Bài 5. Sự cân bằng lực - Quán tính

Hãy kể tên và biểu diễn các lực tác dụng lên quyển sách, quả cầu, quả bóng có trọng lượng lần lượt là 3N; 0,5N; 2N ®­îc cho nh­ h×nh vÏ bằng các véctơ lực. Nhận xét về điểm đặt, cường độ, phương, chiều của c¸c lực cïng ®Æt vµo tõng vËt.
Điểm đặt: cïng ®Æt vµo vật.
Cường độ: bằng nhau.
Phương: cùng trên một đường thẳng.
Chiều: ngược chiều.
Kiểm tra bài cũ
Tại sao lại có hiện tượng như thế này ?
Bài 5: Sự cân bằng lực - quán tính
I. Lực cân bằng:
1. Hai lực cân bằng là gì?
Là hai lực cùng đặt lên một vật, có cường độ bằng nhau, phương nằm trên cùng một đường thẳng, chiều ngược nhau.
SGK/Trg 20
2. Tác dụng của hai lực cân bằng lên một vật đang chuyển động.
a. Dự đoán: SGK/17
Ta có thể dự đoán: Khi đó vận tốc của vật sẽ không thay đổi, nghĩa là vật sẽ chuyển động thẳng đều.
b.Thí nghiệm kiểm tra: SGK/18
Dự đoán: Ta đã biết lực là nguyên nhân làm thay đổi vận tốc. Khi các lực tác dụng lên vật không cân bằng nhau thì vận tốc của vật bị thay đổi. Vây khi các lực tác dụng lên vật cân bằng nhau thì vận tốc của vật sẽ ra sau?
Bài 5: Sự cân bằng lực - quán tính
I. Lực cân bằng:
1. Hai lực cân bằng là gì?
SGK/Trg 20
2. Tác dụng của hai lực cân bằng lên một vật đang chuyển động.
a. Dự đoán: SGK/17
b.Thí nghiệm kiểm tra: SGK/18
Thí nghiệm kiểm tra. Máy Atwood trong hình 5.3 trang 18 SGK Vật lý 8.
Hai quả cân A và B giống hệt nhau được treo vào đầu một sợi dây vắt qua một ròng rọc cố định. Một thước đặt ở bên dùng để đo quãng đường chuyển động của A.
C2: Tại sao quả cân A ban đầu đứng yên?
Bài 5: Sự cân bằng lực - quán tính
I. Lực cân bằng:
1. Hai lực cân bằng là gì?
SGK/Trg 20
2. Tác dụng của hai lực cân bằng lên một vật đang chuyển động.
a. Dự đoán: SGK/17
b.Thí nghiệm kiểm tra: SGK/18
C3: Đặt thêm một vật nặng A’ lên quả cân A. Tại sao quả cân A cùng với A’ chuyển động nhanh dần?
Khi đặt thêm vật nặng A’ lên quả cân A, lúc này PA + PA’ lớn hơn T nên vật (A +A’) chuyển động nhanh dần xuống dưới, quả cân B chuyển động lên trªn.
C4: Khi quả cân A chuyển động qua lç K thì vật nặng A’ bị giữ lại. Lúc này quả cân A còn chịu tác dụng của lực nào?
Lúc này vật A chỉ còn chịu tác dụng của hai lực là PA và T cân bằng với nhau nhưng A vẫn tiếp tục chuyển động.
Bài 5: Sự cân bằng lực - quán tính
I. Lực cân bằng:
1. Hai lực cân bằng là gì?
SGK/Trg 20
2. Tác dụng của hai lực cân bằng lên một vật đang chuyển động.
a. Dự đoán: SGK/17
b.Thí nghiệm kiểm tra: SGK/18
C5: Hãy dùa vµo kết quả ghi quãng đường ®i ®­îc cña qu¶ c©n A sau mỗi thời gian 2s trong bảng 5.1 ®Ó tính vận tốc của A.
Thí nghiệm cho biết kết quả chuyển động của quả cân A là chuyển động đều.
v3 = 2,5
v1 = 2,5
v2 = 2,5
Dưới tác dụng của hai lực cân bằng, một vật đang đứng yên sẽ tiếp tục đứng yên; đang chuyển động sẽ tiếp tục chuyển động thẳng đều.
Chuyển động này gọi là chuyển động theo quán tính.
Bài 5: Sự cân bằng lực - quán tính
I. Lực cân bằng:
1. Hai lực cân bằng là gì?
SGK/Trg 20
2. Tác dụng của hai lực cân bằng lên một vật đang chuyển động.
a. Dự đoán: SGK/17
b.Thí nghiệm kiểm tra: SGK/18
II. Quán tính:
1. Nhận xét: Ôtô, tàu hoả, xe máy khi bắt đầu chuyển động không đạt ngay vận tốc lớn mà phải tăng dần; khi đang chuyển động, nếu dừng gấp cũng không dừng lại ngay mà còn trượt tiếp một đoạn.
Như vậy: Khi cú l?c tỏc d?ng, m?i v?t d?u khụng th? thay d?i v?n t?c d?t ng?t du?c vỡ m?i v?t d?u cú quỏn tớnh.
1. Nhận xét: SGK/19
Vậy quán tính là tính giữ nguyên vận tốc của vật.
2. Vận dụng:
C6: Búp bê đang đứng yên trên xe (H5.4). Bất chợt đẩy xe về phía trước. Hỏi búp bê sẽ ngã về phía nào? Tại sao?
Búp bê ngã về phía sau.
Khi đẩy xe, chân của búp bê chuyển động cùng với xe, nhưng do quán tính nên thân và đầu búp bê chưa kịp chuyển động, vì vậy búp bê ngã về phía sau.
Bài 5: Sự cân bằng lực - quán tính
I. Lực cân bằng:
1. Hai lực cân bằng là gì?
SGK/Trg 20
2. Tác dụng của hai lực cân bằng lên một vật đang chuyển động.
a. Dự đoán: SGK/17
b.Thí nghiệm kiểm tra: SGK/18
II. Quán tính:
1. Nhận xét: SGK/19
2. Vận dụng:
C7: Đẩy cho xe và búp bê cùng chuyển động rồi bất chợt dừng lại. Hỏi búp bê sẽ ngã về phía nào? Tại sao?
Búp bê ngã về phía trước.
Khi xe dừng đột ngột chân của búp bê dừng lại cùng với xe, nhưng do quán tính nên thân và đầu búp bê vẫn chuyển động, vì vậy búp bê ngã về phía trước.
Bài 5: Sự cân bằng lực - quán tính
I. Lực cân bằng:
1. Hai lực cân bằng là gì?
SGK/Trg 20
2. Tác dụng của hai lực cân bằng lên một vật đang chuyển động.
a. Dự đoán: SGK/17
b.Thí nghiệm kiểm tra: SGK/18
II. Quán tính:
1. Nhận xét: SGK/19
2. Vận dụng:
C8 (Th¶o luËn theo bµn): Dùng khái niệm về quán tính để giải thích các hiện tượng sau đây:
a) Khi ôtô đột ngột rẽ phải, hành khách ngồi trên xe bị nghiêng về bên trái.
Do quán tính hành khách không thể đổi hướng chuyển động ngay mà tiếp tục theo chuyển động cũ nên bị nghiêng người sang trái.
b) Khi nhảy từ bậc cao xuống chân ta gập lại.
Chân chạm đất thì dừng lại, nhưng người vẫn còn tiếp tục chuyển động theo quán tính nên làm chân gập lại.
Bài 5: Sự cân bằng lực - quán tính
I. Lực cân bằng:
1. Hai lực cân bằng là gì?
SGK/Trg 20
2. Tác dụng của hai lực cân bằng lên một vật đang chuyển động.
a. Dự đoán: SGK/17
b.Thí nghiệm kiểm tra: SGK/18
II. Quán tính:
1. Nhận xét: SGK/19
2. Vận dụng:
C8 (Th¶o luËn theo bµn): Dùng khái niệm về quán tính để giải thích các hiện tượng sau đây:
a) Do quán tính hành khách không thể đổi hướng chuyển động ngay mà tiếp tục theo chuyển động cũ nên bị nghiêng người sang trái.
b) Chân chạm đất thì dừng lại, nhưng người vẫn còn tiếp tục chuyển động theo quán tính nên làm chân gập lại.
c) Bút tắc mực, ta vẩy mạnh, bút lại có thể viết tiếp được.
Do quán tính nên mực tiếp tục chuyển động xuống ngòi bút khi ta dừng lại.
Bài 5: Sự cân bằng lực - quán tính
I. Lực cân bằng:
1. Hai lực cân bằng là gì?
SGK/Trg 20
2. Tác dụng của hai lực cân bằng lên một vật đang chuyển động.
a. Dự đoán: SGK/17
b.Thí nghiệm kiểm tra: SGK/18
II. Quán tính:
1. Nhận xét: SGK/19
2. Vận dụng:
C8 (Th¶o luËn theo bµn): Dùng khái niệm về quán tính để giải thích các hiện tượng sau đây:
d) Khi cán búa lỏng, ta có thể làm chặt bằng cách gõ mạnh đuôi cán búa xuống đất.
Cán búa đột ngột dừng lại, do quán tính đầu búa tiếp tục chuyển động ngập chặt vào cán búa.
e) Đặt một cốc nước lên tờ giấy mỏng. Giật nhanh tờ giấy ra khỏi đáy cốc thì cốc vẫn đứng yên.
Do quán tính nên cốc chưa kịp thay đổi vận tốc khi ta giật nhanh giấy ra khỏi đáy cốc.
Hướng dẫn tự học ở nhà:
Học ghi nhớ SGK/20.
Làm các bài tập trong vở bài tập.
Đọc trước bài: Lực ma sát.
Quán tính là tính giữ nguyên vận tốc của vật.
Ghi nhớ