Bài 5. Hoàng Lê nhất thống chí - Hồi thứ mười bốn

Tiết 23+ 24 : Văn bản
HOÀNG LÊ
NHẤT THỐNG CHÍ
NGÔ GIA VĂN PHÁI
KiỂM TRA:
Bức tranh miêu tả của cuộc sống chúa Trịnh gợi cho em suy nghĩ về hiện thực đất nước như thế nào?
HOÀNG LÊ
NHẤT THỐNG CHÍ
Hoạt động 1
Em hiểu gì về tác giả?
Giáo viên mở rộng 2 tác phẩm và quá trình sáng tác tác phẩm
Hiểu gì về thể chí?
Đặc điểm của " Hoàng Lê Nhất Thống Chí"?
Nội dung có gì nỗi bật?
Giáo viên hướng dẫn đọc, tìm hiểu bố cục hồi 14
I.TÌM HIỂU CHUNG
1.Tác giả
Tập thể tác giả thuộc dòng họ Ngô Thì - Hà Tây
Hai tác giả chính: Ngô Thì Chí - Ngô Thì Du.
2.Tác phẩm
Chí thể văn vừa có tính chất văn vừa có tính chất sử
Hoàng Lê nhất thống chí: tiểu thuyết lịch sử (chữ hán) thế kỉ 19
Giáo viên tóm tắt hồi 12 - 13 như SGV
Quá trình đọc giáo viên kiểm tra một số chú thích
Nêu đại ý của đoạn trích
Đọc tìm hiểu bố cục
Đoạn 1: Nguyễn Huệ lên ngôi Hoàng Đế, cầm quân dẹp giặc
Đoạn 2: cuộc hành quân thần tốc và chiến thắng lẫy lừng của Quang Trung
Đoạn 3: sự đại bại của quân tướng Thanh, sự thảm hại của vua tôi Lê Chiêu Thống
Đại ý
Đoạn trích dựng lên bức tranh chân thực và sinh động, hình ảnh anh hùng dân tộc Nguyễn Hụê và sự thảm bại tất yếu của bọn xâm lựơc
Hoạt động 2
Hướng dẫn phân tích hình ảnh Nguyễn Huệ
Cảm nhận của em về người anh hùng Quang Trung - Nguyễn Huệ sau khi đọc đoạn trích?
Em thấy tính cách anh hùng thể hiện ở hoạt động của nhân vật như thế nào
II.PHÂN TÍCH
Hình ảnh Nguyễn Huệ - Quang Trung
-Hành động mạnh mẽ, quyết đoán, xông xáo, nhanh gọn, có chủ đích và rất quả quyết: trong 1 tháng
Em thấy tính cách anh hùng thể hiện ở hoạt động của nhân vật như thế nào?
Chỉ ra những việc lớn mà ông làm trong vòng 1 tháng (24/11-30/12)?
Qua những hoạt động làm việc của nhân vật em thấy được điều gì ở người anh hùng
-Tế bào lên ngôi hoàng đế
-Xuất binh ra bắc
-Tuyển mộ quân lính
Mở cuộc duyệt binh ở Nghệ An
-Phủ dụ tướng sĩ, định kế hoạch hành quân đánh giặc,
-kế hoạch đối phó với quân Thanh sau chiến thắng
Hoạt động 3: Tiếp tục tìm hiểu nhân vật Nguyễn Huệ
Ngoài biểu hiện con người hành động nhanh gọn, Quang Trung còn thể hiện trí tuệ sáng suốt, sâu xa, nhạy bén
Hãy chứng minh
Phân tích lời phủ dụ trước khi lên đường?
Theo em chi tiết nào trong tác phẩm giúp ta đánh giá được tầm nhìn xa của Quang Trung
Người lo xa, hành động mạnh mẽ
Trí tuệ sáng suốt, sâu xa nhạy bén
Trong việc phân tích tình hình thời cuộc và thế tương quan lực lượng giữa ta và địch
Phủ dụ quân lính (khẳng định chủ quyền, lợi thế trung quân, kích thích lòng yêu nước và truyền thống quật cường dân tộc
Sáng suốt trong việc xét đoán và dùng người (sở - lân)
- Nguyễn Huệ
Việc Quang Trung tuyển quân nhanh gấp và tiếp quân thần tốc (trong 4 ngày đi mấy trăng KM - tuyể quân đông) gợi suy nghĩ gì trong em về hình ảnh người anh hùng?
Hình ảnh Quang Trung trong trận đánh tả độ hữu xông được miêu tả cụ thể ở những chi tiết nào?
Y� chí quyết thắng và tầm nhìn xa trong rộng
Mới khởi binh đã khẳng định sẽ chiến thắng
Tính kế hoạch ngoại giao sau khi chiến thắng đối với một nước lớn gấp 10 lần nước mình
Tài dụng binh như thần: 4 ngày vượt đèo núi đi 350km tới Nghệ An vừa tuyển quan, vừa duyệt binh tổ chức đội ngũ trong 1 ngày
Tại sao các tác giả Ngô gia vốn trung thành với nhà Lê lại có thể viết thực và hay như thế về người anh hùng Nguyễn Huệ
-Tiến quân thần tốc hẹn 7/1 ăn tết ở Thăng Long, đi xa như quân luôn chỉnh tề - do tài cầm quân
-Hình ảnh lẫm liệt trong chiến trận
Hình ảnh Quang Trung được hiện lên qua tả, kể, thuật => oai phong lẫm liệt người anh hùng mang tính sử thi
Hoạt động 4: tổ chức tìm hiểu sự thất bại của kẻ thù
Em hiểu gì về nhân vật Tôn Sĩ Nghị:
Giọng văn có gì khác đoạn trước?
2.Sự thảm bại của quân tướng nhà Thanh và vua tôi nhà Lê
a.Bọn quân tướng nhà Thanh
Tôn sĩ Nghị: kẻ tướng bất tài, kiêu căng tự mãn, chủ quan khinh địch, cho quân lính mặc sức ăn chơi
Khi quân Tây Sơn đánh đến nơi - sợ mất mặt, xin ra hàng
Tình cảnh của bọn vua tôi nhà Lê như thế nào?
Thái độ của tác giả được thể hiện trong giọng điệu và cảm xúc?
b.Bọn vua tôi phản nước hại dân
-Cõng rắn cắn gà nhà mưu cầu lợi ích riêng
-Chịu nỗi sĩ nhục của kẻ đi cầu cạnh vạn xin, mất tư cách quân vương
Tình cảnh khốn quẫn của vua Lê
-Lòng thương cảm và ngậm ngùi của tác giả
III.TỔNG KẾT: GHI NHỚ:
Với quan điểm lịch sử đúng đắn và niềm tự hào dân tộc, các tác giả Hoàng Lê thống nhất chí đã tái hiện chân thực hình ảnh người anh hùng dân tộc Nguyễn Huệ qua chiến công thần tốc đại phá quân Thanh, sự thảm bại của quân tướng nhà Thanh và số phận bi đát của vua tôi Lê Chiêu Thống.
IV. LUYỆN TẬP :
Dựa theo tác phẩm, hãy viết một đoạn văn ngắn miêu tả lại chiến công thần tốc đại phá quân Thanh, sự thảm bại của quân tướng nhà Thanh và số phận bi đát của vua tôi Lê Chiêu Thống.
C. HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ.
-Học sinh đọc thêm.
-Hiểu khái quát ý nghĩa lịch sử, phương thức miêu tả có vai trò như thế nào trong kể.
Chuẩn bị bài sự phát triển từ vựng