Bài 5. Sự cân bằng lực - Quán tính

V
Â
T
L
Ý
8
TRƯỜNG THCS CÁT HANH
TRƯỜNG THCS CÁT HANH
PHÒNG GD HUYỆN PHÙ CÁT * TRƯỜNG THCS CÁT HANH *
GD
PHÙ CÁT
* NIÊN KHOÁ 2011-2012*
BÀI GIẢNG
Các em hãy cố gắng học thật tốt
Lực được biểu diễn bằng một mũi tên có:
+ Gốc là điểm đặt của lực.
+ Phương, chiều trùng với phương chiều của lực.
+ Độ dài biểu thị cường độ của lực theo tỉ xích cho trước.
* Tại sao nói lực là một đại lượng véctơ ?
* Nêu cách biểu diễn lực, hãy biểu diễn trọng lực của một vật có khối lượng 5kg (tỉ xích 0,5cm ứng với 10N).
Câu 1
Câu 2
 Lực là đại lượng véctơ vì nó có điểm đặt, có độ lớn, có phương và chiều.
50 N
10N
Thế nào là hai lực cân bằng? Một vật chịu tác dụng của hai lực cân bằng thì như thế nào? Vấn đề này chúng ta cùng tìm hiểu trong bài học mới:
Tiết 5
SỰ CÂN BẰNG LỰC
QUÁN TÍNH
I. Lực cân bằng:
1. Hai lực cân bằng là gì?
C1 Hãy kể tên và biểu diễn các lực tác dụng lên quyển sách, quả cầu, quả bóng có trọng lượng lần lượt là 3N; 0,5N; 5N, bằng các véctơ lực. Nhận xét về điểm đặt, cường độ, phương, chiều của hai lực cân bằng.
Điểm đặt: tại vật. Cường độ: bằng nhau.
Phương: cùng trên một đường thẳng. Chiều: ngược chiều.
Tiết 5: SỰ CÂN BẰNG LỰC-QUÁN TÍNH
I. Lực cân bằng:
1. Hai lực cân bằng là gì?
Tiết 5: SỰ CÂN BẰNG LỰC-QUÁN TÍNH
Hai lực cân bằng là hai lực cùng đặt lên một vật, có cường độ bằng nhau, phương cùng nằm trên một đường thẳng, chiều ngược nhau.
Ta có thể dự đoán. Khi đó vận tốc của vật sẽ không thay đổi, nghĩa là vật sẽ chuyển động thẳng đều.
I. Lực cân bằng:
1. Hai lực cân bằng là gì?
Tiết 5: SỰ CÂN BẰNG LỰC-QUÁN TÍNH
Hai lực cân bằng là hai lực cùng đặt lên một vật, có cường độ bằng nhau, phương cùng nằm trên một đường thẳng, chiều ngược nhau.
2. Tác dụng của hai lực cân bằng lên một vật đang chuyển động:
a) Dự đoán. Ta đã biết lực là nguyên nhân làm thay đổi vận tốc.Khi các lực tác dụng lên vật không cân bằng nhau thì vận tốc của vật bị thay đổi. Vây khi các lực tác dụng lên vật cân bằng nhau thì vận tốc của vật sẽ ra sao?
a) Ta có thể dự đoán. Khi đó vận tốc của vật sẽ không thay đổi, nghĩa là vật sẽ chuyển động thẳng đều.
I. Lực cân bằng:
1. Hai lực cân bằng là gì?
Tiết 5: SỰ CÂN BẰNG LỰC-QUÁN TÍNH
Hai lực cân bằng là hai lực cùng đặt lên một vật, có cường độ bằng nhau, phương cùng nằm trên một đường thẳng, chiều ngược nhau.
2. Tác dụng của hai lực cân bằng lên một vật đang chuyển động:
b) Thí nghiệm kiểm tra. Máy Atwood trong hình 5.3 Hai quả cân A và B giống hệt nhau được treo vào đầu một sợi dây vắt qua một ròng rọc cố định. Một thước đặt ở bên dùng để đo quãng đường chuyển động của A.
Hãy quan sát thí nghiệm để trả lới các câu hỏi C2.
I. Lực cân bằng:
1. Hai lực cân bằng là gì?
Tiết 5: SỰ CÂN BẰNG LỰC-QUÁN TÍNH
Hai lực cân bằng là hai lực cùng đặt lên một vật, có cường độ bằng nhau, phương cùng nằm trên một đường thẳng, chiều ngược nhau.
2. Tác dụng của hai lực cân bằng lên một vật đang chuyển động:
C2:Tại sao quả cân A ban đầu đứng yên?
I. Lực cân bằng:
1. Hai lực cân bằng là gì?
Tiết 5: SỰ CÂN BẰNG LỰC-QUÁN TÍNH
Hai lực cân bằng là hai lực cùng đặt lên một vật, có cường độ bằng nhau, phương cùng nằm trên một đường thẳng, chiều ngược nhau.
2. Tác dụng của hai lực cân bằng lên một vật đang chuyển động:
C2:Tại sao quả cân A ban đầu đứng yên?
C3:Đặt thêm một vật nặng A’ lên quả cân A. Tại sao quả cân A cùng với A’ chuyển động nhanh dần?
Khi đặt thêm vật nặng A’ lên quả cân A, lúc này PA + PA’ lớn hơn T nên vật (A +A’) chuyển động nhanh dần xuống dưới, B chuyển động lên.
I. Lực cân bằng:
1. Hai lực cân bằng là gì?
Tiết 5: SỰ CÂN BẰNG LỰC-QUÁN TÍNH
Hai lực cân bằng là hai lực cùng đặt lên một vật, có cường độ bằng nhau, phương cùng nằm trên một đường thẳng, chiều ngược nhau.
2. Tác dụng của hai lực cân bằng lên một vật đang chuyển động:
C2:Tại sao quả cân A ban đầu đứng yên?
C3:Đặt thêm một vật nặng A’ lên quả cân A. Tại sao quả cân A cùng với A’ chuyển động nhanh dần?
C4:Khi quả cân A chuyển động qua lổ K thì vật nặng A’ bị giữ lại. Lúc này quả cân A còn chịu tác dụng của lực nào?
Lúc này vật A chỉ còn chịu tác dụng của hai lực là PA và T cân bằng với nhau nhưng A vẫn tiếp tục chuyển động.
Thí nghiệm cho biết kết quả chuyển động của quả cân A là chuyển động đều.
I. Lực cân bằng:
1. Hai lực cân bằng là gì?
Tiết 5: SỰ CÂN BẰNG LỰC-QUÁN TÍNH
Hai lực cân bằng là hai lực cùng đặt lên một vật, có cường độ bằng nhau, phương cùng nằm trên một đường thẳng, chiều ngược nhau.
2. Tác dụng của hai lực cân bằng lên một vật đang chuyển động:
C5 Hãy ghi kết quả của quãng đường sau mỗi thời gian 2s vào bảng 5.1 rồi tính vận tốc của A.
v3 = 2,5
v1 = 2,5
v2 = 2,5
Dưới tác dụng của hai lực cân bằng, một vật đang đứng yên sẽ tiếp tục đứng yên; đang chuyển động sẽ tiếp tục chuyển động thẳng đều.
I. Lực cân bằng:
1. Hai lực cân bằng là gì?
Tiết 5: SỰ CÂN BẰNG LỰC-QUÁN TÍNH
Hai lực cân bằng là hai lực cùng đặt lên một vật, có cường độ bằng nhau, phương cùng nằm trên một đường thẳng, chiều ngược nhau.
2. Tác dụng của hai lực cân bằng lên một vật đang chuyển động:
Dưới tác dụng của hai lực cân bằng, một vật đang đứng yên sẽ tiếp tục đứng yên; đang chuyển động sẽ tiếp tục chuyển động thẳng đều.
Chuyển động này gọi là chuyển động theo quán tính.
II. Quán tính:
1. Nhận xét: Ôtô, tàu hoả, xe máy khi bắt đầu chuyển động không đạt ngay vận tốc lớn mà phải tăng dần; khi đang chuyển động, nếu thắng gấp cũng không dừng lại ngay mà còn trượt tiếp một đoạn.
Khi có lực tác dụng, mọi vật đều không thể thay đổi vận tốc đột ngột được vì mọi vật đều có quán tính.
Vậy: Quán tính là tính giữ nguyên vận tốc của vật.
I. Lực cân bằng:
1. Hai lực cân bằng là gì?
Tiết 5: SỰ CÂN BẰNG LỰC-QUÁN TÍNH
Hai lực cân bằng là hai lực cùng đặt lên một vật, có cường độ bằng nhau, phương cùng nằm trên một đường thẳng, chiều ngược nhau.
2. Tác dụng của hai lực cân bằng lên một vật đang chuyển động:
Dưới tác dụng của hai lực cân bằng, một vật đang đứng yên sẽ tiếp tục đứng yên; đang chuyển động sẽ tiếp tục chuyển động thẳng đều.
Chuyển động này gọi là chuyển động theo quán tính.
II. Quán tính:
Khi có lực tác dụng, mọi vật đều không thể thay đổi vận tốc đột ngột được vì mọi vật đều có quán tính.
2. Vận dụng:
C6:Búp bê đang đứng yên trên xe (H5.4). Bất chợt đẩy xe về phía trước. Hỏi búp bê sẽ ngã về phía nào? Tại sao?
Búp bê ngã về phía sau.
Khi đẩy xe, chân của búp bê chuyển động cùng với xe, nhưng do quán tính nên thân và đầu búp bê chưa kịp chuyển động, vì vậy búp bê ngã về phía sau.
Búp bê ngã về phía trước.
Khi xe dừng đột ngột chân của búp bê dừng lại cùng với xe, nhưng do quán tính nên thân và đầu búp bê vẫn chuyển động, vì vậy búp bê ngã về phía trước.
I. Lực cân bằng:
1. Hai lực cân bằng là gì?
Tiết 5: SỰ CÂN BẰNG LỰC-QUÁN TÍNH
Hai lực cân bằng là hai lực cùng đặt lên một vật, có cường độ bằng nhau, phương cùng nằm trên một đường thẳng, chiều ngược nhau.
2. Tác dụng của hai lực cân bằng lên một vật đang chuyển động:
Dưới tác dụng của hai lực cân bằng, một vật đang đứng yên sẽ tiếp tục đứng yên; đang chuyển động sẽ tiếp tục chuyển động thẳng đều.
Chuyển động này gọi là chuyển động theo quán tính.
II. Quán tính:
Khi có lực tác dụng, mọi vật đều không thể thay đổi vận tốc đột ngột được vì mọi vật đều có quán tính.
2. Vận dụng:
C7: Đẩy cho xe và búp bê cùng chuyển động rồi bất chợt dừng lại. Hỏi búp bê sẽ ngã về phía nào? Tại sao?
Do quán tính hành khách không thể đổi hướng chuyển động ngay mà tiếp tục theo chuyển động cũ nên bị nghiêng người sang trái.
I. Lực cân bằng:
1. Hai lực cân bằng là gì?
Tiết 5: SỰ CÂN BẰNG LỰC-QUÁN TÍNH
Hai lực cân bằng là hai lực cùng đặt lên một vật, có cường độ bằng nhau, phương cùng nằm trên một đường thẳng, chiều ngược nhau.
2. Tác dụng của hai lực cân bằng lên một vật đang chuyển động:
Dưới tác dụng của hai lực cân bằng, một vật đang đứng yên sẽ tiếp tục đứng yên; đang chuyển động sẽ tiếp tục chuyển động thẳng đều.
Chuyển động này gọi là chuyển động theo quán tính.
II. Quán tính:
Khi có lực tác dụng, mọi vật đều không thể thay đổi vận tốc đột ngột được vì mọi vật đều có quán tính.
2. Vận dụng:
C8: Dùng khái niệm về quán tính để giải thích các hiện tượng sau đây:
a) Khi ôtô đột ngột rẽ phải, hành khách ngồi trên xe bị nghiêng về bên trái.
Cán búa đột ngột dừng lại, do quán tính đầu búa tiếp tục chuyển động ngập chặt vào cán búa.
I. Lực cân bằng:
1. Hai lực cân bằng là gì?
Tiết 5: SỰ CÂN BẰNG LỰC-QUÁN TÍNH
Hai lực cân bằng là hai lực cùng đặt lên một vật, có cường độ bằng nhau, phương cùng nằm trên một đường thẳng, chiều ngược nhau.
2. Tác dụng của hai lực cân bằng lên một vật đang chuyển động:
Dưới tác dụng của hai lực cân bằng, một vật đang đứng yên sẽ tiếp tục đứng yên; đang chuyển động sẽ tiếp tục chuyển động thẳng đều.
Chuyển động này gọi là chuyển động theo quán tính.
II. Quán tính:
Khi có lực tác dụng, mọi vật đều không thể thay đổi vận tốc đột ngột được vì mọi vật đều có quán tính.
2. Vận dụng:
C8: d) Khi cán búa lỏng, ta có thể làm chặt bằng cách gõ mạnh đuôi cán búa xuống đất.
Do quán tính nên cốc chưa kịp thay đổi vận tốc khi ta giật nhanh giấy ra khỏi đáy cốc.
.
I. Lực cân bằng:
1. Hai lực cân bằng là gì?
Tiết 5: SỰ CÂN BẰNG LỰC-QUÁN TÍNH
Hai lực cân bằng là hai lực cùng đặt lên một vật, có cường độ bằng nhau, phương cùng nằm trên một đường thẳng, chiều ngược nhau.
2. Tác dụng của hai lực cân bằng lên một vật đang chuyển động:
Dưới tác dụng của hai lực cân bằng, một vật đang đứng yên sẽ tiếp tục đứng yên; đang chuyển động sẽ tiếp tục chuyển động thẳng đều.
Chuyển động này gọi là chuyển động theo quán tính.
II. Quán tính:
Khi có lực tác dụng, mọi vật đều không thể thay đổi vận tốc đột ngột được vì mọi vật đều có quán tính.
2. Vận dụng:
C8: e) Đặt một cốc nước lên tờ giấy mỏng. Giật nhanh tờ giấy ra khỏi đáy cốc thì cốc vẫn đứng yên.

DĂN DÒ
Học hiểu phần ghi trong tâm của bài
Làm các bài tập từ 5.1 đến 4.16 SBT
Đọc thêm phần có thể
Chuẩn bị trước bài: 5. Soạn các câu
C1C9 SGK
Các em hãy cố gắng học tốt
TRƯỜNG THCS CÁT HANH
TRƯỜNG THCS CÁT HANH
Hãy yêu thích việc mình làm
bạn sẽ cảm thấy thú vị hơn
và việc mình làm sẽ có hiệu quả hơn.