Bài 49. Đa dạng của lớp Thú: Bộ Dơi và bộ Cá voi

NĂM HỌC 2014- 2015
GV: THÂN THỊ DIỆP NGA
SINH HỌC 7
Kiểm tra bài cũ
Hãy trình bày đặc điểm cấu tạo và tập tính của thú mỏ vịt và Kanguru thích nghi với đời sống của chúng ?
Trả lời:
* Thú mỏ vịt sống vừa ở nước ngọt, vừa ở cạn ( Châu Đại Dương)
-Đặc điểm: + Mỏ dẹp, bộ lông dày, mịn và không thấm nước.
+ Chân có màng bơi
+ Đẻ trứng, thú cái có tuyến sữa nhưng chưa có núm vú, nuôi con bằng sữa
* Kanguru sống chạy nhảy trên đồng cỏ Châu Đại Dương
-Đặc điểm : + Chi sau lớn, khoẻ, đuôi to dài
+ Đẻ con, con sơ sinh rất nhỏ, được nuôi trong túi da ở bụng thú mẹ, bú mẹ thụ động, thú mẹ có núm vú.
BÀI 49
BỘ DƠI VÀ BỘ CÁ VOI
NỘI DUNG:

I- BỘ DƠI
II- BỘ CÁ VOI
Dơi thường
sống ở đâu?
Dơi sống trong các hang động, hốc đá, nhà kho, nhà thờ…
Dơi thường đi kiếm ăn vào thời gian nào trong ngày? Thức ăn của dơi là gì?
Dơi thường kiềm ăn vào lúc sẩm tối hoăc ban đêm. Thức ăn của Dơi là sâu bọ và quả cây.
I- BỘ DƠI
Định vị bằng âm vang
Thị giác và thính giác của dơi có đặc điểm gì?
Thị giác kém, thính giác rất tinh có thể nghe được với tần số 18000- 98000 dao động/s.
Quan sát hình sau và cho biết đặc điểm bộ răng của dơi ăn sâu bọ?
Bộ răng nhọn để phá vỏ kitin của sâu
I- BỘ DƠI
A. Cấu tạo ngoài của dơi
1. Cánh tay ; 2. Ống tay
3. Bàn tay ; 4. Ngón tay
Quan sát hình và nêu đặc điểm các chi của dơi?
- Chi trước biến đổi thành cánh da. Cánh da là một màng da rộng phủ lông mao thưa, mềm mại nối liền chi trước, thân, chi sau, và đuôi.
Xương cánh ngắn, xương bàn và xương ngón rất dài
- Chi sau của dơi yếu, đuôi ngắn.

I- BỘ DƠI
Dơi có cách bay thoăn thoắt, thay hướng, đổi chiều một cánh linh hoạt.
Mô tả cách bay của dơi?
I- BỘ DƠI
Mô tả cách cất cánh của dơi?
Chân dơi yếu, bám chặt vào cành cây. Khi bắt đầu bay dơi chỉ cần rời vật bám.
I- BỘ DƠI
Dơi con đang bú sữa mẹ
Dơi có đời sống bay lượn, vì sao không xếp chúng vào lớp Chim mà xếp vào lớp Thú?
Vì dơi đẻ con và nuôi con bằng sữa, thân có lông mao.
Qua phần vừa tìm hiểu em hãy nêu đặc điểm của dơi tiến hoá hơn bộ thú bậc thấp khác?
Dơi có núm vú và con non bú sữa một cách chủ động.
I- BỘ DƠI
Dơi có lợi ích và tác hại gì đối với con người?
Lợi ích: dơi ăn sâu bọ có hại phân dơi làm thuốc nổ, phân bón
Tác hại: dơi ăn quả làm giảm năng suất cây trồng; dơi hút máu làm hại sức khoẻ con người, động vật, truyền bệnh...
I- BỘ DƠI
- Dơi là thú có cấu tạo thích nghi với đời sống bay:
+ Có màng cánh rộng, thân ngắn và hẹp, bay thoăn thoắt, thay hướng đổi chiều linh hoạt.
+ Chân yếu, cất cánh bằng cách thả mình từ trên cao.
- Dơi có bộ răng nhọn
- Đẻ con và nuôi con bằng sữa.
I- BỘ DƠI
Một số hình ảnh về dơi
Cá nhà táng
Cá heo
Cá voi xanh
Cá voi trắng
II- BỘ CÁ VOI
Cá voi xanh
Cá heo
Bộ cá voi có đặc điểm cấu tạo ngoài như thế nào thích nghi với đời sống ở nước ?
Bộ cá voi thích nghi với đời sống hoàn toàn trong nước:
Có cơ thể hình thoi, cổ rất ngắn, lông mao gần như tiêu biến lớp mỡ dưới da rất dày
chi trước biến đổi thành chi bơi có dạng bơi chèo, vây
đuôi nằm ngang, bơi bằng cách uốn mình theo chiều dọc
II- BỘ CÁ VOI
1. Xương cánh
2. Xương ống tay
3. Xương bàn tay
4. Các xương ngón tay
Vây ngực cá voi và các xương
nâng đỡ cho vây ngực
Đặc điểm của chi?
Chi trước biến đổi thành thành vây bơi dạng bơi chèo, được nâng đỡ bởi các xương chi như ở động vật có xương sống ở cạn.
- Chi sau tiêu giảm.
Xương cánh tay, xương ống tay ngắn, xương ngón tay rất dài.
II- BỘ CÁ VOI
Dựa vào hình bên kết hợp thông tin SGK hãy cho biết bộ cá voi có răng không?
Cá voi không có răng, trên hàm có nhiều tấm sừng rủ xuống như cái sàng lọc nước.
Dựa vào SGK mô tả cách lấy thức ăn của cá voi?
Khi cá voi há miệng, nước mang tôm, cá và những động vật nhỏ vào miệng cá voi
Khi cá voi ngậm miệng, thức ăn được giữ trong miệng, còn nước đi qua khe các tấm sừng ra ngoài

II- BỘ CÁ VOI
Đặc điểm sinh sản và hô hấp của cá voi?
Cá voi đẻ con và nuôi con bằng sữa.
Hô hấp bằng phổi
II- BỘ CÁ VOI
Cá voi có hình dạng giống cá, thích nghi với đời sống bơi lội, tại sao không xếp cá voi vào lớp Cá mà vào lớp Thú?
Vì cá voi có: - Xương chi
-Lông mao
-Hô hấp bằng phổi
- Cá voi đẻ con và nuôi con bằng sữa.
Đặc điểm nào của cá voi tiến hoá hơn bộ thú bậc thấp?
Có bán cầu não lớn, con sinh ra khoẻ.
- Bộ Cá voi thích nghi với đời sống hoàn toàn ở nước : Cơ thể có hình thoi,cổ ngăn, lớp mỡ dưới da dày, chi trước biến đổi thành chi bơi có dạng bơi chèo, vây đuôi nằm ngang.
- Đẻ con và nuôi con bằng sữa.
Hô hấp bằng phổi
II- BỘ CÁ VOI
Một số hình ảnh về cá voi

Hiện nay cá voi đang gặp phải những trở ngại gì trong đời sống?
Ô nhiễm môi trường
Nạn săn bắt cá voi
Chúng ta phải làm gì để bảo vệ cá voi?
- Bảo vệ môi trường biển, cấm săn bắt cá voi trái phép.
- Tuyên truyền mọi người cùng bảo vệ môi trường và các loài cá voi.
Hãy khoanh tròn vào câu trả lời đúng nhất:
1, Đặc điểm cơ bản của dơi là:
A, Thân dơi ngắn và hẹp
B, Chi trước biến đổi thành cánh da, có màng cánh rộng
C, Chi sau nhỏ, yếu dùng bám vào vật, treo mình lên cao
D, Cả A, B và C đều đúng
2, Đặc điểm cấu tạo của cá voi là:
A, Cơ thể hình thoi, cổ ngắn, lông tiêu biến
B, Bơi bằng cách uốn mình theo chiều dọc
C, Chi trước biến đổi thành bơi chèo
D, Cả A, B và C đều đúng
DẶN DÒ
- Học bài, trả lời câu hỏi 1, 2 trang 161 SGK
Đọc “Em có biết”
Soạn bài 50. Đa dạng của lớp thú (tt). Bộ ăn sâu bọ, bộ gặm nhấm, bộ ăn thịt
Sưu tầm tranh ảnh về các bộ thú.
CHÚC CÁC EM HỌC TỐT