Bài 5. Sự cân bằng lực - Quán tính

Kiểm tra bài cũ
* Hãy nêu cách biểu diễn vectơ lực.
* Biểu diễn trọng lực tác dụng lên vật có khối lượng 500g
Biểu diễn vectơ lực: Bằng một mũi tên có: - Gốc: là điểm đặc của lực.
Phương và chiều: Biểu diễn phương chiều của lực.
Độ dài: Biểu diễn cường độ của lực theo một tỉ xích cho trước
ở lớp 6 chúng ta đã biết khi một vật đang đứng yên chịu tác dụng của 2 lực cân bằng thì tiếp tục đứng yên. Vậy một vật đang chuyển động chịu tác dụng của 2 lực cân bằng sẽ thế nào?

TIẾT: 5
Sự cân bằng lực - Quán tính
Bài 5: SỰ CÂN BẰNG LỰC-QUÁN TÍNH

I. Lực cân bằng:
C1.H·y kể tên và biểu diễn các lực tác dụng lên quyển sách, quả cầu, quả bóng có trọng lượng lần lượt là 3N; 0,5N; 5N, bằng các véctơ lực. Nhận xét về điểm đặt, cường độ, phương, chiều của c¸c cÆp lùc ®ã.
1.Hai lực cân bằng là gì?
Các cặp lực P, Q và P, T là các cặp lực có:
Di?m d?t: t?i v?t.
Phuong: cựng trờn m?t du?ng th?ng.
Chi?u: ngu?c chi?u.
Cu?ng d?: b?ng nhau.
Bài 5: SỰ CÂN BẰNG LỰC-QUÁN TÍNH

I. Lực cân bằng:
1.Hai lực cân bằng là gì?
Các vật quyển sách, qủa cầu, quả bóng là các vật như thế nào?
Đứng yên
VËy c¸c cÆp lùc P vµ Q, P vµ T lµ c¸c lùc nh­ thÕ nµo?
Lực cân bằng
Vậy thế nào là 2 lực cân bằng?
Hai lực cân bằng là 2 lực:Cùng tác dụng lên một vật, phương cùng nằm trên một đường thẳng, chiều ngược nhau và có cùng cường độ.
Hai lực cân bằng là 2 lực: Cùng đặt lên 1 vật, có cường độ bằng nhau, phương cùng nằm trên một đường thẳng, chiều ngược nhau.
2. Tác dụng của 2 lực cân bằng lên một vật đang chuyển động
Bài 5: SỰ CÂN BẰNG LỰC-QUÁN TÍNH

I. Lực cân bằng:
1.Hai lực cân bằng là gì?
Hai lực cân bằng là 2 lực: Cùng đặt lên 1 vật, có cường độ bằng nhau, phương cùng nằm trên một đường thẳng, chiều ngược nhau.
2. Tác dụng của 2 lực cân bằng lên một vật đang chuyển động
a) Dự đoán
Ta đã biết lực là nguyên nhân làm thay đổi vận tốc. Khi các lực tác dụng lên vật không cân bằng nhau thì vận tốc của vật bị thay đổi. VËy khi các lực tác dụng lên vật cân bằng nhau thì vận tốc của vật sẽ ra sao?
Ta có thể dự đoán. Khi đó vận tốc của vật sẽ không thay đổi, nghĩa là vật sẽ chuyển động thẳng đều.
b) Thí nghiệm kiểm tra.
Máy Atwood trong hình 5.3 trang 18 SGK Vật lý 8.
Hai quả cân A và B giống hệt nhau được treo vào đầu một sợi dây vắt qua một ròng rọc cố định. Một thước đặt ở bên dùng để đo quãng đường chuyển động của A.
Hãy quan sát thí nghiệm để trả lới các câu hỏi C2.
C2 Tại sao quả cân A ban đầu đứng yên?
A
B
K
0cm
5cm
10cm
15cm
Quả cân A chịu tác dụng của hai lực cân bằng:
PA = PB; mà T = PB nên T cân bằng với PA
C3 Đặt thêm một vật nặng A’ lên quả cân A. Tại sao quả cân A cùng với A’ chuyển động nhanh dần?
Khi đặt thêm vật nặng A’ lên quả cân A, lúc này PA + PA’ > T nên vật (A +A’) chuyển động nhanh dần xuống dưới, B chuyển động lên.
C4 Khi quả cân A chuyển động qua lç K thì vật nặng A’ bị giữ lại. Lúc này quả cân A còn chịu tác dụng của lực nào?
Lúc này vật A chỉ còn chịu tác dụng của hai lực là PA và T cân bằng với nhau nhưng A vẫn tiếp tục chuyển động.
A
B
A’
K
0cm
5cm
10cm
15cm
B
A’
K
0cm
5cm
10cm
15cm
t =2s
t =2s
C5 Hãy ghi kết quả của quãng đường sau mỗi thời gian 2s vào bảng 5.1 rồi tính vận tốc của A.
t =2s
v3 = 2,5
v1 = 2,5
v2 = 2,5
VËy chuyÓn ®éng cña qu¶ c©n A lµ chuyÓn ®éng g×?
Quả cân A chuyển động đều.
A
Bài 5: SỰ CÂN BẰNG LỰC-QUÁN TÍNH

I. Lực cân bằng:
1.Hai lực cân bằng là gì?
Hai lực cân bằng là 2 lực: Cùng đặt lên một vật, có cường độ bằng nhau, phương cùng nằm trên một đường thẳng, chiều ngược nhau.
2. Tác dụng của 2 lực cân bằng lên một vật đang chuyển động
a) Dự đoán.
b) Thí nghiệm kiểm tra.
c) KÕt luËn:
Dưới tác dụng của hai lực cân bằng, một vật đang đứng yên sẽ tiếp tục đứng yên; đang chuyển động sẽ tiếp tục chuyển động thẳng đều.
Chuyển động này gọi là chuyển động theo quán tính.
Bài 5: SỰ CÂN BẰNG LỰC-QUÁN TÍNH

I. Lực cân bằng:
1. Hai lực cân bằng là gì?
Hai lực cân bằng là 2 lực: Cùng đặt lên một vật, có cường độ bằng nhau, phương cùng nằm trên một đường thẳng, chiều ngược nhau.
2. Tác dụng của 2 lực cân bằng lên một vật đang chuyển động
Dưới tác dụng của hai lực cân bằng, một vật đang đứng yên sẽ tiếp tục đứng yên; đang chuyển động sẽ tiếp tục chuyển động thẳng đều.
Chuyển động này gọi là chuyển động theo quán tính.
II. Quán tính:
1. Nhận xét:
Ôtô, tàu hoả, xe máy khi bắt đầu chuyển động không đạt ngay vận tốc lớn mà phải tăng dần; khi đang chuyển động, nếu thắng gấp cũng không dừng lại ngay mà còn trượt tiếp một đoạn.
Vậy mọi vật có thể thay đổi vận tốc một cách đột ngột khi có lực tác dụng không?
Không thể thay đổi vận tốc đột ngột
Khi có lực tác dụng, mọi vật đều không thể thay đổi vận tốc đột ngột được vì mọi vật đều có quán tính.
2. Vận dụng:
Quán tính là tính giữ nguyên vận tốc của vật.
Vật có khối lượng càng lớn thì quán tính càng lớn.
Bài 5: SỰ CÂN BẰNG LỰC-QUÁN TÍNH

I. Lực cân bằng:
1.Hai lực cân bằng là gì?
Hai lực cân bằng là 2 lực: Cùng dặt lên một vật, có cường độ bằng nhau, phương cùng nằm trên một đường thẳng, chiều ngược nhau.
2. Tác dụng của 2 lực cân bằng lên một vật đang chuyển động
Dưới tác dụng của hai lực cân bằng, một vật đang đứng yên sẽ tiếp tục đứng yên; đang chuyển động sẽ tiếp tục chuyển động thẳng đều.
Chuyển động này gọi là chuyển động theo quán tính.
II. Quán tính:
1. Nhận xét:
Khi có lực tác dụng, mọi vật đều không thể thay đổi vận tốc đột ngột được vì mọi vật đều có quán tính.
2. Vận dụng:
C6 Búp bê đang đứng yên trên xe (H5.4). Bất chợt đẩy xe về phía trước. Hỏi búp bê sẽ ngã về phía nào? Tại sao?
Búp bê ngã về phía sau.
Khi đẩy xe, chân của búp bê chuyển động cùng với xe, nhưng do quán tính nên thân và đầu búp bê chưa kịp chuyển động, vì vậy búp bê ngã về phía sau.
Quán tính là tính giữ nguyên vận tốc của vật.
Vật có khối lượng càng lớn thì quán tính càng lớn
C7.Xe và búp bê đang chuyển động, nếu xe bất chợt dừng lại, búp bê sẽ ngã về phía nào? Tại sao?
Búp bê sẽ ngã về phía trước vì phần thân búp bê chưa kịp chịu tác dụng của lực cản vẫn giữ nguyên trạng thái chuyển động về phía trước trong khi xe đã dừng lại (búp bê có quán tính)
Ghi nhớ:
* Hai lực cân bằng là 2 lực: Cùng đặt lên một vật, có cường độ bằng nhau, phương cùng nằm trên một đường thẳng, chiều ngược nhau.
* Du?i tỏc d?ng c?a hai l?c cõn b?ng, m?t v?t dang d?ng yờn s? ti?p t?c d?ng yờn; dang chuy?n d?ng s? ti?p t?c chuy?n d?ng th?ng d?u.
Chuyển động này gọi là chuyển động theo quán tính.
*Khi cú l?c tỏc d?ng, m?i v?t d?u khụng th? thay d?i v?n t?c d?t ng?t du?c vỡ m?i v?t d?u cú quỏn tớnh.
Quán tính là tính giữ nguyên vận tốc của vật.
Vật có khối lượng càng lớn thì quán tính càng lớn.

Hướng dẫn về nhà:
Làm bài tập câu C8 và các bài tập 5.1 - 5.5 SBT.
Học thuộc ghi nhớ SGK.
Chuẩn bị cho bài sau.
Một số tai nạn giao thông do quán tính.
Ô tô phóng nhanh, phanh không kịp, đã va vào xe công- tơ- nơ.