Bài 50. Đa dạng của lớp Thú: Bộ Ăn sâu bọ, bộ Gặm nhấm, bộ Ăn thịt

Người thẹc hiện: Trần Quốc Triệu
PHÒNG GIÁO DỤC KIM SƠN
TRƯỜNG THCS KIM ĐÔNG
MÔN SINH HỌC 7
CHÀO MỪNG CÁC QUÍ THẦY CÔ GIÁO VỀ DỰ GIỜ LỚP 7 B
ĐỐ VUI
Động vật nào thuộc lớp thú ở cạn nhỏ nhất,có mùi hôi nồng nặc?
Động vật nào nổi tiếng là sợ Mèo?
Động vật nào được gọi là chúa Sơn lâm?
BỘ GẶM NHẤM
BỘ ĂN SÂU BỌ
BỘ ĂN THỊT
Chuột chù
Chuột đồng
Hổ
BÀI 50 ĐA DẠNG CỦA LỚP THÚ ( tiếp theo) BỘ ĂN SÂU BỌ, BỘ GẶM NHẤM, BỘ ĂN THỊT
I. BỘ ĂN SÂU BỌ
HS quan sát các hình sau
1.Đại diện
Chuột chù
Chuột chũi
-Chuột chù ,chuột chũi
Cho biết tên của 2 loài động vật?
BÀI 50 ĐA DẠNG CỦA LỚP THÚ ( tiếp theo) BỘ ĂN SÂU BỌ, BỘ GẶM NHẤM, BỘ ĂN THỊT
I. Bộ Ăn sâu bọ
Chuột chù
1.Đại diện:
HS quan sát hình và trả lời các câu hỏi
Chuột chù ,chuột chũi
Thức ăn của chuột chù là gì?
Sâu bọ,giun đất..
BÀI 50 ĐA DẠNG CỦA LỚP THÚ ( tiếp theo) BỘ ĂN SÂU BỌ, BỘ GẶM NHẤM, BỘ ĂN THỊT
I. Bộ Ăn sâu bọ
Chuột chù
1.Đại diện:
HS quan sát hình và trả lời các câu hỏi
Chuột chù ,chuột chũi
Những đặc điểm của cơ thể thích nghi với chế độ ăn sâu bọ
Mõm dài để đào bới đất,răng nhọn sắc để cắn nát vỏ cứng của sâu bọ
BÀI 50 ĐA DẠNG CỦA LỚP THÚ ( tiếp theo) BỘ ĂN SÂU BỌ, BỘ GẶM NHẤM, BỘ ĂN THỊT
I. Bộ ăn sâu bọ
1.Đại diện:
Chuột chũi
Chuột chù ,chuột chũi
Tập tính của chuột chũi?
Đào hang trong đất
HS quan sát hình và trả lời các câu hỏi
BÀI 50 ĐA DẠNG CỦA LỚP THÚ ( tiếp theo) BỘ ĂN SÂU BỌ, BỘ GẶM NHẤM, BỘ ĂN THỊT
I. Bộ ăn sâu bọ
1.Đại diện:
Chuột chũi
Chuột chù ,chuột chũi
Mục đích của đào hang trong đất là gì?
Tìm ấu trùng sâu bọ và giun đất
HS quan sát hình và trả lời các câu hỏi
BÀI 50 ĐA DẠNG CỦA LỚP THÚ ( tiếp theo) BỘ ĂN SÂU BỌ, BỘ GẶM NHẤM, BỘ ĂN THỊT
I. Bộ ăn sâu bọ
1.Đại diện:
Chuột chũi
Chuột chù ,chuột chũi
Chi trước của chuột chũi như thế nào?
Chi trướcngắn,bàn tay rộng ,có ngón to khỏe để đào hang
HS quan sát hình và trả lời các câu hỏi
BÀI 50 ĐA DẠNG CỦA LỚP THÚ ( tiếp theo) BỘ ĂN SÂU BỌ, BỘ GẶM NHẤM, BỘ ĂN THỊT
I. Bộ ăn sâu bọ
Chuột chù
1.Đại diện:
HS quan sát các hình sau
Chuột chũi
-Chuột chù ,chuột chũi
2.Đặc điểm
-Có mõm kéo dài thành vòi ngắn để đào bới thức ăn
BÀI 50 ĐA DẠNG CỦA LỚP THÚ ( tiếp theo) BỘ ĂN SÂU BỌ, BỘ GẶM NHẤM, BỘ ĂN THỊT
I. Bộ ăn sâu bọ
1.Đại diện:
HS quan sát hình 50.1..
Chuột chù ,chuột chũi
2.Đặc điểm
-Có mõm kéo dài thành vòi ngắn để đào bới thức ăn
Đặc điểm của răng?
-Gồm những răng nhọn sắc
Cắn nát vỏ cứng của sâu bọ
BÀI 50 ĐA DẠNG CỦA LỚP THÚ ( tiếp theo) BỘ ĂN SÂU BỌ, BỘ GẶM NHẤM, BỘ ĂN THỊT
I. Bộ Ăn sâu bọ
1.Đại diện:
HS quan sát hình 50.1..
Chuột chù ,chuột chũi
2.Đặc điểm
-Khứu giác phát triển,có lôngxúc giác
Đào bới tìm mồi
-Đời sống :Đơn độc
-Có mõm kéo dài thành vòi ngắn để đào bới thức ăn
-Gồm những răng nhọn sắc
Cắn nát vỏ cứng của sâu bọ
Một số đại diện khác của bộ ăn sâu bọ
I. Nhím gai Châu Âu
3.Chuột chù răng đỏ
2.Chuột Desman

Em có biết
Chuột chù còn có tên gọi nào khác?
Vì sao có tên gọi như vậy?
Chuột chù còn có tên gọi khác là chuột xạ. Chuột xạ có mùi hôi rất đặc trưng. Mùi hôi này được tiết ra từ các tuyến da ở hai bên thân chuột đực. Nhưng đối với họ hàng nhà chuột chù, thì đây là “hương thơm” để chúng nhận ra nhau. Hương thơm này càng nồng nặc hơn về mùa sinh sản của chúng.
Chuột chũi sống đào hang trong đất, bộ lông dày mượt, tai mắt nhỏ, ẩn trong lông. Trong khi đi, đuôi va chạm vào thành đường hầm nhờ những lông xúc giác mọc trên đuôi mà con vật nhận biết được đường đi.
BÀI 50 ĐA DẠNG CỦA LỚP THÚ ( tiếp theo) BỘ ĂN SÂU BỌ, BỘ GẶM NHẤM, BỘ ĂN THỊT
I. BỘ ĂN SÂU BỌ
1.Đại diện
2.Đặc điểm
II.BỘ GẶM NHẤM
Cách ăn như thế nào được gọi là gặm nhấm
Bào nhỏ thức ăn bằng cách dùng răng cửa gặm khoét sau đó đưa vào răng hàm nghiền nhỏ
BÀI 50 ĐA DẠNG CỦA LỚP THÚ ( tiếp theo) BỘ ĂN SÂU BỌ, BỘ GẶM NHẤM, BỘ ĂN THỊT
I. BỘ ĂN SÂU BỌ
1.Đại diện
2.Đặc điểm
II.BỘ GẶM NHẤM
Các em đã học một đại diện của bộ gặm nhấm ,đó là động vật nào
Con thỏ
BÀI 50 ĐA DẠNG CỦA LỚP THÚ ( tiếp theo) BỘ ĂN SÂU BỌ, BỘ GẶM NHẤM, BỘ ĂN THỊT
I. BỘ ĂN SÂU BỌ
HS quan sát các hình sau
1.Đại diện
2.Đặc điểm
II.BỘ GẶM NHẤM
1.Đại diện
Chuột đồng: có tập tính đào hang chủ yếu bằng răng cửa ăn tạp, sống đàn
Sóc :có đuôi dài, xù giúp con vật giữ thăng bằng, khi chuyền cành, đi ăn theo đàn hàng chục con, ăn quả, hạt
-Sóc ,chuột đồng ...
Cho biết tên của 2 loài động vật?
BÀI 50 ĐA DẠNG CỦA LỚP THÚ ( tiếp theo) BỘ ĂN SÂU BỌ, BỘ GẶM NHẤM, BỘ ĂN THỊT
I. BỘ ĂN SÂU BỌ
HS quan sát hình sau
1.Đại diện
2.Đặc điểm
II.BỘ GẶM NHẤM
1.Đại diện
Chuột đồng: có tập tính đào hang chủ yếu bằng răng cửa ăn tạp, sống đàn
-Sóc ,chuột đồng ...
Thức ăn của chuột đồng là gi?
Thực vật ,lúa,hoa màu,gặm nhấm đồ dùng trong nhà ...
BÀI 50 ĐA DẠNG CỦA LỚP THÚ ( tiếp theo) BỘ ĂN SÂU BỌ, BỘ GẶM NHẤM, BỘ ĂN THỊT
I. BỘ ĂN SÂU BỌ
HS quan sát hình sau
1.Đại diện
2.Đặc điểm
II.BỘ GẶM NHẤM
1.Đại diện
-Sóc ,chuột đồng ...
Thức ăn của sóc là gi?
Ăn quả ,hạt...
BÀI 50 ĐA DẠNG CỦA LỚP THÚ ( tiếp theo) BỘ ĂN SÂU BỌ, BỘ GẶM NHẤM, BỘ ĂN THỊT
I. BỘ ĂN SÂU BỌ
HS quan sát hình 50.2..
1.Đại diện
2.Đặc điểm
II.BỘ GẶM NHẤM
1.Đại diện
-Sóc ,chuột đồng ...
A.Bộ răng gặm nhấm
1.Răng cửa
2.Răng hàm
3.Khoảng trống hàm
BÀI 50 ĐA DẠNG CỦA LỚP THÚ ( tiếp theo) BỘ ĂN SÂU BỌ, BỘ GẶM NHẤM, BỘ ĂN THỊT
I. BỘ ĂN SÂU BỌ
HS quan sát hình 50.2..
1.Đại diện
2.Đặc điểm
II.BỘ GẶM NHẤM
1.Đại diện
-Sóc ,nhím ,chuột đồng
2.Đặc điểm
-Răng cửa cong,sắc ,thiếu răng nanh,có khoảng trống hàm

Thích nghi với cách gặm nhấm thức ăn
Một số đại diện khác của Bộ gặm nhấm
Chuột hải ly
Chuột nhảy
Chuột lang
Nhím
Tiết 51: BỘ ĂN SÂU BỌ - BỘ GẶM NHẤM - BỘ ĂN THỊT
Tại sao chuột nhà hay cắn phá những vật dụng không phải là thức ăn như bàn ghế, áo, quần, ...?
Do răng cửa luôn mọc dài ra cho nên chúng phải gặm nhấm để mài mòn răng.
Em có biết
Tác hại ghê gớm của chuột: đó là khả năng phát triển nòi giống nhanh một cách khủng khiếp. Một năm một đôi chuột có thể sinh sản được 800 cháu chắt, ăn hết gần 2000kg lương thực.
Tiết 51: BỘ ĂN SÂU BỌ - BỘ GẶM NHẤM - BỘ ĂN THỊT
Làm như thế nào để hạn chế sự sinh sôi, nảy nở của chuột?
Dùng thuốc diệt chuột, đặt bẫy diệt chuột …
Không tạo điều kiện cho chuột phát triển: sắp xếp đồ đạt gọn gàng, ngăn nắp ...
Nuôi mèo để bắt chuột
BÀI 50 ĐA DẠNG CỦA LỚP THÚ ( tiếp theo) BỘ ĂN SÂU BỌ, BỘ GẶM NHẤM, BỘ ĂN THỊT
I. BỘ ĂN SÂU BỌ
Quan sát một số hình ảnh sau
1.Đại diện
2.Đặc điểm
II.BỘ GẶM NHẤM
1.Đại diện
2.Đặc điểm
III.BỘ ĂN THỊT
1.Đại diện
Hổ, thường săn mồi vào ban đêm,vuốt có thể giương ra khỏi đệm thịt săn mồi đơn độc bằng cách rình và vồ mồi
Chó sói lửa thường săn mồi về ban ngày ,vuốt cùn không thu được vào trong đệm thịt,săn mồi theo đàn bằng cách đuổi mồi
Báo
BÀI 50 ĐA DẠNG CỦA LỚP THÚ ( tiếp theo) BỘ ĂN SÂU BỌ, BỘ GẶM NHẤM, BỘ ĂN THỊT
I. BỘ ĂN SÂU BỌ
1.Đại diện
2.Đặc điểm
II.BỘ GẶM NHẤM
1.Đại diện
2.Đặc điểm
III.BỘ ĂN THỊT
1.Đại diện
Kể tên một số đại diện của bộ ăn thịt
Mèo ,hổ,báo ,chó ,sói,gấu...
BÀI 50 ĐA DẠNG CỦA LỚP THÚ ( tiếp theo) BỘ ĂN SÂU BỌ, BỘ GẶM NHẤM, BỘ ĂN THỊT
I. BỘ ĂN SÂU BỌ
1.Đại diện
2.Đặc điểm
II.BỘ GẶM NHẤM
1.Đại diện
2.Đặc điểm
III.BỘ ĂN THỊT
1.Đại diện
Mèo ,hổ,báo ,chó ,sói,gấu...
Răng cửa
Răng nanh
Răng hàm
2.Đặc điểm
-Răng cửa
-Răng nanh
-Răng hàm
Thích nghi với chế độ ăn thịt
Đặc điểm và chức năng của từng loại răng ?
BÀI 50 ĐA DẠNG CỦA LỚP THÚ ( tiếp theo) BỘ ĂN SÂU BỌ, BỘ GẶM NHẤM, BỘ ĂN THỊT
I. BỘ ĂN SÂU BỌ
1.Đại diện
2.Đặc điểm
II.BỘ GẶM NHẤM
1.Đại diện
2.Đặc điểm
III.BỘ ĂN THỊT
1.Đại diện
Mèo ,hổ,báo ,chó ,sói,gấu...
Răng cửa ngắn sắc :Róc xương
Răng nanh lớn dài nhọn : Xé mồi
Răng hàm nhiều mấu dẹp sắc: Cắt nghiền mồi
Răng cửa
Răng nanh
Răng hàm
2.Đặc điểm
-Răng cửa
-Răng nanh
-Răng hàm
Thích nghi với chế độ ăn thịt
BÀI 50 ĐA DẠNG CỦA LỚP THÚ ( tiếp theo) BỘ ĂN SÂU BỌ, BỘ GẶM NHẤM, BỘ ĂN THỊT
I. BỘ ĂN SÂU BỌ
1.Đại diện
2.Đặc điểm
II.BỘ GẶM NHẤM
1.Đại diện
2.Đặc điểm
III.BỘ ĂN THỊT
1.Đại diện
Mèo ,hổ,báo ,chó ,sói,gấu...
Thích nghi với chế độ ăn thịt
-Răng cửa
-Răng nanh
-Răng hàm
Vuốt mèo
Đệm thịt
*Chân có vuốt cong, dưới có đệm thịt dày thích nghi với việc đuổi và bắt mồi
2.Đặc điểm
Chân mèo có đặc điểm gì thích nghi với việc đuổi và bắt mồi?
Một số loài vật thuộc bộ ăn thịt
Chó sói xám
Chó sói đỏ
Sư tử
Gấu
BÀI TẬP
Thảo luận nhóm , sắp xếp các đại diện sau vào các bộ mà em đã học và hoàn thành nội dung bảng.
Sư tử
Hoàn thành nội dung bảng sau:
Có đủ 3 loại răng
+ Răng cửa ngắn, sắc
+ Răng nanh dài, nhọn
+ Răng hàm có mấu dẹp
Chuột chù răng đỏ
Chuột desman
Chuột hải ly
Nhím
Các răng đều nhọn
Bộ gặm nhấm
Có răng cửa lớn, luôn mọc dài, thiếu răng nanh
Có khoảng trống hàm
Báo hoa mai
Sư tử
Bộ ăn sâu bọ
Bộ ăn thịt
1. Trình bày đặc điểm cấu tạo của chuột chũi thích nghi với đời sống đào hang?
- Thị giác kém phát triển, khứu giác phát triển đặc biệt là lông xúc giác.
- Chi trước ngắn, ngón tay khỏe, bàn tay rộng → Đào hang
2. Dựa vào bộ răng hãy phân biệt ba bộ thú: ăn sâu bọ, găm nhấn, ăn thịt?
Ăn sâu bọ: Các răng đều nhọn
Gặm nhấm: Răng cửa lớn, luôn mọc dài, thiếu răng nanh, Có khoảng trống hàm
Ăn thịt: Răng cửa ngắn sắc, răng nanh dài nhọn, răng hàm có nhiều mấu dẹp.

3. Chân của bộ ăn thịt có đặc điểm nào thích nghi với đời sống?
Đuổi mồi và bắt mồi
Rình mồi và vồ mồi

4. Nêu tập tính bắt mồi của bộ ăn thịt?

- Ngón chân có vuốt cong, dưới có đệm thịt dày
Trò chơi: ĐI TÌM BÍ MẬT
1
3
2
4
DẶN DÒ
- Học thuộc bài, trả lời câu hỏi 2, 3 SGK trang 165.
- Đọc mục “Em có biết”.
- Đọc trước bài: “Bộ móng guốc và bộ linh trưởng”.
- Sưu tầm tranh của bộ móng guốc và bộ Linh trưởng.