Bài 5. Hoàng Lê nhất thống chí - Hồi thứ mười bốn

Hoàng Lê nhất thống chí
Tiết 23, 24 : Văn bản
Ngô gia văn phái
Lu?c d? tr?n Quang Trung d?i phỏ quõn Thanh
Tóm tắt văn bản
Được tin báo quân Thanh vào Thăng Long, Bắc Bình Vương (Nguyễn Huệ) rất giận, liền họp các tướng sĩ rồi tế cáo trời đất, lên ngôi hoàng đế, hạ lệnh xuất quân ra Bắc. Ông thân hành cầm quân, vừa đi vừa tuyển quân lính. Ngày ba mươi tháng chạp, đến núi Tam Điệp, vua mở tiệc khao quân, hẹn mùng bảy năm mới vào thành Thăng Long mở tiệc ăn mừng. Bằng tài chỉ huy thao lược của Quang Trung, đạo quân của Tây Sơn tiến lên như vũ bão, quân giặc thua chạy toán loạn. Tôn Sĩ Nghị sợ mất mật, ngựa không kịp đóng yên, người không kịp mặc áo giáp, chạy thẳng về biên giới phía Bắc. Vua quan bù nhìn Lê Chiêu Thống cũng phải chạy tháo thân.
a/ Tác giả:
- Ngô gia văn phái là một nhóm tác giả thuộc dòng họ Ngô Thì (dòng họ nổi tiếng với truyền thống nghiên cứu và sáng tác văn học) ở tỉnh Hà Tây (nay thu?c Hà N?i).
- Hai tác giả chính là Ngô Thị Chí và Ngô Thì Du.
b/ Tác phẩm:
- Hoàng Lê nhất thống chí là tác phẩm viết bằng chữ Hán.
+ Thể loại: tiểu thuyết chương hồi.
+ Là cuốn tiểu thuyết lịch sử có quy mô lớn (17 hồi), phản ánh những biến động lịch sử nước nhà từ cuối thế kỉ XVIII đến những năm đầu thế kỉ XIX.
- Đoạn trích nằm ở hồi thứ 14 - ghi lại sự kiện Quang Trung đại phá quân Thanh.
II/ Bố cục: 3 phần
Phần 1: Từ đầu đến năm Mậu. Thân (1788) (Nguyễn Huệ lên ngôi Hoàng đế, chuẩn bị tiến quân ra Bắc)
Phần 2: Tiếp...rồi kéo vào thành. (Cuộc hành quân thần tốc và chiến thắng lẫy lừng của Quang Trung)
Phần 3: Còn lại (Sự đại bại của quân Thanh và tình trạng thảm hại của vua tôi Lê Chiêu Thống)
III. Tìm hiểu văn bản
1. Hình tượng người anh hùng Quang Trung (Nguyễn Huệ)
* Khi nghe tin giặc đánh chiếm Thăng Long(24/11):
- Nguyễn Huệ giận lắm, cho họp tướng sĩ, định thân chinh cầm quân đi ngay.
-> Không hề nao núng tinh thần, định thân chinh cầm quân đi đánh giặc.
- Nghe tướng lĩnh phân tích, ông quyết định:
+ Tế cáo trời đất
+ Lên ngôi hoàng đế
+ Đốc xuất đại binh ra Bắc (25/12)
+ Đến Nghệ An (29/12): tuyển mộ quân lính, duyệt binh lớn, chia các đơn vị.
-> Trong vũng hon m?t thỏng, dó l�m du?c r?t nhi?u vi?c l?n.
=> Là một con người hành động mạnh mẽ, quyết đoán.
III. Tìm hiểu văn bản
1. Hình tượng người anh hùng Quang Trung (Nguyễn Huệ)
* Khi nghe tin giặc đánh chiếm Thăng Long(24/11):
* Lời dụ ba quân (Nhận định tình hình địch - ta)
- Kh?ng d?nh ch? quy?n dõn t?c : d?t n�o sao ?y...
- V?ch tr?n t?i ỏc c?a k? thự : cu?p búc, gi?t h?i, vo vột,.
- Ca ng?i truy?n th?ng yờu nu?c b?t khu?t c?a dõn t?c v� nờu lờn nh?ng t?m guong anh hựng: Trung N? Vuong, Dinh Tiờn Ho�ng, ...
- Kờu g?i quõn lớnh d?ng tõm hi?p l?c chi?n d?u ch?ng gi?c ngo?i xõm
- D? ra k? lu?t nghiờm minh : n?u ai an ? hai lũng s? b? gi?t
-> L?i d? nhu m?t b�i h?ch ng?n g?n, ý t? phong phỳ, sõu xa cú tỏc d?ng kớch thớch lũng yờu nu?c v� truy?n th?ng qu?t cu?ng c?a dõn t?c.
III. Tìm hiểu văn bản
1. Hình tượng người anh hùng Quang Trung (Nguyễn Huệ)
* Khi nghe tin giặc đánh chiếm Thăng Long(24/11):
* Lời dụ ba quân (Nhận định tình hình địch - ta)
* Thái độ khi xét đoán bề tôi
+ Phê phán việc bỏ thành của Sở, Lân
+ Khen kế hoạch phòng thủ (rút lui)
+ Dỏnh giỏ cao Ngụ Thỡ Nh?m l� ngu?i "Tỳc trớ da muu"
-> Lời lẽ có tình có lý, ụng hi?u rừ s? tru?ng s? do?n c?a cỏc tu?ng si, khen chờ dỳng ngu?i, dỳng vi?c.
=> Qua l?i d? ba quõn v� thỏi d? khi xột doỏn b? tụi cho th?y Quang Trung l� m?t con ngu?i cú trớ tu?, sỏng su?t v� nh?y bộn. Là người độ lượng, công minh.
Hết Tiết 1
- Hướng dẫn học bài
+ Bài cũ:
- Học bài, kể tóm tắt đoạn trích.
- N?m du?c di?n bi?n cỏc s? ki?n l?ch s? trong do?n trớch.
- Hi?u v� dựng du?c m?t s? t? Hỏn Vi?t thụng d?ng du?c s? d?ng trong van b?n.
+ Bài mới: Soạn tiếp phần còn lại