Bài 5. Hoàng Lê nhất thống chí - Hồi thứ mười bốn

Hoàng Lê nhất thống chí
Tiết 22, 23 : Văn bản
Ngô gia văn phái
Quân Thanh kéo vào Thăng Long, tướng Tây Sơn là Ngô Văn Sở lui quân về vùng núi Tam Điệp. Được tin Quang Trung rất giận, bèn họp tướng sĩ định thân chinh cầm quân đi ngay. Nhưng nghe mọi người đến họp khuyên Ông đã lên ngôi vua ở Phú Xuân, tự đốc xuất đại binh nhằm ngày 25 tháng Chạp năm 1788 tiến quân ra Bắc diệt Thanh. Dọc đường vua Quang Trung cho kén thêm quân lính, mở cuộc duyệt binh lớn, chia quân thành các đạo, chỉ dụ tướng lĩnh, mở tiệc khao quân vào ngày 30 tháng Chạp. Hẹn đến ngày mùng 7 Tết thắng giặc mở tiệc ăn mừng ở Thăng Long. Đội quân của Quang Trung đánh đến đâu thắng đến đấy, khiến quân Thanh đại bại. Ngày mùng 3 Tết quân Tây Sơn công phá đồn Hà Hồi, sáng sớm ngày mùng 5 tiến sát đồn Ngọc Hồi, trưa mùng 5 Tết tiến binh đến Thăng Long. Tướng Thanh là Tôn Sĩ Nghị vội vã tháo chạy về nước, vua Lê Chiêu Thống cùng gia quyến vội vã chạy trốn theo.

Bố cục: 3 phần
Phần 1: Từ đầu đến năm Mậu. Thân (1788) (Nguyễn Huệ lên ngôi Hoàng đế, chuẩn bị tiến quân ra Bắc)
Phần 2: Tiếp...rồi kéo vào thành. (Cuộc hành quân thần tốc và chiến thắng lẫy lừng của Quang Trung)
Phần 3: Còn lại (Sự đại bại của quân Thanh và tình trạng thảm hại của vua tôi Lê Chiêu Thống)
- Nguyễn Huệ giận lắm, cho họp tướng sĩ, định thân chinh cầm quân đi ngay.

- Nghe tướng lĩnh phân tích, ông quyết định:
+ Tế cáo trời đất
+ Lên ngôi hoàng đế
+ Đốc xuất đại binh ra Bắc (25/12)
+ Đến Nghệ An (29/12): tuyển mộ quân lính, duyệt binh lớn, chia các đơn vị
- Khẳng định chủ quyền dân tộc : đất nào sao ấy...
- Vạch trần tội ác của kẻ thù : cướp bóc, giết hại, vơ vét,…
- Ca ngợi truyền thống yêu nước bất khuất của dân tộc và nêu lên những tấm gương anh hùng: Trưng Nữ Vương, Đinh Tiên Hoàng, ...
- Kêu gọi quân lính đồng tâm hiệp lực chiến đấu chống giặc ngoại xâm
- Đề ra kỉ luật nghiêm minh : nếu ai ăn ở hai lòng sẽ bị giết
Nguy?n Hu? dó bi?n voi th�nh nh?ng "c? xe tang" cú s?c m?nh ỏp d?o, trang b? d?i bỏc v� h?a phỏo trờn lung. Trờn lung m?i quõn voi cú ba, b?n ngu?i lớnh chớt khan d?, ng?i nộm tung h?a c?u luu ho�ng ra kh?p noi, d?t chỏy quõn d?ch.


Ngoài "xe tăng voi lửa" kể trên, binh lính Tây Sơn còn được trang bị một loại vũ khí cá nhân là Hỏa hổ. Hỏa hổ là một loại vũ khí hình ống, một loại súng phun lửa có thể biến địch thành "cây đuốc sống". Khi lâm trận, trong ống Hỏa hổ bắn nhựa thông ra, trúng phải đâu là lập tức bốc cháy. Loại vũ khí đặc biệt này được trang bị cho cả quân chủng lục quân và thủy quân của nhà Tây Sơn.
D?i quõn "voi l?a" c?a vua Quang Trung, ngu?i thiờn t�i quõn s? c? d?i c?m quõn khụng h? bi?t thua tr?n l� gỡ, dó h?i d? c? 3 y?u t? chi?n thu?t: Co d?ng, d?t kớch v� h?a l?c. Dõy th?t s? l� m?t cu?c cỏch m?ng voi chi?n so v?i cỏc th?i k? tru?c dú.
Qua phần 1 hình ảnh vua Quang Trung được tái hiện lên bằng biện pháp nghệ thuật nào ?
Các biện pháp nghệ thuật ấy nói với em về một vị vua như thế nào ?
Kể bằng hành động, sự việc, lời nói cụ thể.
Là một vị vua yêu nước, sáng suốt, có tài cầm quân.
1753 – 1792
1– Nội dung : Đoạn trích là bức tranh sinh động đầy tính hiện thực về diện mạo của tướng lĩnh nhà Thanh và nói lên sự đớn hèn của bầy tôi Lê Chiêu Thống đồng thời ca ngợi vẻ đẹp của người anh hùng Nguyễn Huệ,
2- Nghệ thuật
-Lời văn kể chuyện rõ ràng , mạch lạc .
-Sắp xếp sự việc trong truyện hợp lý

IV. Luyện tập
1/Tên tác phẩm Hoàng Lê nhất thống chí có ý nghĩa là gì?
Vua Lê nhất định thống nhất đất nước.

Ý chí thống nhất đất nước của vua Lê.

Ghi chép việc vua Lê thống nhất đất nước.

D. Ý chí trước sau như một của vua Lê.
2/Câu nào nói đúng nhất nội dung của Hồi thứ mười bốn?
Ca ngợi hình tượng người anh hùng Nguyễn Huệ.

B. Nói lên sự thảm bại của quân tướng nhà Thanh.

C. Nói lên số phận bi đát của vua tôi Lê Chiêu Thống.

D. Cả A, B, C đều đúng.