Bài 5. Hoàng Lê nhất thống chí - Hồi thứ mười bốn

Tiết 22,23 HOÀNG LÊ NHẤT THỐNG CHÍ
(Trích Hồi thứ 14)
Ngô gia văn phái
CHUYỆN CŨ TRONG PHỦ CHÚA TRỊNH
(TỰ HỌC CÓ HƯỚNG DẪN)
I.Tìm hiểu chung
1. Tác giả
- Ngô gia văn phái là một nhóm tác giả thuộc dòng họ Ngô Thì ở làng Tả Thanh Oai(nay là huyện Thanh Oai, Hà Tây).
-Ngô Thì Chí(1753-1788) là em ruột của Ngô Thì Nhậm làm quan dưới thời vua Lê Chiêu Thống. Ông là người viết bảy hồi đầu của tác phẩm.
- Ngô Thì Du(1772-1840), anh em chú bác ruột với Ngô Thì Chí, từng làm quan dưới triều Nguyễn. Ông là tác giả bảy hồi tiếp theo.
2. Tác phẩm
Thể loại: Chí (Tiểu thuyết chương hồi)
Là thể loại thuộc tác phẩm tự sự, được viết bằng chữ Hán, ghi chép lại những câu chuyện lịch sử dài nên được chia làm nhiều chương, nhiều hồi…
b. Hoàn cảnh ra đời
Được viết vào thời điểm Tây Sơn diệt Trịnh trả lại Bắc Hà cho vua Lê.
II.Đọc- hiểu văn bản
1.Đọc và tóm tắt văn bản
- Lấy danh nghĩa phù Lê diệt Tây Sơn, triều đình Mãn Thanh đã đem hơn 20 vạn quân sang xâm lược nước ta muốn thôn tính nước ta thành quận, huyện của chúng.
Cảnh quân Mãn Thanh vượt sông Thương tiến vàoThăng Long
Vua Quang Trung
1753 – 1792
- Nguyễn Huệ lên ngôi hoàng đế lấy niên hiệu là Quang Trung thân chinh cầm quân ra Bắc để dẹp giặc.
Vua Quang Trung tế cáo trời đất và lên ngôi hoàng đế tại núi Bân
- Vua Quang Trung tự mình đốc suất đại binh, tuyển binh lính, ra lời kêu gọi binh lính, hành quân thần tốc từ Huế ra Thăng Long đánh tan hơn 20 vạn quân Thanh.
Cảnh quân Tây Sơn tiến ra Bắc
- Do chủ quan nên khi bị quân Tây Sơn tấn công bất ngờ,quân tướng nhà Thanh đã hoảng hốt bỏ chạy, giày xéo lên nhau mà chết. Vua tôi Lê Chiêu Thống cũng sợ mất mật,chạy theo quân Tôn Sĩ Nghị sang Trung Quốc, chịu số phận bi thảm của một ông vua mất nước.
II.Đọc- hiểu văn bản
1.Đọc và tóm tắt văn bản
2. Bố cục và đại ý
-Đoạn 1 (từ đầu đến ngày 25 tháng chạp năm Mậu Thân): được tin quân Thanh sang đánh, Nguyễn Huệ lên ngôi hoang đế và thân chinh cầm quân đánh giặc.
-Đoạn 2 (từ vua Quang Trung tự mình …rồi kéo vào thành): cuộc hành quân thần tốc của quân Tây Sơn đánh tan hơn 20 vạn quân Thanh.
-Đoạn 3 (phần còn lại): sự đại bại của quân tướng nhà Thanh và tình trạng thảm hại của vua tôi Lê Chiêu Thống.
Đại ý của văn bản:
Đoạn trích miêu tả chiến thắng lẫy lừng của vua Quang Trung, sự thảm bại của quân tướng nhà Thanh và số phận lũ vua quan phản nước, hại dân.
-Khi nghe tin quân Thanh sang xâm lược nước ta, vua Quang Trung đã làm gì?
A
B
C
D
Thân chinh cầm quân đi ngay
Tế cáo trời đất,lên ngôi hoàng đế,đốc suất đại
Binh, tuyển mộ binh lính đi dẹp giặc.
Họp các tướng sĩ,tuyển mộ binh lính
Tế cáo trời đất, họp các tướng sĩ
SAI
ĐÚNG
SAI
SAI
*Các hình ảnh,chi tiết miêu tả vua Quang Trung trong đoạn trích:
-Gặp người cống sĩ ở La Sơn(Nguyễn Thiếp)
-Vua ra lời phủ dụ binh lính
Hành quân thần tốc(chỉ trong vòng hơn 10 ngày từ Huế đến Thăng Long)
-Định ra Kế hoạch cầu hòa sau khi đánh thắng giặc
Chia quân làm 5 đạo tiến vào Thăng Long
Tổ chức và chỉ huy các trận đánh ở đồn Hà Hồi, Ngọc Hồi
-Vì sao là cựu thần,chịu ơn sâu nặng của vua Lê nhưng các tác giả Ngô gia văn phái lại miêu tả rất thực và hay hình ảnh người anh hùng dân tộc Nguyễn Huệ?
Trả lời:
-Đó là quan điểm phản ánh hiện thực của các tác giả Ngô gia văn phái là tôn trọng lịch sử và ý thức dân tộc. Dù có cảm tình với nhà Lê nhưng họ không thể bỏ qua sự thật vua Lê đã cõng rắn cắn gà nhà. Dù không theo nhà Tây Sơn nhưng họ không thể không thấy chiến thắng lừng lẫy của vua Quang Trung là niềm tự hào lớn lao của dân tộc.
THẢO LUẬN NHÓM
-Sự thảm bại của quân tướng nhà Thanh:
-Sự khác nhau giữa hai cuộc tháo chạy:
TRÒ CHƠI NGÔI SAO MAY MẮN
1
2
3
4
5
6
- Nội dung chủ yếu của Hồi thứ 14(trích Hoàng Lê nhất thống chí) là gì?
-Đáp án:
Tái hiện chân thực hình ảnh người anh hùng dân tộc Nguyễn Huệ qua chiến công thần tốc đại phá quân thanh, sự thảm bại của quân tướng nhà Thanh và số phận bi đát của vua Lê Chiêu Thống.
CHÚC MỪNG BẠN! BẠN ĐÃ CHỌN NGÔI SAO MAY MẮN!
-Nghệ thuật chính được sử dụng trong Hồi thứ 14 là gì?
-Trả lời:
Đoạn trích thành công ở lối văn trần thuật kết hợp với miêu tả chân thực và sinh động.

1/Nhan đề tác phẩm Hoàng Lê nhất thống chí có ý nghĩa là gì?
Vua Lê nhất định thống nhất đất nước.

Ý chí thống nhất đất nước của vua Lê.

Ghi chép việc vương triều nhà Lê thống nhất đất nước.

D. Ý chí trước sau như một của vua Lê.
C
- Tác phẩm Hoàng Lê nhất thống chí được viết bằng ngôn ngữ nào? Có bao nhiêu hồi?
-Trả lời:
Bằng chữ Hán,có tất cả 17 hồi.
HƯỚNG DẪN TỰ HỌC VĂN BẢN:
CHUYỆN CŨ TRONG PHỦ CHÚA TRỊNH
(Trích Vũ trung tùy bút của Phạm Đình Hổ)
Tìm hiểu về tác giả Phạm Đình Hổ và hoàn cảnh ra đời của tác phẩm Vũ trung tùy bút?
Nội dung và nghệ thuật chính của đoạn trích Chuyện cũ trong phủ chúa trịnh?
So sánh sự khác nhau giữa tùy bút và thể loại truyện em đã học.
HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
Bài vừa học: học thuộc kiến thức vở ghi,làm bài tập phần luyện tập.
Bài sắp học: Sự phát triển từ vựng(tt)
2.1 Ngoài cách phát triển về nghĩa, từ vựng tiếng Việt còn phát triển bằng cách nào khác? Cho ví dụ.
BÀI HỌC ĐẾN ĐÂY LÀ HẾT XIN CẢM ƠN THẦY CÔ GIÁO VÀ TẬP THỂ LỚP 9C! HẸN GẶP LẠI