Bài 49. Đa dạng của lớp Thú: Bộ Dơi và bộ Cá voi

Nêu đặc điểm cấu tạo của thú mỏ vịt, kanguru thích nghi với đời sống của chúng?
KIỂM TRA KIẾN THỨC CŨ
BÀI 49:
ĐA DẠNG CỦA LỚP THÚ (tt)
BỘ DƠI – BỘ CÁ VOI
I. BỘ DƠI
Dơi thường sống ở đâu?
Dơi sống trong hang động
Dơi sống trong kẻ đá
Dơi sống trên cây
Đại diện của bộ dơi là loài nào?
Đại diện: dơi ăn sâu bọ, dơi quả
Dơi ăn sâu bọ
Dơi quả
Dơi quỷ hút máu ở Nam Mỹ
Dơi thường kiếm ăn vào thời gian nào?
Sống trong các hang động, kiếm ăn về ban đêm tại sao khi bay dơi không va vào các chướng ngại vật?

- Bộ dơi có đặc điểm cấu tạo thích nghi với đời sống bay:
Dơi thích nghi với đời sống gì?
Dơi có đặc điểm cấu tạo ngoài như thế nào để thích nghi với đời sống bay lượn?

+ Cơ thể: Ngắn, thon nhỏ

HÌNH 49.1. A Cấu tạo ngoài của dơi
Cánh tay
Ống tay
Bàn tay
Ngón tay
+ Chi trước:
Biến đổi thành cánh da rộng
 đường bay không rõ rệt
Cánh dơi khác cánh chim như thế nào?
HÌNH 49.1. A Cấu tạo ngoài của dơi
Cánh tay
Ống tay
Bàn tay
Ngón tay
Cánh chim
+ Chi sau :
Yếu
Chi sau của dơi yếu, khi ngừng hoạt động bay dơi không thể đi lại trên mặt đất như các loài thú khác, cũng không nhảy nhót như chim.
Vậy theo em dơi phải làm như thế nào để thích nghi với cấu tạo và điều kiện sống?
+ Chi sau yếu có tư thế bám vào cành cây treo ngược cơ thể.
Dơi treo ngược trên cành cây khi bắt đầu bay dơi có hoạt động gì?

Dơi treo ngược trên cành cây khi bắt đầu bay dơi có hoạt động gì?

+ Chi sau yếu có tư thế bám vào cành cây treo ngược cơ thể. Khi bắt đầu bay chân rời vật bám tự buông mình từ cao.
Hãy mô tả cách bay của dơi?
Bộ răng của dơi ăn sâu bọ có đặc điểm gì?
C. Bộ răng nhọn dễ dàng phá vỏ kitin của sâu bọ.

H49.1. Cấu tạo, dời sống của dơi ăn sâu bọ
Bộ răng của dơi ăn sâu bọ có đặc điểm gì?
Bộ răng của dơi ăn sâu bọ có đặc điểm gì?
- Bộ răng sắc nhọn dễ dàng phá vỏ kitin của sâu bọ.
Dơi đẻ con, có lông mao,
nuôi con bằng sữa,
răng phân hóa.
Tại sao dơi biết bay như chim mà được xếp vào lớp thú ?
- Đẻ con, nuôi con bằng sữa.
Hiện tượng trú đông ở dơi: Lúc này các hoạt động trong cơ thể giảm xuống thấp nhất. Dơi xứ lạnh hằng năm vào mùa đông bay về phương nam tránh rét, đến mùa hè sẽ bay về quê cũ.
Dơi có những lợi ích và tác hại gì đối với đời sống con người ?
Thụ phấn cho hoa
Làm phân bón
Phát tán hạt cây
Diệt côn trùng gây hại

Làm thế nào để bảo vệ các loài dơi có ích?
→ Bảo vệ môi trường sống hoang dã của dơi.
Cá heo
II. BỘ CÁ VOI

Một số đại diện trong bộ cá voi
Cá heo
- Đại diện: cá voi xanh, cá heo.
Cá voi xanh
Một số đại diện trong bộ cá voi
Cá heo
Cá heo
Cá nhà táng
II. BỘ CÁ VOI

Một số đại diện trong bộ cá voi
Cá voi lưng gù
Cá voi sát thủ ( cá hổ kình)
Cá voi xanh dài tới 33m, nặng tới 160 tấn
Kích thước cá voi xanh so với cơ thể người
Cá voi có đặc điểm cấu tạo ngoài như thế nào thích nghi với đời sống trong nước ?
H.49.2 CẤU TẠO ĐỜI SỐNG CỦA CÁ VOI
Bộ cá voi có đặc điểm cấu tạo thích nghi với đời sống hoàn toàn trong nước:
+ Cơ thể hình thoi, cổ rất ngắn, lớp mỡ dưới da rất dày
H.49.2 CẤU TẠO ĐỜI SỐNG CỦA CÁ VOI
+ Vây đuôi nằm ngang, chi trước biến đổi thành vây bơi, có dạng bơi chèo, chi sau tiêu giảm
II. BỘ CÁ VOI
Bộ cá voi có đặc điểm cấu tạo thích nghi với đời sống hoàn toàn trong nước:
+ Cơ thể hình thoi, cổ rất ngắn, lớp mỡ dưới da rất dày
+ Vây đuôi nằm ngang, chi trước biến đổi thành vây bơi, có dạng bơi chèo, chi sau tiêu giảm
+ Bơi bằng cách uốn mình theo chiều dọc cơ thể.
H.49.2 CẤU TẠO ĐỜI SỐNG CỦA CÁ VOI
B
Vây ngực (chi trước) cá voi có đặc điểm cấu tạo như thế nào?
Vây ngực cá voi và các xương nâng đỡ cho vây ngực:
Xương cánh, 2. xương ống tay,
3.xương bàn tay, 4. các xương ngón tay

Nêu đặc điểm sinh sản của cá voi?
- Đẻ con nuôi con bằng sữa.

Thức ăn của cá voi?
Cấu tạo bộ răng của chúng ra sao?
Mô tả cách lấy thức ăn của cá voi????
C
H.49.2. Cấu tạo, đời sống của cá voi
Cá voi không có răng, trên hàm có nhiều tấm sừng rủ xuống như cái sàng lọc nước.
Khi cá voi há miệng, nước mang tôm, cá và những động vật nhỏ vào miệng cá voi.
Khi cá voi ngậm miệng, thức ăn được giữ trong miệng, còn nước đi qua khe các tấm sừng ra ngoài.
Cá nhà táng
Tại sao cá voi có đặc điểm giống cá như sống trong môi trường nước, cơ thể hình thoi,.. Mà không xếp chúng vào lớp cá mà xếp vào lớp thú?
-Đẻ con và nuôi con bằng sữa.
-Tim có 4 ngăn, Hô hấp bằng phổi
Bán cầu não lớn, nhiều nếp nhăn
Cá voi đẻ bao nhiêu con và cho con bú sữa bằng cách nào?
Cá voi đẻ 1 con, dài tới 7m, sau 2-3 năm mới lại đẻ, cá voi con bú mẹ khoảng 7 tháng, sau 3 năm mới trưởng thành.
Cho con bú bằng cách co cơ vú phun sữa vào miệng con non.
Tại sao cá voi cơ thể nặng nề, vây ngực rất nhỏ nhưng nó vẫn di chuyển được dễ dàng trong nước??
Hiện nay cá voi gặp những trở ngại gì trong cuộc sống ?
Một số hình ảnh về các cuộc săn cá voi
Việc săn bắt cá voi ngày nay có giá trị thương mại đầu tiên như là một nguồn cung cấp chất đạm.
Săn bắt cá voi và các mối đe dọa khác đã dẫn đến việc ít nhất 5 đến 13 loài cá voi lớn bị liệt vào loài có nguy cơ tuyệt chủng 
Một số hình ảnh về các cuộc săn cá voi
Em biết gì về loài cá heo?
Cá voi, cá heo là những loài động vật quý, chúng ta bảo vệ chúng bằng cách nào?
Cần bảo vệ môi trường sống chống các hiện tượng tràn dầu, bảo vệ môi trường tự nhiên nước, xây dựng các khu bảo tồn động vật.

Em có biết
Mùa xuân nhiều gia đình cá voi di cư vào nam cực. Khi mùa thu về nam cực chúng trở về quê cũ trên đường đi có những cá voi bị chết trôi dạt vào bờ biển nước ta.
Cá voi khi bơi cũng phát ra siêu âm và siêu âm này có tầng số lớn hơn của dơi, đây cũng là tín hiệu ngôn ngữ thông báo giữa các cá thể cùng sống trong đàn.
1/ Hãy chọn các cụm từ : rời vật bám , thích nghi , treo ngược , có cách bay. Điền vào chỗ trống (……….) để hoàn chỉnh các câu sau:
Bộ dơi là thú có cấu tạo ………………… với đời sống bay : chúng có màng cánh rộng , thân ngắn và hẹp nên ………………… thoăn thoắt , thay hướng , đổi chiều linh hoạt . Chân yếu có tư thế bám vào giá thể ………………… cơ thể . Khi bắt đầu bay chân ………………… tự buông mình từ trên cao.
thích nghi
có cách bay
treo ngược
rời vật bám
a
b
c
d
CỦNG CỐ

Trình bày đặc điểm cấu tạo của cá voi thích nghi với đời sống trong nước?
Câu 3: Cách cất cánh của dơi là:
a. Nhún mình lấy đà từ mặt đất.
b. Chạy lấy đà rồi vỗ cánh.
c. Chân rời vật bám, buông mình từ trên cao.
d. Cả a, b và c.
Câu 4: Cá voi được xếp vào lớp thú vì:
a. Hô hấp bằng phổi, đẻ con và nuôi con bằng sữa.
b. Chi trước biến đổi thành vây bơi dạng bơi chèo.
c. Lớp mỡ dưới da dày.
d. Tất cả các đáp án trên đều đúng.
DẶN DÒ
Học bài 49.Bộ dơi, bộ cá voi và trả lời câu hỏi SGK
Đọc mục em có biết
Soạn bài 50.Tìm hiểu bộ ăn sâu bọ, bộ gắm nhấm, bộ ăn thịt.
CHÚC QUÝ THẦY CÔ SỨC KHOẺ VÀ THÀNH ĐẠT