Bài 5. Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh

Giáo viên thiết kế và giảng dạy: Nguyễn Thanh Vui
Trường THCS Quỳnh Khê
Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh
(Trích Vũ trung tuỳ bút - Phạm Đình Hổ)
I - Giới thiệu tác giả, tác phẩm:
1-Tác giả:
- Phạm Đình Hổ ( 1768 – 1839 )
- Tên chữ là Tùng Niên; Hiệu là Đông Dã Tiều, người ta thường gọi là Chiêu Hổ.
- Ông sống vào thời buổi đất nước loạn lạc nên sống ẩn dật ở quê.
- Quê ở làng Đa Đoan - Đường An, tỉnh Hải Dương nay là xã Nhân Quyền-Bình Giang - Hải Dương
- Thời nhà Nguyễn, vua Minh Mạng vời ông ra làm quan. Nhưng nhiều lần ông xin từ quan.
- Ông đã để lại nhiều công trình biên soạn và khảo cứu bằng chứ Hán có giá trị.
- Ông sinh ra trong một gia đình khoa bảng, làm quan .
Bản thân: Ông là người tài giỏi, đã từng dạy học ở nhiều nơi.
- Ông sáng tác nhiều, từ biên soạn đến khảo cứu, triết học, lịch sử địa lí...
- Các tác phẩm của ông: Vũ trung tuỳ bút ; Tang thương ngẫu lục ; Đông dã học ngôn thi tập ; Tùng, cúc, trúc, mai tứ hữu... Tất cả được viết bằng chữ Hán.
Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh
(Trích Vũ trung tuỳ bút - Phạm Đình Hổ)
I - Giới thiệu tác giả, tác phẩm:
1 - Tác giả:
2 - Tác phẩm:
* Phương thức biểu đạt:
Tự sự
+ Biểu cảm
+ Miêu tả
* Bố cục:
- Thú ăn chơi của chúa Trịnh
- Sự tham lam, nhũng nhiễu của
quan lại trong phủ chúa.
Tác phẩm được ghi chép vào cuối thế kỉ XVIII, khi đất nước đã yên giặc ngoại xâm. Trong nước vua Lê trở thành bù nhìn và thối nát, tất cả quyền hành đều nằm trong tay chúa Trịnh, một tên chúa lộng quyền, ăn chơi hưởng lạc, chỉ biết ăn chơi mà không hề lo cho dân. Người dân lầm than, điêu đứng.
1 - Từ đầu đến ... bất tường:
2 - Đoạn còn lại:
* Hoàn cảnh ra đời:
- Đây được coi là một thiên tuỳ bút hay nhất về hiện thực xã hội phong kiến thời Lê Trịnh.
Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh
(Trích Vũ trung tuỳ bút - Phạm Đình Hổ)
I - Giới thiệu tác giả, tác phẩm:
II - Tìm hiểu chi tiết:
1-Thú ăn chơi của chúaTrịnh
- Thịnh Vương Trịnh Sâm (1742 – 1782), là đời chúa thứ 9 trong 12 đời chúa Trịnh. Lúc mới lên ngôi (1767), Trịnh Sâm là con người cứng rắn, thông minh, quyết đoán, trí tuệ, nhưng sau khi dẹp yên các phe phái chống đối, trật tự, kỉ cương được lập thì dần sinh ra kiêu căng, đắm chìm trong cuộc sống xa hoa, ăn chơi hưởng lạc, nhất là sau khi lấy Đặng Thị Huệ. Trịnh Sâm đã phế con trưởng, lập con thứ, gây nên nhiều biến động. Các Vương Tử tranh giành quyền lực đánh giết lẫn nhau. Trịnh Sâm ở ngôi chúa được 16 năm thì mất.
- Cho xây nhiều ly cung trên Tây hồ
Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh
(Trích Vũ trung tuỳ bút - Phạm Đình Hổ)
I - Giới thiệu tác giả, tác phẩm:
II - Tìm hiểu chi tiết:
1-Thú ăn chơi của chúaTrịnh
-
- Mỗi tháng ba,bốn lần Vương ra cung Thuỵ Liên trên bờ Tây hồ
-Thuyền ngự đi đến đâu ..ghé vào bờ mua bán các thứ như ở chợ…
- Bọn nhạc công…hoà vài khúc nhạc
* Thú chơi đèn đuốc:
Xây dựng đình đài liên miên
Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh
(Trích Vũ trung tuỳ bút - Phạm Đình Hổ)
I - Giới thiệu tác giả, tác phẩm:
II - Tìm hiểu chi tiết:
1-Thú ăn chơi của chúaTrịnh
-
Tốn kém, xô bồ, thiếu văn hoá
* Thú chơi đèn đuốc:
* Thú chơi cây cảnh
Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh
(Trích Vũ trung tuỳ bút - Phạm Đình Hổ)
I - Giới thiệu tác giả, tác phẩm:
II - Tìm hiểu chi tiết:
1-Thú ăn chơi của chúaTrịnh
-
Tốn kém, xô bồ
* Thú chơi đèn đuốc:
* Thú chơi cây cảnh
Xa hoa, lãng phí
Đọc đoạn văn::
…Mỗi khi đêm thanh cảnh vắng, tiếng chim kêu vượn hót ran khắp bốn bề, hoặc nửa đêm ồn ào như trận mưa sa gió táp, vỡ tổ tan đàn, kẻ thức giả biết đó là triệu bất tường.
- Rùng rợn, bí ẩn, ma quái….
- Nơi đây không phải là cuộc sống bình thường, vì nó gợi sự chết chóc - một sự sốngcận kề với cái chết, với ngày tận thế của một triều đại.
Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh
(Trích vũ trung tuỳ bút - Phạm Đình Hổ)
I - Giới thiệu tác giả, tác phẩm:
II - Tìm hiểu chi tiết:
1-Thú ăn chơi của chúaTrịnh
-
Tốn kém, xô bồ
* Thú đốt đèn đuốc:
* Thú chơi cây cảnh
Xa hoa, lãng phí
2- Bọn quan lại trong phủ chúa
Ra ngoài họ doạ dẫm
Dò xem...
Đêm đến trèo tường... Lẻn ra...
Sai lính lấy phăng đi
Doạ lấy tiền
- Lợi dụng uy quyền của chúa để vơ vét của cải vật chất trong thiên hạ.
- Tham lam nhũng nhiễu, mượn gió bẻ măng
Xa hoa, lãng phí, ngông cuồng, thối nát, độc ác mưu mô. Bọn quan lại thì tham lam, nhũng nhiễu.
Hậu quả: Người dân thì lầm than, đói khổ, cơ cực bần hàn, điêuđứng.

- Lên án, tố cáo thói xa hoa lãng phí của bọn quan lại, vua chúa PK.

- Thông cảm với nỗi thống khổ của dân.

3 - Thái độ của tác giả:
** Tác giả đã kết thúc bài tuỳ bút bằng cách
ghi lại một sự việc có thực đã từng xảy ra ngay
trong nhà mình. Điều đó đã nhằm mục đích
nào trong các mục đích sau:
A Làm cho các sự việc được kể trong bài khách quan
hơn, người đọc tin hơn.
B Cho thấy sự thật thối nát trong phủ chúa là điều
không thể chối cãi.
C Cho thấy cuộc sống bất an của dân lành trong thời
kì vua Lê chúa Trịnh.

Thảo luận nhóm
Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh (Trích Vũ trung tuỳ bút - Phạm Đình Hổ)
I - Giới thiệu tác giả, tác phẩm:
II - Tìm hiểu chi tiết:
1-Thú ăn chơi của chúaTrịnh:
-
Tốn kém, xô bồ...
* Thú chơi đèn đuốc:
* Thú chơi cây cảnh
Xa hoa, lãng phí...
2- Bọn quan lại trong phủ chúa:
- Lợi dụng uy quyền của chúa để vơ vét của cải vật chất trong thiên hạ.
- Tham lam nhũng nhiễu, mượn gió bẻ măng.
Xa hoa, lãng phí, ngông cuồng, thối nát, độc ác mưu mô ..
Bọn quan lại thì tham lam, nhũng nhiễu...
Hậu quả: Người dân thì lầm than, đói khổ, cơ cực bần hàn...

III- Tổng kết:
Lối kể chuyện chân thực, Cụ thể , sinh động, xen với cách miêu tả chi tiết.
Nghệ thuật:
Nội dung;
Phản ánh đời sống xa hoa, lãng phí của vua chúa và sự nhũng nhiễu của bọn quan lại thời Lê Trịnh.
- Cảm thông với nỗi cơ cực, lầm than, điêu đứng của người dân.
- Phê phán thói xa hoa, tham lam của Vua, chua, quan lại.
3 - Thái độ của tác giả: Lên án, tố cáo thói xa xỉ... của bọn quan lại, vua chúa PK
Thông cảm với nỗi thống khổ của dân.
- Đọc và nắm chắc về lịch sử thời Lê- Trịnh - Nguyễn.
- Nắm chắc những nội dung của bài tuỳ bút.
- Viết đoạn văn bày tỏ thái độ của em trước nỗi thống khổ của người dân dưới thời Phong kiến Lê Trịnh.
- Tìm đọc truyện Kiều của Nguyễn Du.