Bài 5. Sự cân bằng lực - Quán tính

BÀI 5: SỰ CÂN BẰNG LỰC - QUÁN TÍNH
I- LỰC CÂN BẰNG
1- Hai lực cân bằng là gì?
Lực tác dung lên quả cầu:
Trọng lực
Lực căng của sợi dây
Hãy kể tên và biểu diễn các lực tác dụng lên quyển sách, quả cầu, quả bóng có trọng lượng lần lượt là 3N; 0,5N; 5N bằng các vec-tơ lực.
=> Nhận xét về điểm đặt, cường độ, phương, chiều của hai lực cân bằng.
Hãy kể tên các lực tác dụng lên quyển sách, quả cầu, quả bóng ?
* Các lực tác dụng lên quyển sách:
+ Trọng lực P
+ Lực n�ng của mặt bàn: Q
C
* Các lực tác dụng lên quả cầu:
+ Trọng lực P
+ Lực căng của sợi dây: T
C1:
* Các lực tác dụng lên quả bóng:
+ Lực n�ng của mặt sân: Q
+ Trọng lực P
A
B
Hãy biểu diễn các cặp lực trên bằng véc tơ lực?
Q
A
1N
P
C1:
BÀI 5: SỰ CÂN BẰNG LỰC - QUÁN TÍNH
I- LỰC CÂN BẰNG
1- Hai lực cân bằng là gì?
C

C�c cỈp l�c tr�n c� cùng điểm đặt, c�ng phương, c�ng cường độ nh�ng nguợc chiều.
nh�n x�t:
T
B

Kết luận 1:
-Hai lực cân bằng là hai lực cùng điểm đặt , có cùng phương, cùng cường độ nhưng ngược chiều nhau.
-Hai lực cân bằng tác dụng lên vật đang đứng yên thì đứng yên mãi mãi.
Các cặp lực sau đây có phải là các cặp lực cân bằng không? vì sao?
F1
F1
F1
F2
F2
F2
H.a
O
H.b
O
O
O
H.c
2.Tác dụng của hai lực cân bằng lên vật đang chuyển động
a) Dự đoán:
Vật tiếp tục chuyển động thẳng đều
Thí nghiệm kiểm tra
máy A Tút

K
A/
2.Tác dụng của hai lực cân bằng lên vật đang chuyển động
a) Dự đoán:
Vật tiếp tục chuyển động thẳng đều
Thí nghiệm kiểm tra
máy A Tút

A -TÚT ( Atwood)
2.Tác dụng của hai lực cân bằng lên vật đang chuyển động
a) Dự đoán:
Vật tiếp tục chuyển động thẳng đều
Thí nghiệm kiểm tra
máy A Tút

A
B
A/
Bài 5: SỰ CÂN BẰNG LỰC-QUÁN TÍNH
I. Lực cân bằng:
1. Hai lực cân bằng là gì?
2. Tác dụng của hai lực cân bằng lên một vật đang chuyển động.
C5 Hãy ghi kết quả của quãng đường sau mỗi thời gian 2s vào bảng 5.1 rồi tính vận tốc của A.
v3 = 2,5
v1 = 2,5
v2 = 2,5
Dưới tác dụng của hai lực cân bằng, một vật đang đứng yên sẽ tiếp tục đứng yên; đang chuyển động sẽ tiếp tục chuyển động thẳng đều.
Nhận xét:
Quaỷ caõn A chuyeồn ủoọng thẳng ủe�u.
Kết luận 2:
Một vật đang chuyển động, nếu chịu tác dụng của hai lực cân bằng thì tiếp tục chuyển động thẳng đều.
Chuyển động này gọi là chuyển động theo quán tính.
II- QUÁN TÍNH:
1-Nh�n x�t :

Khi c� l�c t�c dơng, v�t kh�ng thĨ thay �ỉi v�n t�c ��t ng�t ��ỵc v� m�i v�t �Ịu c� qu�n t�nh.
2.Vận dụng:
C6. Nếu bất chợt đẩy xe về phía trước, búp bê sẽ ngã về phía nào? Tại sao?
-Búp bê sẽ ngã về phía sau.
- V× khi xe chuyÓn ®éng, ch©n cña bóp bª chuyÓn ®éng theo. Th©n vµ ®Çu bóp bª do qu¸n tÝnh ch­a kÞp chuyÓn ®éng. V× vËy bóp bª ng· vÒ phÝa sau.
C7.Xe và búp bê đang chuyển động, nếu xe bất chợt dừng lại, búp bê sẽ ngã về phía nào? Tại sao?
-Búp bê sẽ ngã về phía trước.
- Khi xe dõng l¹i, ch©n cña bóp bª dõng l¹i theo. Th©n vµ ®Çu bóp bª do qu¸n tÝnh ch­a kÞp dõng. V× vËy bóp bª ng· vÒ phÝa tr­íc.

C8: Hãy dùng khái niệm quán tính để giải thích các hiện tượng sau:
a) Khi ôtô đột ngột rẽ phải, hành khách trên xe bị nghiêng về phía trái.
a) Khi � t� ��t ng�t r� ph�i, do qu�n t�nh, h�nh kh�ch kh�ng thĨ �ỉi h�íng chuyĨn ��ng ngay m� ti�p tơc chuyĨn ��ng theo h�íng cị n�n b� nghi�ng ng��i sang tr�i.
b) Khi nhảy từ bậc cao xuống, chân ta bị gập lại.
b) Khi chạm đất, chân bị dừng lại ngay. Do quán tính, thân người chưa kịp dừng lại. Vì vậy chân bị gập lại.
c) Bút tắc mực, ta vẩy mạnh, bút lại có thể viết tiếp được.
c) Cuối quá trình vẩy, bút dừng lại ��t ng�t, do quán tính mực trong bút chưa dừng lại. Vì vậy mực ra ngòi, v� viết tiếp được.
d) Khi cán búa lỏng, có thể làm chặt bằng cách gõ mạnh đuôi cán xuống đất.
d) Khi đuôi búa chạm đất, cán búa ��t ng�t dừng lại, do quán tính, búa tiếp tục chuyển động ăn sâu vào cán. Nhờ đó cán búa được tra chắc hơn.
e) Đặt một cốc nước lên tờ giấy mỏng. Giật nhanh tờ giấy ra khỏi đáy cốc thì cốc vẫn đứng yên.
e) Khi ta giật nhanh tờ giấy thì giấy ��t ng�t chuyển động theo tay ta. Do quán tính mà cốc chưa kịp chuyển động. Nên cốc vẫn đứng yên.
Ghi nhớ:
*Hai lực cân bằng là 2 lực cùng đặt lên một vật, có cường độ bằng nhau, phương nằm trên một đường thẳng, chiều ngược nhau.

*Dưới tác dụng của các lực cân bằng,một vật đang đứng yên sẽ tiếp tục đứng yên; đang chuyển động sẽ tiếp tục chuyển động thẳng đều. Chuyển động này được gọi là chuyển động theo quán tính.

*Khi có lực tác dụng, mọi vật không thể thay đổi
vận tốc đột ngột được vì có quán tính.