Bài 5. Sự phát triển của từ vựng (tiếp theo)

* Kiểm tra bài cũ :
*Cho các vd:
a/ - Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh , giữ đồng lúa chín.1(.)
- Anh phải suy nghĩ thật chín 2 rồi hãy nói với mọi người
- Tài năng của cô ấy đã đến độ chín.3
- Đứng trước đám đông , đôi má của bạn ấy cứ chín 4 như quả bồ quân.
b/ - Cô bé có cái mũi 1 thật xinh. (.)
- Đừng có chĩa mũi 2 vào chuyên của người khác.
- Các chú công nhân đang hàn mũi 3 tàu.
- Mũi 4 Cà Mau- một vùng đất đang đổi mới.
? Từ chín, mũi trong câu nào là từ mang nghĩa gốc (.)
? Từ chín, mũi trong câu nào là từ mang nghĩa chuyển .
? Phương thức chủ yếu để phát triển nghĩa của từ ngữ?
Quan sát các từ sau : điện thoại, kinh tế, di động, sở hữu, tri thức, đặc khu...
Cho biết gần đây có những từ nào được tạo nên từ các từ trên? Giải thích nghĩa của những từ mới tạo đó.
* NghÜa cña nh÷ng tõ míi ®­îc t¹o :
+ Đặc khu kinh tế: Khu vực dành để thu hút vốn và công nghệ nước ngoài, với những chính sách ưu đãi.
+ Điện thoại di động: Điện thoại vô tuyến nhỏ mang theo người, được sử dụng trong vùng phủ sóng của cơ sở thuê bao.
+ Điện thoại nóng: Điện thoại danh tiếng tiếp nhận giải quyết những vấn đề khẩn cấp.
+ Kinh tế tri thức: nền kinh tế chủ yếu dựa vào sản xuất, lưu thông phân phối các sản phẩm có hàm lượng tri thức cao.
- Sở hữu trí tuệ: Quyền sở hữu đối với sản phẩm do hoât độngtrí tuệ mang lại, được pháp luật bảo hộ như quyền tác giả, quyền đối với sáng chế, giải pháp hữu ích, kiểu dáng công nghiệp...
* Ghi nhí 1 :
Tạo từ ngữ mới để làm cho vốn từ ngữ tăng lên cũng là một cách để phát triển từ vựng tiếng Việt .
* Đọc các vd a, b/1 /sgk 73. Hãy chỉ ra các từ Hán -Việt có trong đó.
- Những từ Hán Việt
a) Thanh minh, tiết, lễ, tảo mộ, hội, đạp thanh, yến anh, bộ hành, xuân, tài, tử, giai nhân.
b) Bạc mệnh, duyên, phận, thần linh, chứng giám, thiếp, đoan trang, tiết trinh, bạch, ngọc, ...
? Trong tiếng Việt , những từ nào dùng để chỉ bệnh mất khả năng miễn dịch, gây tử vong ; nghiên cứu một cách có hệ thống những điều kiện để tiêu thụ hàng hóa...
- AIDS - Õt
- Maketing - Marketing
? Nh÷ng tõ nµy cã nguån gèc tõ ®©u?
Vay mượn từ tiếng Anh
Mượn những từ ngữ này nhằm mục đích gì?
Để phát triển từ vựng TV
* Ghi nhí 2 :
- Mượn từ ngữ của tiếng nước ngoài cũng là một cách để phát triển từ vựng Tiếng Việt
- Bộ phận từ mượn quan trọng nhất trong từ vựng TV là tiếng Hán.

1/ Nhận định nào nói đầy đủ nhất các hình thức phát triển của từ vựng TV?
A. Tạo từ mới
B. Mượn từ ngữ của tiếng nước ngoài
C. Thay đổi hoàn toàn cấu tạo và ý nghĩa của các từ cổ
D. Cả A, B đều đúng.
2/ Thế nào là cách cấu tạo từ ngữ mới
A. Chủ yếu là dùng các tiếng có sẵn ghép lại với nhau.
B. Phải đưa vào từ ngữ có sẵn nhiều lớp nghĩa hoàn toàn mới
C. Phải chuyển lớp nghĩa ban đầu của từ này sang một lớp nghĩa đối lập
D. Kết hợp cả B và C