vật?
Thảo luận nhóm : 3 phút
- Thành phần vô sinh: đất, đá, mùn hữu cơ, lá rụng…
-Thành phần hữu sinh:
+Thực vật: cây cỏ, cây gỗ +Động vật: sâu, hươu, chuột , cầy, bọ ngựa, hổ, rắn, giun +Địa y, nấm, vi sinh vật…
Hệ sinh thái rừng nhiệt đới
Vô sinh
Hữu sinh
Thực vật
Nấm, vsv,..
Động vật
Hệ sinh thái rừng nhiệt đới
Vô sinh
Hữu sinh
Thực vật
Nấm, vsv,..
Động vật
Môi trường sống (sinh cảnh)
- Thực vật hút nước, muối khoáng từ đất, tự tổng hợp các chất hữu cơ nhờ ánh sáng, CO2, nước qua quang hợp.
Hệ sinh thái rừng nhiệt đới
Vô sinh
Hữu sinh
Thực vật
Nấm, vsv,..
Động vật
Môi trường sống (sinh cảnh)
- Cây rừng cung cấp thức ăn, nơi trú ẩn, nơi sinh sản, khí hậu ôn hoà cho động vật sinh sống…
Hệ sinh thái rừng nhiệt đới
Vô sinh
Hữu sinh
Thực vật
Nấm, vsv,..
Động vật
Môi trường sống (sinh cảnh)
Động vật ăn thực vật nhưng đồng thời cũng góp phần thụ phấn và phát tán cho thực vật, làm phân bón cho thực vật.
Vô sinh
Hữu sinh
Vô sinh
Thực vật
Hữu sinh
Vô sinh
Động vật
Thực vật
Hữu sinh
Vô sinh
Nấm, vsv,..
Động vật
Thực vật
Hữu sinh
Vô sinh
Hữu sinh
Vô sinh
Thực vật
Hữu sinh
Vô sinh
Động vật
Thực vật
Hữu sinh
Vô sinh
Nấm, vsv,..
Động vật
Thực vật
Hữu sinh
Vô sinh
Hữu sinh
Vô sinh
Thực vật
Hữu sinh
Vô sinh
Động vật
Thực vật
Hữu sinh
Vô sinh
Nấm, vsv,..
Động vật
Thực vật
Hữu sinh
Vô sinh
Hữu sinh
Vô sinh
Thực vật
Hữu sinh
Vô sinh
Thực vật
Hữu sinh
Vô sinh
Động vật
Thực vật
Hữu sinh
Vô sinh
Nấm, vsv,..
Động vật
Thực vật
Hữu sinh
Vô sinh
Hữu sinh
Vô sinh
Hữu sinh
Thực vật
Vô sinh
Hữu sinh
Động vật
Thực vật
Vô sinh
Hữu sinh
Nấm, vsv,..
Động vật
Thực vật
Vô sinh
Hữu sinh
Hệ sinh thái rừng nhiệt đới
Vô sinh
Hữu sinh
Thực vật
Nấm, vsv,..
Động vật
Môi trường sống (sinh cảnh)
- Xác động vật, thực vật là nguồn thức ăn của sinh vật phân giải (Vi khuẩn, nấm...)
Hệ sinh thái rừng nhiệt đới
Vô sinh
Hữu sinh
Thực vật
Nấm, vsv,..
Động vật
Môi trường sống (sinh cảnh)
Nấm, vi sinh vật phân hủy xác động vật, thực vật thành ch?t mựn v� cỏc ch?t vụ co(mu?i khoỏng)
Hệ sinh thái rừng nhiệt đới
Vô sinh
Hữu sinh
Thực vật
Nấm, vsv,..
Động vật
Môi trường sống (sinh cảnh)
- Nếu rừng bị cháy thì động vật mất nơi ở, nguồn thức ăn, nước uống, khí hậu khô hạn...nhiều loài động vât nhất là động vật ưa ẩm sẽ bị chết.
Hệ sinh thái rừng nhiệt đới
Vô sinh
Hữu sinh
Thực vật
Nấm, vsv,..
Động vật
Môi trường sống (sinh cảnh)
- Trong hệ sinh thái các sinh vật luôn luôn tác động lẫn nhau và tác động qua lại với các nhân tố vô sinh của môi trường tạo thành một hệ thống hoàn chỉnh.
?
Mối quan hệ giữa các nhân tố vô sinh và hữu sinh trong hệ sinh thái được thể hiện như thế nào?
?
?
BÀI 50: HỆ SINH THÁI
I/ Thế nào là một hệ sinh thái?
 Hệ sinh thái bao gồm quần xã sinh vật và khu vực sống của quần xã (sinh cảnh). Trong hệ sinh thái, các sinh vật luôn luôn tác động lẫn nhau và tác động qua lại với các nhân tố vô sinh của môi trường tạo thành một hệ thống hoàn chỉnh và tương đối ổn định.
Hệ sinh thái rừng nhiệt đới
Vô sinh
Hữu sinh
Thực vật
Nấm, vsv,..
Động vật
SV sản xuất
SV tiêu thụ: bậc 1, bậc 2, bậc 3
SV phân giải
Đất, đá, nước, ánh sáng, thảm mục,…
Một hệ sinh thái hoàn chỉnh gồm có các thành phần chủ yếu nào?
BÀI 50: HỆ SINH THÁI
I/ Thế nào là một hệ sinh thái?
- Một hệ sinh thái hoàn chỉnh gồm các thành phần sau :
+ Thành phần vô sinh như: Đất, đá, nước, thảm mục…
+ Sinh vật sản xuất là thực vật.
+ Sinh vật tiêu thụ gồm có động vật ăn thực vật và động vật ăn thịt.
+ Sinh vật phân giải như vi khuẩn, nấm….
 - Khái niệm:
Mối quan hệ dinh dưỡng.
Mối quan hệ chủ yếu nhất
giữa các sinh vật trong
hệ sinh thái là gì?
?
BÀI 50: HỆ SINH THÁI
I/ Thế nào là một hệ sinh thái?
II/ Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn:
1/ Thế nào là một chuỗi thức ăn?
Thức ăn của chuột là gì?
Động vật nào ăn thịt chuột?
Chuột
Cây cỏ
Rắn
…………..
…………..
Chuột
Cây cỏ
Cầy
Chuỗi thức ăn
Bài tập: 1/ Hãy quan sát hình 50.2, điền nội dung phù hợp vào chỗ trống của các chuỗi thức ăn sau:
.................(1) ? Bọ ngựa ? ......................(2)
Thực vật ? ..............(3) ? Cầy ? ..................(4)
.................(5) ? Hươu ? ................(6)
Thực vật ? Chuột ? Rắn ? .....(7)
2/ Trong chuỗi thức ăn, mỗi loài sinh vật là một mắt xích. Em có nhận xét gì về mối quan hệ giữa một mắt xích với mắt xích đứng trước và mắt xích đứng sau nó?
3/ Hãy điền các từ thích hợp vào chỗ trống:
Chuỗi thức ăn là một dãy nhiều loài sinh vật có quan hệ dinh dưỡng với nhau. Mỗi loài trong chuỗi thức ăn vừa là sinh vật tiêu thụ mắt xích ...................., vừa là sinh vật bị mắt xích................... tiêu thụ.
Quan sát hình 50.2 hoàn thành bài tập sau:
Bài tập: 1/ Hãy quan sát hình 50.2, điền nội dung phù hợp vào chỗ trống của các chuỗi thức ăn sau:
.................(1) ? Bọ ngựa ? ......................(2)
Thực vật ? ..............(3) ? Cầy ? ..................(4)
.................(5) ? Hươu ? ................(6)
Thực vật ? Chuột ? Rắn ? .....(7)
Thực vật
Rắn
Sâu
Sâu
Đại bàng
Hổ
Hổ
Chuột
Vi sinh vật
2/ Mỗi loài trong chuỗi thức ăn vừa là sinh vật tiêu thụ mắt xích trước nó, vừa là sinh vật bị mắt xích sau nó tiêu thụ.
3/ Hãy điền các từ thích hợp vào chỗ trống:
Chuỗi thức ăn là một dãy nhiều loài sinh vật có quan hệ dinh dưỡng với nhau. Mỗi loài trong chuỗi thức ăn vừa là sinh vật tiêu thụ mắt xích ...................., vừa là sinh vật bị mắt xích................... tiêu thụ.
đứng trước
đứng sau
BÀI 50: HỆ SINH THÁI
I/ Thế nào là một hệ sinh thái?
II/ Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn:
1/ Thế nào là một chuỗi thức ăn?
Chuỗi thức ăn là một dãy nhiều loài sinh vật có quan hệ
dinh dưỡng với nhau. Mỗi loài trong chuỗi thức ăn vừa là
sinh vật tiêu thụ mắt xích đứng trước, vừa là sinh vật bị
mắt xích phía sau tiêu thụ.
?
Sinh vật
sản xuất
Sinh vật
tiêu thụ
cấp 1
Thực vật Chuột Cầy Đại bàng VSV
Hãy sắp xếp các sinh vật trong chuỗi theo từng thành
phần chủ yếu của hệ sinh thái:
Sinh vật
tiêu thụ
Sinh vật
tiêu thụ
cấp 2
Sinh vật
tiêu thụ
cấp 3
Sinh vật
phân giải
BÀI 50: HỆ SINH THÁI
I/ Thế nào là một hệ sinh thái?
II/ Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn:
1/ Thế nào là một chuỗi thức ăn?
2/ Thế nào là một lưới thức ăn?
Quan sát các chuỗi thức ăn, hãy cho biết có những sinh vật nào đã
tham gia từ 2 chuỗi thức ăn trở lên?
?
………. Bọ ngựa ……….
………. Sâu ……….
Sâu
Rắn
Bọ ngựa
Thực vật
Thực vật
Rắn
Vi sinh vật
……….
Sâu
Sâu
Sâu
Bọ ngựa
Bọ ngựa
Rắn
Rắn
Thực vật
Thực vật
Thực vật
Chuột
Chuột
Sơ đồ lưới thức ăn của hệ sinh thái:
Sâu
Rắn
Cầy
Chuột
Hổ
Sơ đồ lưới thức ăn của hệ sinh thái:
Thế nào là một lưới thức ăn?
?
BÀI 50: HỆ SINH THÁI
I/ Thế nào là một hệ sinh thái?
II/ Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn:
1/ Thế nào là một chuỗi thức ăn?
2/ Thế nào là một lưới thức ăn?
Lưới thức ăn là các chuỗi thức ăn có nhiều mắt xích
chung
Sinh vật
sản xuất
Sinh vật
tiêu thụ
Sinh vật
phân giải
Sơ đồ lưới thức ăn của hệ sinh thái:
Mô hình sản xuất VAC (Vườn – Ao – Chuồng)
trò chơi ô chữ
1
2
3
4
5
6
S I N H C A N H
Khu vực sống của quần xã còn gọi là gì?
CHÌA KHOÁ
C
N
Tập hợp nhiều cá thể cùng loài, cùng không gian, thời gian gọi là:
Q U Ầ N T H Ể
U
H
Trong chuổi thức ăn mỗi sinh vật gọi là một:
M Ắ T X Í C H
I
Quần xã và khu vực sống của quần xã gọi là:
H Ệ S I N H T H Á I
H
Đây là sinh vật tiêu thụ:
Đ Ộ N G V Ậ T
T
Trong chuỗi thức ăn mắt xích đứng trước là....của mắt xích sau
T H Ứ C Ă N
Ô
Ư
Ă
EM
CHỌN CÂU
NÀO?
C
- Học bài và làm bài tập 1, 2(sgk - tr.153)
- Đọc mục " Em có biết"
- Xem lại nội dung các bài đã học ở các chương HST để chuẩn bị cho tiết sau TH
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
TRÂN TRỌNG CẢM ƠN CÁC THẦY CÔ GIÁO
CHÚC CÁC EM HỌC SINH HỌC GIỎI