Bài 49. Đa dạng của lớp Thú: Bộ Dơi và bộ Cá voi

Trường THCS TRẦN PHÚ
GV: Ngô thị Kim Oanh
Chào mừng quí thầy cô giáo
và các em học sinh
1. Nêu đặc điểm phân biệt các nhóm thú đẻ trứng , thú túi và
thú nhau ?

Trả lời:

* Bộ thú huyệt :
+Đẻ trứng, thú cái có tuyến sữa nhưng chưa có núm vú,con sơ sinh liếm sữa do thú mẹ tiết ra .

* Bộ thú túi :
+Đẻ con, con sơ sinh rất nhỏ, được nuôi trong túi da ở bụng thú mẹ, bú mẹ thụ động, thú mẹ có núm vú
*Nhóm thú nhau :
+ Đẻ con ,con sơ sinh phát triển bình thường ,bú mẹ chủ động
Kiểm tra bài cũ
Kiểm tra bài cũ
Trắc nghiệm:
1. Đặc điểm đặc trưng của thú là:
a.Đẻ trứng
b.Noãn thai sinh
c.Thai sinh và nuôi con bằng sữa
d. Tất cả đều đúng
2. Thú mỏ vịt được xếp vào lớp thú vì :
a. Có cấu tạo thích nghi đời sống ở nước
b. Nuôi con bằng sữa
c. Đẻ trứng
d.Có bộ lông không thấm nước
c
b
BỘ DƠI VÀ BỘ CÁ VOI
ĐA DẠNG CỦA LỚP THÚ (tiếp theo)
TIẾT 50: Bài 49
I. BỘ DƠI:
Hình 49.1. Cấu tạo, đời sống của dơi ăn sâu bọ
?
+ Dơi có đời sống như thế nào ?
Bay thoăn thoắt, thay hướng đổi chiều một cách linh hoạt.
Ăn sâu bọ (dơi ăn sâu bọ), ăn quả cây (dơi quả)
Tiết50: ĐA DẠNG CỦA LỚP THÚ (tt)- BỘ DƠI VÀ BỘ CÁ VOI
+ Dơi có đặc điểm cấu tạo thích nghi với đời sống bay lượn như thế nào ?
- Chi trước biến đổi thành cánh da với màng cánh rộng.
Cánh da là một màng da rộng phủ lông mao thưa,mềm mại nối liền cánh tay, ống tay, các xương bàn và các xương ngón với mình, chi sau và đuôi.
- Thân và đuôi ngắn.
A. Cấu tạo ngoài của dơi
1. Cánh tay ; 2. Ống tay
3. Bàn tay ; 4. Ngón tay
Tiết50:ĐA DẠNG CỦA LỚP THÚ (tt)- BỘ DƠI VÀ BỘ CÁ VOI
I. BỘ DƠI:
?
+Tại sao khi bay dơi lại rời vật bám (cành cây) mà không cất cánh từ mặt đất ?
Chi sau của dơi yếu nên không tự cất cánh từ mặt đất lên được mà phải rời vật bám, thả mình từ trên cao xuống.
Chân dơi bám vào cành cây
+ Bộ răng của dơi ăn sâu bọ có đặc điểm gì ?
Bộ răng nhọn nên dễ dàng phá vỡ vỏ kitin của sâu bọ.
Tiết50: ĐA DẠNG CỦA LỚP THÚ (tt)- BỘ DƠI VÀ BỘ CÁ VOI
Bộ răng
Tiết50: ĐA DẠNG CỦA LỚP THÚ (tt)- BỘ DƠI VÀ BỘ CÁ VOI
- Đặc điểm :
+ Chi trước biến đổi thành cánh da, màng cánh rộng.
+ Thân ngắn và hẹp nên có cách bay thoăn thoắt, thay hướng đổi chiều linh hoạt
+ Chân yếu.
+ Răng nhọn, sắc: phá vỡ vỏ cứng của sâu bọ
- Đại diện : Dơi ăn sâu bọ ,Dơi ăn quả
I. BỘ DƠI:
II.BỘ CÁ VOI:
?
+Cá voi có đặc điểm cấu tạo thích nghi với đời sống trong nước như thế nào ?
- Cơ thể hình thoi, lông gần như tiêu biến, có lớp mỡ dưới da dày, cổ ngắn không phân biệt với thân, vây đuôi nằm ngang.
- Chi trước biến đổi thành vây bơi dạng bơi chèo. Chi sau tiêu giảm.
Tiết50: ĐA DẠNG CỦA LỚP THÚ (tt)- BỘ DƠI VÀ BỘ CÁ VOI








Cá voi xanh

Xương cánh
Xương ống tay
Xương bàn tay
Các xương ngón tay




Vây ngực của cá voi và các xương nâng đỡ cho vây ngực
Tiết50: ĐA DẠNG CỦA LỚP THÚ (tt)- BỘ DƠI VÀ BỘ CÁ VOI
+ Đặc điểm nào chứng tỏ cá voi bắt nguồn từ ĐV ở cạn ?
- Chi trướcbiến đổi thành vây bơi song vẫn được nâng đỡ bởi các xương chi như ở động vật có xương sống ở cạn có xương cánh tay, xương ống tay, các xương ngón tay
- Chi sau tiêu giảm
II.BỘ CÁ VOI:
+ Nêu đặc điểm sinh sản của cá voi ?
Sinh sản trong nước, đẻ con và nuôi con bằng sữa.
+ Cá voi ăn gì ? Cách ăn như thế nào ?
Ăn tôm, cá và các động vật nhỏ
Cá voi không có răng, trên hàm có nhiều tấm sừng rủ xuống như cái sàng lọc nước.
Tiết50: ĐA DẠNG CỦA LỚP THÚ (tt)- BỘ DƠI VÀ BỘ CÁ VOI
1. Khi cá voi há miệng, nước mang tôm, cá và những động vật nhỏ vào miệng cá voi
2. Khi cá voi ngậm miệng, thức ăn được giữ trong miệng, còn nước đi qua khe các tấm sừng ra ngoài
Tiết50: ĐA DẠNG CỦA LỚP THÚ (tt)- BỘ DƠI VÀ BỘ CÁ VOI
Cá voi xanh
Cá nhà táng
Cá heo
Một số đại diện của bộ cá voi
II.BỘ CÁ VOI:
Tiết50: ĐA DẠNG CỦA LỚP THÚ (tt)- BỘ DƠI VÀ BỘ CÁ VOI
- Đặc điểm :
+ Cơ thể hình thoi, cổ rất ngắn, lớp mỡ dưới da dày
+ Chi trước biến đổi thành vây bơi dạng bơi chèo. Chi sau tiêu
giảm
+ Đẻ con và nuôi con bằng sữa.
- Đại diện: Cá voi xanh , cá heo.
II.BỘ CÁ VOI:
Bảng. So sánh cấu tạo ngoài và tập tính ăn giữa dơi và cá voi
Quan sát H49.1 và H49.2, thảo luận, lựa chọn những câu trả lời thích hợp để điền vào bảng sau:
Bảng. So sánh cấu tạo ngoài và tập tính ăn giữa dơi và cá voi
Cánh da
Vây bơi
Nhỏ, yếu
Tiêu biến
Đuôi ngắn
Vây đuôi
Bay không có đường bay rõ rệt
Bơi uốn mình theo chiều dọc
Sâu bọ
Tôm, cá, động vật nhỏ
Răng nhọn, sắc; răng phá vỡ vỏ cứng của sâu bọ
Không có răng, lọc mồi bằng các khe của tấm sừng miệng
Kiểm tra cuối bài học
1.Dơi cất cánh bằng cách :
a. Nhún mình lấy đà từ mặt đất
b. Chạy lấy đà rồi cất cánh
c. Chân rời vật bám từ trên cao
d. Vỗ cánh thật nhanh
2. Dơi được xếp vào lớp thú vì
a. Có 4 chi
b. Thở bằng phổi
c. Đẻ trứng
d. Đẻ con và nuôi con bằng sữa
c
d
a. Cơ thể hình thoi, cổ ngắn
b. Vây lưng to giữ thăng bằng
c. Chi trước có màng nối các ngón
d. Chi trước dạng bơi chèo
e. Mình có vảy, trơn
g. Lớp mỡ dưới da dày
3. Chọn những đặc điểm của cá voi thích nghi với đời sống ở nước:
a
d
g
HƯỚNG DẪN BÀI TẬP VỀ NHÀ
Học bài, trả lời câu hỏi 1, 2 trang 161 SGK
Đọc “Em có biết”
Tìm hiểu bài : Đa dạng của lớp thú (tt). Bộ ăn sâu bọ, bộ gặm nhấm, bộ ăn thịt
Sưu tầm tranh ảnh về các bộ thú.
Xin chân thành cám ơn quý thầy cô giáo và các em !