Bài 5. Sự cân bằng lực - Quán tính

GIÁO ÁN ĐIỆN TỬ
PHÒNG GIÁO DỤC ĐÀO TẠO QUẬN 10
TRƯỜNG THCS LẠC HỒNG
Biên soạn: Nhóm Vật Lý
(Thiết kế trong PowerPoint XP)
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1: Điền vào chổ trống của các câu sau:
��������� ........ là nguyên nhân làm thay đổi vận tốc của chuyển động.
��������� Lực và vận tốc là các đại lượng...........
��������� Lực tác dụng lên vật không những làm thay đổi ............của vận tốc chuyển động mà nó còn có thể làm thay đổi cả............của vận tốc.

Lực
vectơ
hướng
độ lớn
Câu 2: Theo hình vẽ, hai lực sau đây là hai lực:



A.�Cân bằng.
B.�Cùng phương , ngược chiều , có cường độ bằng nhau.
C.�Khác phương, khác chiều, có cường độ bằng nhau.
D.�Cùng phương, cùng chiều, có cường độ bằng nhau.

F1 A B F2
Sợi dây chịu tác dụng của mấy lực? Những lực này có đặc điểm gì?
* Sợi dây chịu tác dụng của 2 lực. Hai lực này cân bằng nhau.
Đội nào mạnh hơn ?
* Hai đội mạnh bằng nhau.
Vì sao em biết?
* Vì sợi dây đứng yên.
BÀI 5:

SỰ CÂN BẰNG LỰC QUÁN TÍNH
I) LỰC CÂN BẰNG:
1) Hai lực cân bằng là gì?
Hai lực cân bằng là hai lực cùng đặt lên một vật, có cường độ bằng nhau, phương nằm trên cùng một đường thẳng, chiều ngược nhau.
- Nêu các lực tác dụng lên quyển sách?
Trọng lực P và lực đẩy Q của mặt bàn.
- Hai lực này có đặc điểm gì? Quyển sách đang ở trạng thái nào?
Hai lực cân bằng.
Quyển sách đang đứng yên.
Trọng lực P và lực đẩy Q
p
Q
Hãy biễu diễn các lực tác dụng lên quyển sách.Biết trọng lượng quyển sách là 3N.
1N
Quả cầu đang ở trạng thái nào?
* Đứng yên.
Biểu diễn trên bảng con các lực đó? Biết trọng lượng quả cầu là 0,5N.
Quả cầu chịu tác dụng của những lực nào?
* Trọng lực P và lực căng T.
p
Q
1N
Qua các thí nghiệm trên, ta thấy hai lực cân bằng tác dụng lên vật đang đứng yên làm cho vật ấy như thế nào?
* Hai lực cân bằng tác dụng lên vật đang đứng yên làm vật đứng yên (không thay đổi vận tốc)
2) Tác dụng của hai lực cân bằng lên một vật đang chuyển động:
Nếu vật đang chuyển động mà chỉ chịu tác dụng của hai lực cân bằng thì vật ấy sẽ thế nào?
Đặt vấn đề:
Tại sao quả cân A ban đầu đứng yên?
* Vì quả cân chịu tác dụng của hai lực cân bằng là: trọng lực PA và sức căng dây T.
B
‘…..’……’……’……’……’……’……’……’……’
A
Đặt thêm một vật nặng A` lên quả cân A. Tại sao quả cân A cùng với A` sẽ chuyển động nhanh dần?
* Lúc này PA+ PA`>T nên vật AA` chuyển động nhanh dần đi xuống, B chuyển động đi lên.
A
B
‘…..’……’……’……’……’……’……’……’……’
A’
Khi quả cân A chuyển động qua lỗ K thì vật nặng A` bị giữ lại. Lúc này quả cân A còn chịu tác dụng của những lực nào?
* Quả cân A chịu tác dụng của hai lực cân bằng là PA và T.
B
‘…..’……’……’……’……’……’……’……’……’
A’
B
‘…..’……’……’……’……’……’……’……’……’
A’
A
A
BẢNG 5.1
Xác định thời gian ứng với các quãng đường đã cho và tính v
Một vật đang chuyển động mà chịu tác dụng của hai lực cân bằng thì sẽ thế nào?
* Một vật đang chuyển động mà chịu tác dụng của hai lực cân bằng thì sẽ tiếp tục chuyển động thẳng đều.
Dưới tác dụng của các lực cân bằng, một vật đang đứng yên sẽ tiếp tục đứng yên; đang chuyển động sẽ tiếp tục chuyển động thẳng đều. Chuyển động này được gọi là chuyển động theo quán tính.
TÓM LẠI:
II) QUÁN TÍNH:
Hãy quan sát chuyển động của Jerry trong đoạn phim sau:

Khi coù löïc taùc duïng , vaät khoâng theå thay ñoåi vaän toác ngay laäp töùc vì moïi vaät coù quaùn tính.
Vaäy quaùn tính laø gì?

Xe đang đứng yên bỗng chuyển động đột ngột, khối gỗ thế nào?
* Khối gỗ đổ về phía sau vì phần gỗ tiếp xúc với xe chuyển động cùng với xe, còn phần gỗ phía trên do chưa kịp chuyển động nên ngã về phía sau.
* Khối gỗ ngã về phía trước. Vì khi xe dừng lại đột ngột, phần gỗ tiếp xúc với xe dừng lại cùng với xe, nhưng do quán tính phần trên vẫn chuyển động và ngã về phía trước.
Xe đang chuyển động, đột ngột dừng lại, khối gỗ sẽ thế nào?
Khi xe buýt đang chạy, đột ngột rẽ phải thì hành khách trên xe thế nào?
* Do quán tính, hành khách không thể đổi hướng chuyển động ngay mà tiếp tục theo chuyển động cũ nên bị nghiêng người sang trái.
Khi nhảy từ bậc cao xuống, chân ta phải như thế nào? Vì sao?
* Chân chạm đất bị dừng ngay lại, nhưng thân người còn tiếp tục chuyển động theo quán tính nên chân phải gập lại để tránh bị đau vì chấn thương.
Linh dương đang chạy nhanh, bị con báo đuổi phía sau quật ngã đột ngột, nó có dừng lại ngay được không?
Do quán tính, con linh dương vẫn bảo toàn trạng thái chuyển động nên bị ngã nhoài về phía trước.
Tại sao chim ưng vàng không bắt được con thỏ?
Do quán tính, chim ưng không thay đổi trạng thái chuyển động kịp vì con thỏ đột ngột nhảy tạt ngang.
Đặt một ly nước đầy trên một tờ giấy mỏng trên bàn. Rút mạnh tờ giấy ra, ly nước có bị đổ không?
Do quán tính, ly nước không kịp thay đổi vận tốc nên tiếp tục đứng yên.
CỦNG CỐ BÀI
� - Thế nào là hai lực cân bằng ?�

Hai lực cân bằng là hai lực cùng đặt lên một vật, có cường độ bằng nhau, phương nằm trên cùng một đường thẳng, chiều ngược nhau.

� - Dưới tác dụng của hai lực cân bằng, một vật đang đứng yên sẽ thế nào? Một vật đang chuyển động sẽ thế nào? Chuyển động này được gọi là gì?

Dưới tác dụng của hai lực cân bằng, một vật đang đứng yên sẽ tiếp tục đứng yên. Một vật đang chuyển động sẽ tiếp tục chuyển động thẳng đều. Chuyển động này được gọi là chuyển động theo quán tính.

� �- Khi có lực tác dụng, mọi vật có thể thay đổi vận tốc đột ngột được không? Vì sao?

* Khi có lực tác dụng, mọi vật không thể thay đổi vận tốc đột ngột được vì có quán tính.

DẶN DÒ
          * Hoïc phaàn ghi nhôù
       * Ñoïc “Coù theå em chöa bieát”
       * Hoaøn thaønh C8 vaøo taäp
       * Laøm baøi taäp 5.1 ñeán 5.8 SBT
       * Xem tröôùc baøi: Löïc ma saùt.
Bài học đến đây là kết thúc!
Chúc các em học tốt !