Bài 5. Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh

Kiểm tra bài cũ
Câu hỏi: Nêu hiểu biết của em về tác giả Nguyễn Dữ
Chuyện cũ trong phủ chúa trịnh
(Trích: Vũ trung tuỳ bút)
I. Đọc hiểu chú thích
1. Tác giả
- Phạm Đình Hổ (1786 - 1839)
- Tên chữ: Tùng Niên, Bỉnh Trực
- Hiệu là Đông Giã Tiều, tục gọi Chiêu Hổ, quê ở Hải Dương
- Ông có nhiều tác phẩm thuộc lĩnh vực văn học, triết học, lịch sử địa lí
- Phạm Đình Hổ sinh trong một gia đình có tuyền thống khoa bảng, cha từng làm quan dưới thời Lê. Từ nhỏ ông đã ôm ấp mộng văn chương, nhưng sinh phải thời thế loạn lạc, dù đã từ chối rất nhiều lần nhưng cuối cùng cũng bị triệu ra làm quan. Chính vì vậy, bên cạnh những công trình khảo cứu thì các tác phẩm thơ văn của ông thường kí thác những tâm sự bất đắc chí: Tang thương ngũ lục, Vũ trung tuỳ bút
Gồm: 88 mẩu chuyện nhỏ
Được sáng tác đầu thế kỷ 19
Chuyện cũ trong phủ chúa trịnh
(Trích: Vũ trung tuỳ bút)
I. Đọc hiểu chú thích
1. Tác giả
- Phạm Đình Hổ (1786 - 1839)
- Tên chữ: Tùng Niên, Bỉnh Trực
- Hiệu là Đông Giã Tiều, tục gọi Chiêu Hổ, quê ở Hải Dương
- Ông có nhiều tác phẩm thuộc lĩnh vực văn học, triết học, lịch sử địa lí
2. Tác phẩm
Trích : "Vũ trung tuỳ bút"
Nhan đề: Tuỳ bút viết trong những ngày mưa
Thể loại: Tuỳ bút là thể văn xuôi thiên về chữ tình ghi chép sự việc, con người theo cảm hứng chủ quan không gò bó kết cấu nhưng vẫn tuân theo một tư tưởng cảm xúc chủ đạo, bộc lộ cảm xúc suy nghĩ nhận thức, đánh giá của tác giả về con người và cuộc sống
3. Chú thích:
Hoạn quan: Là những viên quan vỗn là đàn ông bị thiến (hoạn) đi bộ phân sinh dục và thường giúp việc hoàng hậu và các phi tần của vua trong cung (còn gọi là thái giám)
- Cung giám: là nơi ở và làm việc của các hoạn quan
Chuyện cũ trong phủ chúa trịnh
(Trích: Vũ trung tuỳ bút)
I. Đọc hiểu chú thích
1. Tác giả
- Phạm Đình Hổ (1786 - 1839)
- Tên chữ: Tùng Niên, Bỉnh Trực
- Hiệu là Đông Giã Tiều, tục gọi Chiêu Hổ, quê ở Hải Dương
- Ông có nhiều tác phẩm thuộc lĩnh vực văn học, triết học, lịch sử địa lí
2. Tác phẩm
Trích : "Vũ trung tuỳ bút"
Thể loại: Tuỳ bút
3. Chú thích:
II. Đọc hiểu văn bản
- Nội dung: Ghi lại cuộc sống xa hoa vô độ của phủ chúa Trịnh và sự những nhiễu của bọn quan lại
Ngôi kể: Thứ 3,
Tác dụng: khách quan
Bố cục: 2 phần
1. Từ đầu.triệu bất tường
2. Tiếp theo đến hết
Hướng dẫn đọc: Đọc to, rõ ràng, chậm rãi, giọng bình thản, hàm ý phê phán kín đáo
Chuyện cũ trong phủ chúa trịnh
(Trích: Vũ trung tuỳ bút)
I. Đọc hiểu chú thích
1. Tác giả
- Phạm Đình Hổ (1786 - 1839)
- Tên chữ: Tùng Niên, Bỉnh Trực
- Hiệu là Đông Giã Tiều, tục gọi Chiêu Hổ, quê ở Hải Dương
- Ông có nhiều tác phẩm thuộc lĩnh vực văn học, triết học, lịch sử địa lí
2. Tác phẩm
Trích : "Vũ trung tuỳ bút"
Thể loại: Tuỳ bút
3. Chú thích:
II. Đọc hiểu văn bản
1. Cuộc sống xa hoa của chúa Trịnh
Thích chơi đèn đuốc, thường ngự ở các li cung.
- Mỗi tháng 3, 4 lần Vương ra cung Thuỵ Liên trên bờ Tây Hồ, binh lính dàn hàng.
- Nội thần bịt khăn , mặc áo đàn bà bày bách hoá để bán.
- Các quan hỗ tụng đại thần ghé vào mua bán
- Chuẩn bị: Công phu, tốn kém
- Cách tổ chức: Thường xuyên lãng phí, lố lăng
a. Thú chơi đèn đuốc
Đoạn trích phim: "Đêm hội Long Trì"
b. Thú chơi cây cảnh
Buổi ấy bao nhiêu những loài trân cầm dị thú, cổ mộc quái thạch, chậu hoa cây cảnh ở chốn nhân gian, Chúa đều sức thu lấy không thiếu một thứ gì.
- Có khi lấy cả một cây đa to, phải một cơ binh mới khiêng nổi
- Dùng quyền lực cướp đoạt
- Không ngại tốn kém công sức của nhân dân
Chuyện cũ trong phủ chúa trịnh
(Trích: Vũ trung tuỳ bút)
I. Đọc hiểu chú thích
1. Tác giả
- Phạm Đình Hổ (1786 - 1839)
- Tên chữ: Tùng Niên, Bỉnh Trực
- Hiệu là Đông Giã Tiều, tục gọi Chiêu Hổ, quê ở Hải Dương
- Ông có nhiều tác phẩm thuộc lĩnh vực văn học, triết học, lịch sử địa lí
2. Tác phẩm
Trích : "Vũ trung tuỳ bút"
Thể loại: Tuỳ bút
3. Chú thích:
1. Cuộc sống xa hoa của chúa Trịnh
a. Thú chơi đèn đuốc
- Chuẩn bị: Công phu, tốn kém
- Cách tổ chức: Thường xuyên lãng phí, lố lăng
II. Đọc hiểu văn bản
b. Thú chơi cây cảnh
- Dùng quyền lực cướp đoạt
- Không ngại tốn kém công sức của nhân dân
Chuyện cũ trong phủ chúa trịnh
(Trích: Vũ trung tuỳ bút)
I. Đọc hiểu chú thích
1. Tác giả
- Phạm Đình Hổ (1786 - 1839)
- Tên chữ: Tùng Niên, Bỉnh Trực
- Hiệu là Đông Giã Tiều, tục gọi Chiêu Hổ, quê ở Hải Dương
- Ông có nhiều tác phẩm thuộc lĩnh vực văn học, triết học, lịch sử địa lí
2. Tác phẩm
Trích : "Vũ trung tuỳ bút"
Thể loại: Tuỳ bút
3. Chú thích:
1. Cuộc sống xa hoa của chúa Trịnh
a. Thú chơi đèn đuốc
- Chuẩn bị: Công phu, tốn kém
- Cách tổ chức: Thường xuyên lãng phí, lố lăng
II. Đọc hiểu văn bản
c. Cảnh trong phủ chúa:
Mỗi khi đêm thanh cảnh vắng, tiếng chim kêu vượn hót vang khắp bốn bề, hoặc nửa đêm ồn ào như trận mưa sa gió táp, vỡ tổ, tan đàn, kẻ thức giả biết đó là triệu bất tường.
-Sang trọng ,cầu kì .
-Rùng rợn ma quái ,bí hiểm.
b. Thú chơi cây cảnh
- Dùng quyền lực cướp đoạt
- Không ngại tốn kém công sức của nhân dân
Chuyện cũ trong phủ chúa trịnh
(Trích: Vũ trung tuỳ bút)
I. Đọc hiểu chú thích
1. Tác giả
- Phạm Đình Hổ (1786 - 1839)
- Tên chữ: Tùng Niên, Bỉnh Trực
- Hiệu là Đông Giã Tiều, tục gọi Chiêu Hổ, quê ở Hải Dương
- Ông có nhiều tác phẩm thuộc lĩnh vực văn học, triết học, lịch sử địa lí
2. Tác phẩm
Trích : "Vũ trung tuỳ bút"
Thể loại: Tuỳ bút
3. Chú thích:
1. Cuộc sống xa hoa của chúa Trịnh
a. Thú chơi đèn đuốc
- Chuẩn bị: Công phu, tốn kém
- Cách tổ chức: Thường xuyên lãng phí, lố lăng
II. Đọc hiểu văn bản
c. Cảnh trong phủ chúa:
- Sang trọng ,cầu kì .
- Rùng rợn ma quái ,bí hiểm.
Là dấu hiệu suy vong tất yếu của triều đại
b. Thú chơi cây cảnh
- Dùng quyền lực cướp đoạt
- Không ngại tốn kém công sức của nhân dân
Chuyện cũ trong phủ chúa trịnh
(Trích: Vũ trung tuỳ bút)
I. Đọc hiểu chú thích
1. Tác giả
- Phạm Đình Hổ (1786 - 1839)
- Tên chữ: Tùng Niên, Bỉnh Trực
- Hiệu là Đông Giã Tiều, tục gọi Chiêu Hổ, quê ở Hải Dương
- Ông có nhiều tác phẩm thuộc lĩnh vực văn học, triết học, lịch sử địa lí
2. Tác phẩm
Trích : "Vũ trung tuỳ bút"
Thể loại: Tuỳ bút
3. Chú thích:
1. Cuộc sống xa hoa của chúa Trịnh
a. Thú chơi đèn đuốc
- Chuẩn bị: Công phu, tốn kém
- Cách tổ chức: Thường xuyên lãng phí, lố lăng
II. Đọc hiểu văn bản
c. Cảnh trong phủ chúa:
- Sang trọng ,cầu kì .
- Rùng rợn ma quái ,bí hiểm.
Tự sự kết hợp với miêu tả
- Liệt kê với so sánh
2. Sự những nhiễu của bọn quan lại
Ra ngoài doạ dẫm, dò xét xem nhà nào có chậu hoa cây cảnh quý thì biện hai chữ phụng thủ.
Đêm đến, lẻn ra, sai lính đem về, có khi phá nhà, đập tường để đưa cây hoặc đá (non bộ) đi
- Buộc tội gia chủ cất dấu vật phụng thủ
b. Thú chơi cây cảnh
- Dùng quyền lực cướp đoạt
- Không ngại tốn kém công sức của nhân dân
Chuyện cũ trong phủ chúa trịnh
(Trích: Vũ trung tuỳ bút)
I. Đọc hiểu chú thích
1. Tác giả
- Phạm Đình Hổ (1786 - 1839)
- Tên chữ: Tùng Niên, Bỉnh Trực
- Hiệu là Đông Giã Tiều, tục gọi Chiêu Hổ, quê ở Hải Dương
- Ông có nhiều tác phẩm thuộc lĩnh vực văn học, triết học, lịch sử địa lí
2. Tác phẩm
Trích : "Vũ trung tuỳ bút"
Thể loại: Tuỳ bút
3. Chú thích:
1. Cuộc sống xa hoa của chúa Trịnh
a. Thú chơi đèn đuốc
- Chuẩn bị: Công phu, tốn kém
- Cách tổ chức: Thường xuyên lãng phí, lố lăng
II. Đọc hiểu văn bản
c. Cảnh trong phủ chúa:
- Sang trọng ,cầu kì .
- Rùng rợn ma quái ,bí hiểm.
Tự sự kết hợp với miêu tả
- Liệt kê với so sánh
2. Sự những nhiễu của bọn quan lại
- Dùng hành động và thủ đoạn bỉ ổi
- Cậy thế nhà chúa hoành hành cướp bóc của dân
Thảo luận nhóm :
(Thòi gian 3 phút )
Tác giả đưa ra sự việc có thật xảy ra trong gia đình mình nhằm mục đích gì ?

Mục đích:
Làm cho sự việc khách quan
Vạch trần sự thối nát trong phủ chúa Trịnh là không thể chối cãi
Cho thấy cuộc sống bất an của dân lành trong thời kì vua Lê chúa Trịnh
Bày tỏ cảm xúc xót xa, tiếc, hận, giận ,mà không làm gì được.
?
b. Thú chơi cây cảnh
- Dùng quyền lực cướp đoạt
- Không ngại tốn kém công sức của nhân dân
Chuyện cũ trong phủ chúa trịnh
(Trích: Vũ trung tuỳ bút)
I. Đọc hiểu chú thích
1. Tác giả
- Phạm Đình Hổ (1786 - 1839)
- Tên chữ: Tùng Niên, Bỉnh Trực
- Hiệu là Đông Giã Tiều, tục gọi Chiêu Hổ, quê ở Hải Dương
- Ông có nhiều tác phẩm thuộc lĩnh vực văn học, triết học, lịch sử địa lí
2. Tác phẩm
Trích : "Vũ trung tuỳ bút"
Thể loại: Tuỳ bút
3. Chú thích:
1. Cuộc sống xa hoa của chúa Trịnh
a. Thú chơi đèn đuốc
- Chuẩn bị: Công phu, tốn kém
- Cách tổ chức: Thường xuyên lãng phí, lố lăng
II. Đọc hiểu văn bản
c. Cảnh trong phủ chúa:
- Sang trọng ,cầu kì .
- Rùng rợn ma quái ,bí hiểm.
Tự sự kết hợp với miêu tả
- Liệt kê với so sánh
2. Sự những nhiễu của bọn quan lại
- Dùng hành động và thủ đoạn bỉ ổi
- Cậy thế nhà chúa hoành hành cướp bóc của dân
- Xây dựng hình ảnh đối lập
- So sánh liệt kê
b. Thú chơi cây cảnh
- Dùng quyền lực cướp đoạt
- Không ngại tốn kém công sức của nhân dân
Chuyện cũ trong phủ chúa trịnh
(Trích: Vũ trung tuỳ bút)
I. Đọc hiểu chú thích
1. Tác giả
- Phạm Đình Hổ (1786 - 1839)
- Tên chữ: Tùng Niên, Bỉnh Trực
- Hiệu là Đông Giã Tiều, tục gọi Chiêu Hổ, quê ở Hải Dương
- Ông có nhiều tác phẩm thuộc lĩnh vực văn học, triết học, lịch sử địa lí
2. Tác phẩm
Trích : "Vũ trung tuỳ bút"
Thể loại: Tuỳ bút
3. Chú thích:
1. Cuộc sống xa hoa của chúa Trịnh
a. Thú chơi đèn đuốc
- Chuẩn bị: Công phu, tốn kém
- Cách tổ chức: Thường xuyên lãng phí, lố lăng
II. Đọc hiểu văn bản
c. Cảnh trong phủ chúa:
- Sang trọng ,cầu kì .
- Rùng rợn ma quái ,bí hiểm.
Tự sự kết hợp với miêu tả
- Liệt kê với so sánh
2. Sự những nhiễu của bọn quan lại
- Dùng hành động và thủ đoạn bỉ ổi
- Cậy thế nhà chúa hoành hành cướp bóc của dân
- Xây dựng hình ảnh đối lập
- So sánh liệt kê
Bài tập trắc nghiệm
Khoanh tròn vào đáp án đúng:
Nói về nghệ thuật được sử dụng trong văn bản ,nhận định nào sau đây là đúng :
A, Sử dụng thành công nhữnh biện pháp nghệ thuật, liệt kê, miêu tả, so sánh .
B, Xây dựng được những hình ảnh đối lập .
C, Đưa ra những sự việc cụ thể khách quan
D, Cả 3 ý trên đều dúng .
2/ Nội dung được phản ánh trong tác phẩm là :
A, Thói ăn chơi xa xỉ của vua chúa đương thời .
B, Tệ nhũng nhiễu nhân dân của lũ quan hầ cận
C, Cuộc sống cực khổ của nhân dân đương thời
D, Cả 3ý trên .

b. Thú chơi cây cảnh
- Dùng quyền lực cướp đoạt
- Không ngại tốn kém công sức của nhân dân
Chuyện cũ trong phủ chúa trịnh
(Trích: Vũ trung tuỳ bút)
I. Đọc hiểu chú thích
1. Tác giả
- Phạm Đình Hổ (1786 - 1839)
- Tên chữ: Tùng Niên, Bỉnh Trực
- Hiệu là Đông Giã Tiều, tục gọi Chiêu Hổ, quê ở Hải Dương
- Ông có nhiều tác phẩm thuộc lĩnh vực văn học, triết học, lịch sử địa lí
2. Tác phẩm
Trích : "Vũ trung tuỳ bút"
Thể loại: Tuỳ bút
3. Chú thích:
1. Cuộc sống xa hoa của chúa Trịnh
a. Thú chơi đèn đuốc
- Chuẩn bị: Công phu, tốn kém
- Cách tổ chức: Thường xuyên lãng phí, lố lăng
II. Đọc hiểu văn bản
c. Cảnh trong phủ chúa:
- Sang trọng ,cầu kì .
- Rùng rợn ma quái ,bí hiểm.
Tự sự kết hợp với miêu tả
- Liệt kê với so sánh
2. Sự những nhiễu của bọn quan lại
- Dùng hành động và thủ đoạn bỉ ổi
- Cậy thế nhà chúa hoành hành cướp bóc của dân
- Xây dựng hình ảnh đối lập
- So sánh liệt kê
III. Tổng kết
1. NT: Sử dụng thành công những biện pháp nghệ thuật, liệt kê, miêu tả, so sánh . Xây dựng được những hình ảnh đối lập, đưa ra những sự việc cụ thể khách quan.
2. ND: Thói ăn chơi xa xỉ của vua chúa đương thời . Tệ nhũng nhiễu nhân dân của lũ quan hầ cận. Cuộc sống cực khổ của nhân dân đương thời
Lính gác cửa vác đòng nghiêm nhặt
Cả trời Nam sang nhất là đây
Lầu từng gác vẽ tung mây
Rèm châu, hiên ngọc, bóng mai ánh vào .
Hoa cung thoảng ngạt ngào đưa tới
Vườn ngự nghe vẹt nói đòi phen
Quê mùa, cung cấm chưa quen
Khác nào ngư phủ Đào Nguyên thuở nào
Cảm xúc của Hải Thượng Lãn Ông
khi vào phủ Chúa
Hướng dẫn về nhà
1, Chỉ ra sự khác nhau giữa tuỳ bút và truyện trung đại .
2, So sánh sự khác nhau giữa tuỳ bút hiện đại và tuỳ bút trung đại
3, Soạn bài "Hoàng Lê Nhất Thống Chí``