Bài 5. Sự cân bằng lực - Quán tính

Nêu cách biểu diễn một véc tơ lực
1, Nêu cách biểu diễn một véc tơ lực?

2, Hãy kể tên và biểu diễn các lực tác dụng lên : Quyển sách, quả cầu, quả bóng có trọng lượng lần lượt là : 3N; 0,5N; 5N, bằng các véc tơ lực. Nhận xét về : điểm đặt, cường độ, phương chiều của hai lực cân bằng
Chúng ta đã tìm hiểu về hai lực cân bằng trong Vật lí 6.Dưới tác dụng của 2 lực cân bằng, vật đang đứng yên sẽ ở trạng thái gì?
Sự cân bằng lực - quán tính
TIẾT 5
I/ Lực cân bằng
1- Hai lực cân bằng là gì?
C1: Hãy kể tên và biểu diễn các lực tác dụng lên : Quyển sách, quả cầu, quả bóng có trọng lượng lần lượt là : 3N; 0,5N; 5N, bằng các véc tơ lực. Nhận xét về : điểm đặt, cường độ, phương chiều của hai lực cân bằng
* Nhận xét : Mỗi cặp lực là 2 lực cân bằng, chúng có cùng điểm đặt, cùng phương, cùng độ lớn nhưng ngược chiều
- Các cặp lực trên có cân bằng không ? nhận xét về điểm đặt, phương, chiều, độ lớn của các cặp lực trong các ví dụ trên ?
- Vậy thế nào là hai lực cân bằng ?
- Dưới tác dụng của 2 lực cân bằng thì những vật trên đang đứng yên sẽ như thế nào ?
Một vật đang chuyển động nếu chịu tác dụng của hai lực cân bằng sẽ ở trạng thái thế nào?
Hai lực cân bằng là hai lực:
1.Hai lực cân bằng là gì?
I.Hai lực cân bằng
- Đặt lên cùng một vật.
- Phương nằm trên một đường thẳng, chiều ngược nhau.
- Có cường độ bằng nhau.
2. Tác dụng của hai lực cân bằng lên một vật đang chuyển động
a/ Dự đoán
b/ Thí nghiệm kiểm tra:
Thí nghiệm của nhà bác học A-tút
Mô tả các dụng cụ thí nghiệm?
C2.Tại sao quả cân A ban đầu đứng yên?
C3. Khi đặt thêm Á lên quả cân A. Tại sao quả cân A cùng với Á sẽ chuyển động nhanh dần?
C4.Khi quả cân A chuyển động qua lỗ K thì vật nặng Á bị giữ lại. Lúc này quả cân A còn chịu tác dụng của những lực nào?
C5. Đo quãng đường đi được của quả cân A ( khi chuyển động phía dưới lỗ K) sau mỗi khoảng thời gian 2s, ta có kết quả trong bảng sau:
A
K
B
Tính vận tốc trong mỗi trường hợp và điền kết quả vào bảng sau:
7cm/s
7cm/s
7cm/s
Đây là loại chuyển động gì?
Như vậy một vật ( vật A) đang chuyển động, nếu chịu tác dụng của các lực cân bằng sẽ ở trạng thái gì?
Như vậy một vật đang chuyển động, nếu chịu tác dụng của hai lực cân bằng sẽ ở trạng thái chuyển động thẳng đều.
Nếu một vật chịu tác dụng của hai lực cân bằng thì vật có thể ở các trạng thái nào?
Kết luận: Một vật chịu tác dụng của hai lực cân bằng thì:
Nếu vật đang đứng yên sẽ tiếp tục đứng yên.
Nếu vật đang chuyển động sẽ tiếp tục chuyển động thẳng đều.
Hai lực cân bằng là hai lực:
1.Hai lực cân bằng là gì?
I.Hai lực cân bằng
- Đặt lên cùng một vật.
- Phương nằm trên một đường thẳng, chiều ngược nhau.
- Có cường độ bằng nhau.
2. Tác dụng của hai lực cân bằng lên một vật đang chuyển động
a/ Dự đoán
b/ Thí nghiệm kiểm tra:
c/ Kết luận:
II. Quán tính:
1. Nhận xét:
Nhận xét các hiện tượng sau:
- Xe cộ bắt đầu chuyển động có thể đạt ngay vận tốc lớn được không?
-Xe cộ đang chạy nhanh, nếu ta phanh gấp liệu xe có dừng ngay không?
Khi có lực tác dụng, mọi vật đều không thể thay đổi vận tốc đột ngột được vì mọi vật đều có quán tính.
Quán tính là tính giữ nguyên vận tốc của các vật ( về cả hướng và độ lớn).
2.Vận dụng:
C6. Búp bê đang đứng yên trên xe. Bất chợt đẩy xe chuyển động về phía trước. Hỏi búp bê sẽ ngã về phía nào? Tại sao?
Búp bê sẽ ngã về phía sau vì chân búp bê tiếp xúc với xe nên đã chuyển động còn thân và đầu của búp bê chưa kịp chuyển động do có quán tính nên vẫn đứng yên vì vậy búp bê ngã về phía sau.
C7.Xe và búp bê đang chuyển động, nếu xe bất chợt dừng lại, búp bê sẽ ngã về phía nào? Tại sao?
Búp bê sẽ ngã về phía trước vì chân búp bê đã dừng lại nhưng thân và đầu búp bê vẫn tiếp tục chuyển động (búp bê có quán tính )

Một số tai nạn giao thông do quán tính.
Ô tô phóng nhanh, phanh không kịp, đã va vào xe công- tơ- nơ.
C8.hãy dùng khái niệm quán tính để giải thích các hiện tượng sau đây:
a/ Khi ô tô đột ngột rẽ phải, hành khách bị nghiêng về bên trái.
b/ Khi nhảy từ bậc cao xuống, chân ta bị gập lại. c/ Bút tắc mực, ta vẩy mạnh, bút lại có thể viết tiếp. d/ Khi cán búa lỏng, có thể làm chặt lại bằng cách gõ mạnh đuôi cán xuống đất.
d/ Đặt một cốc nước trên tờ giấy mỏng. Giật nhanh tờ giấy ra khỏi đáy cốc thì cốc vẫn đứng yên.
Ghi nhớ:
*Hai lực cân bằng là 2 lực cùng đặt lên một vật, có cường độ bằng nhau, phương nằm trên một đường thẳng, chiều ngược nhau.
*Dưới tác dụng của các lực cân bằng,một vật đang đứng yên sẽ tiếp tục đứng yên; đang chuyển động sẽ tiếp tục chuyển động thẳng đều. Chuyển động này được gọi là chuyển động theo quán tính.
*Khi có lực tác dụng, mọi vật không thể thay đổi vận tốc đột ngột được vì có quán tính.
Hướng dẫn về nhà:
Thuộc ghi nhớ.
Làm các bài tập 5.1, 5.2, 5.3. 5.4 (SBT)
N/C trước bài : Lực ma sát
+ ĐK xuất hiện lực ma sát
+ Các loại lực ma sát
+ Tác hại của lực ma sát
+ Ích lợi của lực ma sát