Bài 49. Đa dạng của lớp Thú: Bộ Dơi và bộ Cá voi

PHÒNG GIÁO DỤC PHÚ LỘC TRƯỜNG THCS LỘC BỔN
Giáo viên : TRƯƠNG THỊ ÁNH NGUYỆT
BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ SINH HỌC LỚP 7
Ki?m tra b�i cu
Hãy so sánh đặc điểm cấu tạo và tập tính của thú mỏ vịt và kanguru thích nghi với đời sống của chúng?
Bài 49:
Bộ dơi:
B? doi v� b? c� voi
s? da d?ng c?a l?p thỳ
B? Doi (Chiroptera)
Bộ dơi có số loài nhiều thứ 2 trong lớp thú có khoảng 1100 loài chiếm 20% chỉ sau bộ gặm nhấm (chiếm 70%)
Chúng ta thường gặp dơi ở đâu trong tự nhiên
Dơi hoạt động vào mùa nào trong năm? Và thời gian nào trong ngày?
1. Doi c� d?c di?m c?u t?o co th? nhu th? n�o d? thích nghi v?i d?i s?ng bay lu?n?
2. Cánh doi khác cánh chim nhu th? nào?
D?c th�ng tin SGK m?c I, xem hình, th?o lu?n th�o lu�n nh�m tr� l�i c�c c�u h?i sau:
3. Ph�n bi?t c�ch bay c?a doi v?i c�ch bay c?a chim?
4. B? doi g?m c� m?y lo?i? D?c di?m c?u t?o rang c?a chĩng?
5. Doi c� vai tr� gì trong t? nhi�n? Em c?n ph?i l�m gì d? b?o v? doi ph�t tri?n?
Ph�n bi?t c�ch bay c?a doi v?i c�ch bay c?a chim?
- Doi do chi sau y?u n�n khơng th? nh�n l?y d� nhu chim du?c n�n ph?i t? tr�n cao th? mình xu?ng l?y d� r?i bay n�n, doi thu?ng treo ngu?c co th? t? tr�n cao (do m�ng c�nh r?ng, th�n nh? n�n doi bay thoan tho?t, d?i chi?u thay hu?ng m?t c�ch d?t ng?t)
. B? doi g?m cĩ m?y lo?i? D?c di?m c?u t?o rang c?a ch�ng?
- Doi an s�u b? (b? rang nh?n d? d? d�ng ph� v? kitin c?a s�u b?)
- Doi an qu?: lu?i d�i, cĩ nhi?u gai s?ng d? b�o qu?

B? doi cĩ ko?ng 70% s? lồi an s�u b? s? cịn l?i ch? y?u an hoa qu? , m?t s? ít an th?t , doi c?n thi?t cho sinh th�i b?i ch�ng dĩng vai trị th? ph?n cho hoa hay ph�t t�n h?t c�y
Dơi có vai trò gì trong tự nhiên?
* Ch�ng ta c?n ph?i l�m gì d? b?o v? lồi doi v� gi�p ch�ng ph�t tri?n
S?ng trong c�c hang d?ng , ki?m an v? ban d�m t?i sao
khi bay doi khơng va v�o c�c chu?ng ng?i v?t?
Cơ quan phat ra siêu âm
Cơ quan hướng siêu âm dội lại
Hiện nay ở Việt Nam số lượng các loài dơi được phát hiện có tới 107 loài, 31 giống, 7 họ.Loài dơi đặc biệt chú ý đó là loài Dơi Ngựa. Đây là loài dơi to nhất thế giới có thể đạt tới trọng lượng 1,5kg và sải cánh dài 2m. Dơi Ngựa chia thành: Dơi Ngựa lớn, dơi Ngựa nhỏ và dơi Ngựa Thái Lan. Loài dơi nổi tiếng ở chùa Dơi (Sóc Trăng) và chùa cũ Lịch Hội Thượng (huyện Long Phú, Sóc Trăng) chính là dơi Ngựa Thái Lan, loài dơi này hiện chỉ còn duy nhất ở tỉnh Sóc Trăng với số lượng không nhiều khoảng 3.000 cá thể.
Người ta đã săn bắt dơi bán cho nhà hàng đặc sản , theo khảo sát 2004 thì giá 1 con dơi bé là 150.000 đồng; đến nay thì giá đã vọt lên thành 250.000đ - 300 000 đồng/con " bảo sao người ta không đổ xô đi bắt chúng”.
Mỗi năm dơi ngựa chỉ đẻ một lứa, mỗi lứa lại chỉ đẻ một con, rất hiếm trường hợp sinh đôi. Tỷ lệ dơi sống và sinh trưởng cho tới khi trưởng thành thường chỉ chiếm 70-75% tổng số dơi non được sinh ra hàng năm. Không những thế, những con dơi cái thường kén chọn rất kỹ bạn tình. Với tốc độ suy giảm như thế này "nguy cơ tuyệt chủng của loài dơi ngựa ở Việt Nam là cực cao”.
Loài dơi ở Việt Nam
Doi cung bi?t bay, t?i sao khơng x?p doi v�o l?p chim?
- Tuy cĩ d?i s?ng bay lu?n nhu chim nhung doi thu?c lồi th� vì: Th�n cĩ lơng mao bao ph?, mi?ng cĩ rang ph�n hĩa, d? con v� nuơi con b?ng s?a.
- Tuy nhi�n doi cịn cĩ bi?u hi?n g?n th� b?c th?p: con non y?u, b�n c?u n�o nh?, nh?n chua ph�t tri?n.
Em rút ra kết luận gì về cấu tạo ngoài và tập tính của dơi?
Bài 49:
B? doi:
B? doi v� b? c� voi
2. B? c� voi:
s? da d?ng c?a l?p thỳ
* B? doi l� th� cĩ c?u t?o thích nghi v?i d?i s?ng bay

- Chi tru?c bi?n d?i th�nh c�nh, m�ng c�nh r?ng, th�n ng?n v� h?p n�n cĩ c�ch bay thoan tho?t, thay hu?ng d?i chi?u linh ho?t

- Ch�n y?u cĩ tu th? b�m v�o c�nh c�y treo ngu?c co th?. Khi b?t d?u bay ch�n r?i v?t b�m, t? d?ng buơng mình t? tr�n cao
Cá heo
Cá voi xanh
Cá nhà táng
Cá heo
Một số đại diện trong bộ cá voi
1. Co th? c� voi cĩ nh?ng bi?n d?i nhu th? n�o d? thích nghi v?i d?i s?ng ? nu?c?
2. Tìm c�c d?c di?m ch?ng t? chi tru?c bi?n d?i th�nh v�y boi nhung v?n cĩ c?u t?o nhu chi ? d?ng v?t cĩ xuong s?ng ? c?n?
D?c thơng tin SGK m?c II, xem hình, th?o lu?n nhĩm v� tr? l?i c�c c�u h?i sau:
3 .C�ch l?y th?c an c?a c� voi nhu th? n�o?
4. Trong b? c� voi cĩ nh?ng d?i di?n n�o?
5. Tìm hi?u th�m m?t s? thơng tin kh�c v? c� voi?
1. Co th? c� Voi cĩ nh?ng bi?n d?i nhu th? n�o d? thích nghi v?i d?i s?ng ? nu?c?
Co th? hình thoi, chi tru?c bi?n th�nh v�y, chi sau ti�u gi?m, phía sau mình cĩ v�y duơi n?m ngang (r?t kh?e), boi b?ng c�ch u?n mình theo chi?u d?c.
Xem hình v� tr? l?i c�c c�u h?i sau:
C� voi
2. Tìm c�c d?c di?m ch?ng t? chi tru?c bi?n d?i th�nh v�y boi nhung v?n cĩ c?u t?o nhu chi ? d?ng v?t cĩ xuong s?ng ? c?n?
Chi tru?c bi?n d?i th�nh v�y boi d?ng boi ch�o, song v?n du?c n�ng d? b?i c�c xuong chi nhu ? d?ng v?t cĩ xuong s?ng ? c?n.
Xương cánh
Xương ống tay
Xương bàn tay
Xương ngón tay
Xem hình v� tr? l?i c�c c�u h?i
3. C�ch l?y th?c an c?a c� voi nhu th? n�o?
Khơng cĩ rang, h�m tr�n cĩ nhi?u t?m s?ng r? xu?ng nhu c�i s�ng l?c nu?c, l?c m?i b?ng c�c khe c?a t?m s?ng mi?ng (khi boi th?nh tho?ng c� voi ng?m mi?ng l?i d? l?y th?c an)
4.Trong b? c� voi cĩ nh?ng d?i di?n n�o ?
N?ng 200 t?n d?n 300 t?n, th?m chí cĩ th? t?i 400 t?n
Kích thu?c: 25-27 m .C� voi xanh cĩ l?p m? d�y. m?ch m�u r?ng kho?ng 1,5m. Tu?i th? trung bình: 35-40 nam cĩ th? l�n d?n 80-90 nam
Cá voi xanh
Em biết gì về loài cá heo?
- C� voi tuy hình d?ng ngồi gi?ng c�, s?ng ? nu?c, nhung v?n mang d?c di?m c?a th�:
+ Hơ h?p b?ng ph?i.
+ D? con v� nuơi con b?ng s?a
Em r�t ra k?t lu?n gì v? c?u t?o ngồi c� voi thích nghi d?i s?ng trong nu?c?
4.T?i sao cung l� "c�" s?ng ? nu?c m� l?i x?p c� voi v�o l?p th�
Bài 49:
B? doi:
B? doi v� b? c� voi
2. B? c� voi:
* B? C� Voi thích nghi v?i d?i s?ng hồn tồn trong nu?c.
- C? r?t ng?n.
- L?p m? du?i da r?t d�y.
- Chi tru?c bi?n d?i th�nh chi boi, cĩ d?ng boi ch�o.
- V�y duơi n?m ngang, boi b?ng c�ch u?n mình theo chi?u d?c.
- Co th? hình thoi
Sự đa dạng của lớp thú
Em biết gì về loài cá heo?
*Em cĩ hi?u bi?t th�m thơng tin gì v? c� voi?
X�c c� voi ph�t hi?n nam 2004 t?i V�n D?n -Qu?ng Ninh . B? xuong hi?n dang du?c trung b�y t?i b?o t�ng t?nh
So s�nh c?u t?o ngồi v� t?p tính an c?a doi v� c� voi
D�p �n
C�nh da
Nh? y?u
Duơi ng?n
Bay khơng cĩ du?ng bay r� r?t
Sõu b?.
Rang, nh?n, s?c, rang phỏ v? v? c?ng c?a sõu b?
Võy boi
Ti�u bi?n
V�y boi
Boi u?n mình theo chi?u d?c
Tụm, cỏ, d?ng v?t nh?
Khơng cĩ rang ,l?c m?i b?ng c�c khe c?a t?m s?ng mi?ng
D�nh d?u ? v�o ? cho � tr? l?i d�ng nh?t ? c�c c�u sau:
1. C?u t?o co th? doi thích nghi v?i d?i s?ng bay lu?n vì:
? a) Chi tru?c bi?n d?i th�nh c�nh
? b) Th�n nh?
? c) Ch�n y?u
? d) C? a, b d?u d�ng
2. C� voi cĩ c?u t?o co th? thích nghi v?i d?i s?ng du?i nu?c:
? a) Co th? hình thoi, l?p m? du?i da d�y
? b) V�y duơi n?m ngang, boi u?n mình theo chi?u d?c
? c) Chi tru?c bi?n d?i th�nh v�y boi d?ng boi ch�o
? d) C? a, b, c d?u d�ng


C?ng c?:
3. Hãy chọn các cụm từ : rời vật bám , thích nghi , treo ngược , có cách bay. Điền vào chỗ trống (……….) để hoàn chỉnh các câu sau:
Bộ dơi là thú có cấu tạo ………………… với đời sống bay : chúng có màng cánh rộng , thân ngắn và hẹp nên ………………… thoăn thoắt , thay hướng , đổi chiều linh hoạt . Chân yếu có tư thế bám vào giá thể ………………… cơ thể . Khi bắt đầu bay chân ………………… tự buông mình từ trên cao.
thích nghi
có cách bay
treo ngược
rời vật bám
a
b
c
d
Hu?ng d?n v? nh�
H?c thu?c b�i.
Hồn t?t c�c c�u tr? l?i trong s�ch BT
Suu t?m tranh ?nh c?a b? an s�u b?, b? g?m nh?m, b? an th?t
C�m on qu� th?y cơ
d� d?n d?

Xin trõn tr?ng kớnh ch�o