Bài 5. Sự cân bằng lực - Quán tính

Nêu cách biểu diễn véc tơ lực ? Viết kí hiệu véc tơ lực
Diễn tả bằng lời các yếu tố của lực vẽ ở hình vẽ :
600
F1
Hình 1
A
Lực là một đại lượng vectơ được biểu diễn bằng một mủi tên có :
+ Gốc là điểm đặt của lực.
+ Phương chiều trùng với phương chiều của lực.
+ Độ dài biểu thị cường đọ của lực theo tỉ xích cho trước.
- Lực F1 ở hình vẽ có :
+ Điểm đặt tại điểm A trên vật.
+ Phương xiên, chiều từ dưới lên trên.
+ Cường độ : F1=600N
200N
Đáp án :
I. Lực cân bằng:
1. Hai lực cân bằng là gì?
2. Tác dụng của hai lực cân bằng lên một vật đang chuyển động.
a. Dự đoán: SGK/17
b.Thí nghiệm kiểm tra: SGK/18
? Nhận xét về điểm đặt, cường độ, phương, chiều của các lực cùng tác dụng lên vật.
Nhận xét : Các lực cùng tác dụng lên các vật trên hình có đặc điểm cùng phương, ngược chiều và cùng độ lớn.
I. Lực cân bằng:
1. Hai lực cân bằng là gì?
2. Tác dụng của hai lực cân bằng lên một vật đang chuyển động.
a. Dự đoán:
b.Thí nghiệm kiểm tra:
Ta đã biết lực là nguyên nhân làm thay đổi vận tốc. Khi các lực tác dụng lên vật không cân bằng nhau thì vận tốc của vật bị thay đổi. Vây khi các lực tác dụng lên vật cân bằng nhau thì vận tốc của vật sẽ ra sao?
Ta có thể dự đoán: Khi đó vận tốc của vật sẽ không thay đổi, nghĩa là vật sẽ chuyển động thẳng đều.
C2: Tại sao quả cân A ban đầu đứng yên?
C3: Đặt thêm một vật nặng A’ lên quả cân A. Tại sao quả cân A cùng với A’ chuyển động nhanh dần?
C4:Lúc này vật A chỉ còn chịu tác dụng của hai lực là PA và T cân bằng với nhau nhưng A vẫn tiếp tục chuyển động.
I. Lực cân bằng:
1. Hai lực cân bằng là gì?
2. Tác dụng của hai lực cân bằng lên một vật đang chuyển động.
a. Dự đoán:
b.Thí nghiệm kiểm tra:
v1 = 2,5
v2 = 2,5
v3 = 2,5
Qua bảng 5.1 cho biết kết quả chuyển động của quả cân A là chuyển động đều.
Kết luận : Dưới tác dụng của hai lực cân bằng, một vật đang đứng yên sẽ tiếp tục đứng yên; đang chuyển động sẽ tiếp tục chuyển động thẳng đều.
I. Lực cân bằng:
1. Hai lực cân bằng là gì?
2. Tác dụng của hai lực cân bằng lên một vật đang chuyển động.
II. Quán tính:
C6: Búp bê đang đứng yên trên xe (H5.4). Bất chợt đẩy xe về phía trước. Hỏi búp bê sẽ ngã về phía nào? Tại sao?
Búp bê ngã về phía sau.
Khi đẩy xe, chân của búp bê chuyển động cùng với xe, nhưng do quán tính nên thân và đầu búp bê chưa kịp chuyển động, vì vậy búp bê ngã về phía sau.
1. Nhận xét :
=>Vậy quán tính là tính giữ nguyên vận tốc của vật.
2. Vận dụng :
C7: Đẩy cho xe và búp bê cùng chuyển động rồi bất chợt dừng lại. Hỏi búp bê sẽ ngã về phía nào? Tại sao?
Búp bê ngã về phía trước.
Khi xe dừng đột ngột chân của búp bê dừng lại cùng với xe, nhưng do quán tính nên thân và đầu búp bê vẫn chuyển động, vì vậy búp bê ngã về phía trước.
a) Khi ôtô đột ngột rẽ phải, hành khách ngồi trên xe bị nghiêng về bên trái.
Do quán tính hành khách không thể đổi hướng chuyển động ngay mà tiếp tục theo chuyển động cũ nên bị nghiêng người sang trái.
b) Khi nhảy từ bậc cao xuống chân ta gập lại.
Chân chạm đất thì dừng lại, nhưng người vẫn còn tiếp tục chuyển động theo quán tính nên làm chân gập lại.
c) Bút tắc mực, ta vẩy mạnh, bút lại có thể viết tiếp được.
Do quán tính nên mực tiếp tục chuyển động xuống ngòi bút khi ta dừng lại.
Kiến thức cần ghi nhớ :
- Hai lực cân bằng là hai lực cùng đặt lên một vật,có cường độ bằng nhau,phương nằm trên cùng một đường thẳng, chiều ngược nhau.

- Dưới tác dụng của hai lực cân bằng, một vật đang đứng yên sẽ tiếp tục đứng yên; đang chuyển động sẽ tiếp tục chuyển động thẳng đều.

- Khi có lực tác dụng, mọi vật đều không thể thay đổi vận tốc đột ngột được vì mọi vật đều có quán tính.



Hướng dẫn học ở nhà :
Học bài cũ theo phần ghi nhớ và võ ghi, xem lại tất cả các câu hỏi ở trong bài.
Làm các bài tập ở SBT
Xem trước nội dung bài : Lực ma sát.