Bài 5. Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh

Cổng phủ
Phủ chúa
Tác giả:
- Phạm Đình Hổ (1768 - 1839).
- Quê quán: Làng Đan Loan, huyện Đường An tỉnh Hải Dương.
- Ông sống trong thời kì chế độ phong kiến khủng khoảng nên muốn ẩn cư.
- Ông có nhiều công trình nghiên cứu có giá trị thuộc đủ các lĩnh vực: Văn học, chính trị ...
Tác phẩm:
-Vũ trung tuỳ bút - một tác phẩm đặc sắc Sáng tác vào thời điểm đầu thế kỉ XIX.
Viết bằng chữ Hán. Gồm 88 mẩu chuyện nhỏ.
Ghi lại hiện thực đen tối của nước ta đầu TK XIX.
* Cấu trúc của văn bản
Thể loại: Tùy bút.
Phương thức biểu đạt: Tự sự kết hợp với miêu tả.
2 phần
* Bè côc:
Từ đầu -> triệu bất tường: Thói ăn chơi xa xỉ của chúa Trịnh
Còn lại: Những hành động của bọn quan hầu cận trong phủ chúa.
* Chúa có nhiều thú vui để thỏa mãn sở thích:
Thích chơi đèn đuốc.
Thích ngự trên các li cung.
Thích xây dựng đền đài.
Thích tổ chức các cuộc dạo chơi.
Thích chơi cây lạ chim quý.
* Chúa ăn chơi lố bịch, hỗn độn, phô trương hào nhoáng:
+ Tæ chøc c¶nh chî gi¶
- Binh lính dàn hầu vòng quanh bốn mặt hồ, các nội thần thì đều bịt khăn, mặc áo đàn bà, bày bách hoá chung quanh bờ hồ để bán.
+ Cảnh tấu nhạc
- Bọn nhạc công ngồi trên gác chuông, dưới bóng cây bến đá -> hoà vài khúc nhạc.
- Chóa tham lam c­íp ®o¹t nh÷ng cña quÝ trong thiªn h¹.
+ Chim quÝ, thó l¹, c©y cæ thô, nh÷ng hßn ®¸ cã d¸ng k× l¹, chËu hoa, c©y c¶nh ... -> T« ®iÓm n¬i ë cña chóa.
+ Cảnh chuyển cây đa to:
- Cành lá rườm rà, như một cây cổ thụ, rễ dài đến vài trượng.
- Vị trí ở bên kia sông.
- Phải một cơ binh mới khiêng nổi.
Mỗi khi đêm thanh cảnh vắng, tiếng chim kêu vượn hót vang khắp bốn bề, hoặc nửa đêm ồn ào như trận mưa xa gió táp, vỡ tổ tan đàn, kẻ thức giả biết đó là triệu bất tường.
- C¶nh
Thời điểm: Đêm thanh
Không gian : âm u
Âm thanh: lạ lùng, rùng rợn
Triệu bất tường
( Dấu hiệu không lành, điểm gở)
Liên tưởng đến sự suy vong của một vương triều mục ruỗng
* Hành động:
- Ra ngoài doạ dẫm.
- Dò xét mọi nhà.
- Đêm đến trèo qua tường thành để đi lùng sục, vơ vét.
- Buộc tội cho gia chủ dấu vật cung phụng.
- Hµnh ®éng nhòng nhiÔu, uy hiÕp ng­êi d©n võa ¨n c¾p võa la lµng
-> Mét thñ ®o¹n chiÕm ®o¹t tr¾ng trîn
* HËu qu¶ :
- Người dân phải kêu van chí chết.
- Phải tự tay phá bỏ tài sản.
- Phải dâng tiền nộp phạt.
Mọi nỗi khổ trút lên đầu người dân. Họ bị thiệt hại nhiều về tài sản, bị uy hiếp, khủng bố về tinh thần.
"Nhà ta ở phường Hà Khẩu, Huyện Thọ Xương, trước nhà tiền đường có trồng một cây lê cao vài mươi trượng, lúc nở hoa, trắng xoá thơm lừng; trước nhà trung đường cũng trồng hai cây lựu trắng, lựu đỏ, lúc ra quả trông rất đẹp, bà cung nhân ta sai chặt đi cũng vì cớ ấy"
- Môc ®Ých:
- Làm tăng tính chân thực.
- Làm cho cách viết phong phú, sinh động.
- Thể hiện thái độ bất bình của tác giả.
Ghi nhớ
Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh phản ánh đời sống xa hoa của vua chúa và sự nhũng nhiễu của bọn quan lại thời Lê Trịnh bằng một lối văn ghi chép sự việc cụ thể, chân thực, sinh động.